13 Reasons Why S04E01: onuitstaanbaar en passé

Het vierde seizoen van 13 Reasons Why staat in het teken van ‘mentale gezondheidsproblemen’ en ‘middelenmisbruik’, wordt voorafgaande vermeld. Het is een broodnodige disclaimer; het tienerdrama behandelt al vanaf de pilotaflevering precaire onderwerpen. In de openingsscène zien we hoe Clay (Dylan Minnette) in het holst van de nacht wordt gewekt door Justin (Brandon Flynn): ‘We moeten weg!’ Want, zo blijkt, Monty (Timothy Granaderos) leeft nog. In het vorige seizoen vertelde de vader van Alex (Miles Heizer) – sheriff Standall (Mark Pellegrino) – immers dat de verkrachter achter de tralies was overleden. De angstige – en ietwat tenenkrommende - episode blijkt dan ook een nachtmerrie.

Clay is getekend voor het leven, zoveel is duidelijk. Overal ziet hij Monty ineens verschijnen. Hij is getraumatiseerd en doet aan automutilatie. En de levens van hem en zijn vrienden staan op het spel: vorig seizoen zagen we al dat de wapens van Tyler (Devin Druid) werden gevonden. De andere sheriff, gespeeld door Benito Martinez, lijkt de jongelingen – en Tyler in het bijzonder – op het spoor te zijn. Waarmee diegenen die het geheim over de dood van Bryce (Justin Prentice) bij zich dragen ontmaskerd dreigen te worden. En daar willen Clay en de zijnen – die eigenlijk al enige tijd voor eigen rechter spelen – een stokje voor steken. Terwijl ook een keur aan andere problemen zich aandient.

Zo staat Clays relatie met Ani (Grace Saif) op losse schroeven en voelt Alex zich aangetrokken tot Zach (Ross Butler). Want zonder misère en romantiek geen vierde seizoen. Showrunner Brian Yorkey kent de gulden regel: elk nieuw hoofdstuk moet een overtreffende trap zijn. Maar sinds hij in het tweede seizoen is afgestapt van het bronmateriaal – het boek uit 2007 – heeft hij de tienerperikelen met zijn team zelf moeten uitdenken, en dat heeft geresulteerd in een debacle. Sindsdien gaat het tienerdrama bergafwaarts – hoewel het tweede seizoen nog prima te verteren was. Het slotstuk oogt daarentegen onuitstaanbaar en vermoeiend. Wéér geneuzel over Bryce, nog méér gekonkel en geroddel.

13 Reasons Why is na dat controversiële maar intrigerende eerste seizoen – met de groteske weergave van Hannahs (Katherine Langford) zelfmoord – vooral een titel geworden die zich focust op het behouden van een fanbase. Er is geen echte doorwrochte poging meer gedaan om authentieke tienerverhalen voor het voetlicht te brengen. En in het vierde seizoen lijken de makers niet eens meer te pretenderen dat ze verhalen willen vertellen met een maatschappelijke impact. Het is soapy en zweterig en niet dramatisch en zwoel. Vooraf aankondigen dat je een maatschappelijk probleem aankaart en dan vooral scoren met sensatie is precies waarom 13 Reasons Why niet meer werkt.