Wat zijn de signalen van huiselijk geweld?

‘Huiselijk geweld is niet altijd zichtbaar, maar het is de meest voorkomende vorm van geweld’, vertelt het Amsterdamse gemeenteraadslid Fatihya Abdi (PvdA) in De Nieuws BV. Hoe kan het vroegtijdig herkend worden?

Trigger warning: dit artikel gaat over huiselijk geweld en kan als schokkend worden ervaren.

‘Hoe langer ik bij hem in de buurt was, hoe bozer hij soms ook werd’, vertelt Jacquelien in Jurre’s Date. Zij was slachtoffer van huiselijk geweld. Haar ex-partner schreeuwde en gooide met spullen naar haar. Later sloeg dit om in slaan en schoppen, tot bloedens toe. ‘Hij pakte me dan bijvoorbeeld vast of ik kreeg dan de platte hand tegen mijn gezicht. Op een gegeven moment werd het een vuist.’

Ook zangeres Dylisa zat op jonge leeftijd in een gewelddadige relatie ‘met een jongen die mij echt gebruikte als boksbal’, vertelt ze in De Nieuws BV. ‘Op een gegeven moment werd het steeds erger, maar ik zag de red flags gewoon niet.’

Jaarlijks krijgen 1,3 miljoen Nederlanders van 16 jaar en ouder met huiselijk geweld te maken, soms tot de dood erop volgt. Bijna één op de vijf jongeren is slachtoffer van huiselijk geweld, volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat zijn ruim 350.000 jongeren. Meisjes zijn het vaakst slachtoffer van huiselijk geweld.

Een aantal voorbeelden van huiselijk geweld zijn:

• Psychisch of emotioneel geweld, zoals vernedering, isolatie, manipulatie of constante kritiek
• Lichamelijk geweld
• Seksueel geweld
• (Ex-)Partnergeweld
• Stalking
• Financieel misbruik
• Verwaarlozing

In de eerste helft van 2025 kwamen er 66.000 meldingen van huiselijk geweld en kindermishandeling binnen bij het meldpunt Veilig Thuis. Dat zijn er ongeveer tweeduizend meer dan in diezelfde periode een jaar eerder. ‘We zien gelukkig dat Veilig Thuis steeds beter gevonden wordt’, zegt Judith Kuypers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Veilig Thuis, in De Nieuws BV. ‘Daardoor merken we dat er een toename is van het aantal telefoontjes.’ Het is goed dat de slachtoffers aandacht krijgen, volgens Veilig Thuis. ‘Maar het is ook belangrijk om te kijken naar de onderliggende factoren van dat geweld.’ Daarom hebben ook de plegers van huiselijk geweld hulp nodig. Als na een melding blijkt dat er daadwerkelijk sprake is van huiselijk geweld, kijkt Veilig Thuis niet alleen naar de slachtoffers, maar ook naar de plegers.

In veel gevallen spelen stress, scheiding of verslaving een rol. Ervaringsdeskundigen kunnen daarbij helpen. ‘Ik heb mijn partner pijn gedaan’, vertelt Remco van Ierssel tegen de NOS. Inmiddels heeft hij geleerd om te gaan met zijn agressie. ‘Ik heb veel agressiereductietherapieën gevolgd. Wat ik vooral heb geleerd, is om te herkennen waar de spanningsopbouw vandaan komt, die in het oog te houden en daarop te reageren. Soms helpt het om even een kopje koffie te nemen, muziek te luisteren of een situatie te verlaten.’

Het Amsterdamse gemeenteraadslid Fatihya Abdi (PvdA) startte een campagne tegen huiselijk geweld. ‘Voordat een melding überhaupt wordt gedaan, gaan daar gemiddeld 360 geweldsincidenten aan vooraf.’ In De Nieuws BV deelt ze daarom tips met betrekking tot het vroegtijdig herkennen van huiselijk geweld:

• Bied een luisterend oor, zonder oordeel
  Luister naar iemands verhaal, zonder hier een oordeel over te hebben. ‘Oordelen zorgen ervoor dat mensen dingen niet durven te delen.’
• Vraag door
  Stel open vragen over wat je opvalt. ‘Mensen denken vaak: het is een relatie, die is privé, daar wil ik me niet mee bemoeien. Maar blijf bevragen.’ Het raadslid hoopt dat slachtoffers van huiselijk geweld daardoor een spiegel wordt voorgehouden. ‘Veel slachtoffers hebben hulp van buitenaf nodig om te beseffen dat dit niet normaal is. We moeten duidelijk maken aan iedereen die in deze situatie zit dat je hulp kunt krijgen en dat dit niet jouw leven hoeft te zijn.’
• Houd (mogelijke) slachtoffers van huiselijk geweld in het oog
  Door ongezonde relaties kunnen slachtoffers van huiselijk geweld geïsoleerd raken van hun familie en vrienden. ‘Dan gaat het van kwaad tot erger. Als je van iemand hoort dat diegene continu geïsoleerd, vernederd of gemanipuleerd wordt, dan moeten eigenlijk bij jou alarmbellen gaan rinkelen die aangeven: dit is niet gezond.'
• Let op het uiterlijk en gedrag van (mogelijke) slachtoffers van huiselijk geweld
  ‘Je wil het niet vertellen. Je hebt zoveel schaamte, dat als vrienden of familie er iets van zeggen je het stellig ontkent’, vertelt Anita in Ik durf het bijna niet te vragen. Ook zij was slachtoffer van huiselijk geweld. Let daarom op het uiterlijk en gedrag van iemand waarvan je vermoedt dat diegene slachtoffer is van huiselijk geweld, adviseert de campagnewebsite Ik vermoed huiselijk geweld. Zo zien slachtoffers er vaak moe uit, lijken ze zenuwachtig en dragen ze bedekkende kleding om wonden te verbergen. Verder doet degene vaak alsof er niks aan de hand is en verdedigt het slachtoffer de huiselijk geweldpleger.

Ben jij slachtoffer van huiselijk geweld? Of maak je je zorgen om iemand uit je omgeving? Bel dan gratis naar Veilig Thuis op het nummer 0800-2000. Zij staan 24/7 voor je klaar. Bij direct gevaar, bel 112.