Sinan Can is een queer ally: 'Gun een ander de ruimte om zichzelf te zijn'

Sinan Can zet zich als ally in voor de LHBTQIA+-gemeenschap. En hij roept jou op om hetzelfde te doen.

Sinan Can is documentairemaker en onderzoeksjournalist. In zijn werk strijdt hij tegen onderdrukking en onrecht, en die betrokkenheid brengt hij ook dicht bij huis in praktijk. Als bondgenoot van de queer-community spreekt hij zich uit tegen de groeiende intolerantie en gebruikt hij zijn stem om op te komen voor hun rechten en veiligheid.

Ook in Nederland worden mensen op basis van hun geaardheid of gender-identiteit nog steeds gediscrimineerd, verstoten en zelfs fysiek aangevallen. Te vaak komt het op de queer-gemeenschap aan om zichzelf te verdedigen. Daarom roepen wij, samen met Sinan Can, alle allies in Nederland op om van zich te laten horen.

‘Wat het voor mij inhoudt is dat ik bondgenoot ben van de liefde. Dus het maakt mij niet uit of dat nu de LHBTQIA+-community is; ik ben bondgenoot van overal waar liefde in zit en waar mensen liefdevol met elkaar omgaan. Nu heeft de regenbooggemeenschap het heel zwaar. Het is een minderheid. Soms een minderheid in een minderheid zelfs. En we zien wereldwijd dat ze het zwaar hebben, we zien dat er weer een beweging is om daar van alles van te vinden, met restricties en wetten om ze tegen te houden.

We dachten: daar is voor gestreden, dat ligt achter ons. Maar het ellendige is dat die strijd helemaal niet voorbij is. En dat vraagt om moedig te zijn: om deze gemeenschap te steunen, met ze mee te lopen en waar je kan voor ze op te komen. Dat is voor mij bondgenootschap: solidariteit met elkaar.’

‘Ik vind het allermooiste als je ergens niet toe behoort, dat je dan voor een ander kan opkomen. Dat vind ik het meest nobele en het meest mooie. Zoals als je wit bent en voor zwarte mensen opkomt wanneer mensen racistisch zijn. Of als je ongelovig bent en opkomt voor de vrijheden van iemand die wel gelovig is. Ik vind het juist heel mooi dat als je zelf niet tot een bepaalde groep behoort, je daar toch oog voor hebt.

Ik vind het belangrijk om op te komen tegen onrecht, wie dat ook aangaat. Het is heel makkelijk om alles af te schuiven op minderheden. Dat zie je nu ook bij de regenboogcommunity – dat is een tendens die ook in Europa doorzet: we hebben het in Polen en Hongarije gezien dat de regenboogcommunity van alles en nog wat de schuld krijgt.'

‘In heel veel landen is het strafbaar. Je kan gevangenisstraf krijgen, lijfstraf of de doodstraf. Ik wíl dat niet eens begrijpen: waarom is het een probleem dat mensen elkaar liefhebben? Waarom moet een overheid bepalen over het leven van een ander?’

Een paar jaar geleden ontmoette ik in Irak een acteur, Karam Mashin, toevallig op de markt in Bagdad. Een ontzettend bijzondere jongen. Hij zei tegen mij: “Amsterdam moet een paradijs zijn, waarin je jezelf kan zijn.” Ik vertelde hem dat er ook in Nederland intolerantie is, al is het anders dan daar.

Een dag later zag ik hem op social media. Liggend langs een weg. Dezelfde kleren aan. Hij was diezelfde avond meegenomen, gemarteld en vermoord. Ik kende hem nauwelijks, maar het voelde als een shock – dat je het uitspreken wie je bent en de liefde die je voelt, moet bekopen met de dood.'

‘Ik ben opgegroeid in een wijk met veel homoseksuele en lesbische stellen. Dat waren vrienden van mijn ouders. Ik weet niet anders dan dat dat gewoon mensen waren die bij ons thuis kwamen. Eén stel zag ik echt als mijn ooms. Ze hielpen mijn ouders altijd. Mijn ouders waren gastarbeiders; zij waren de eersten die hen opvingen. Minderheden die elkaar helpen. Dat zit in mijn hart. Dus waar dan ook, wanneer dan ook, kom ik voor de regenbooggemeenschap op. Omdat die mensen vroeger ook solidair waren met mijn ouders.’

‘Het trieste is dat liefde in veel landen levensgevaarlijk is. Terwijl liefde het allermoedigste is wat een mens kan doen. Mensen hoeven niet te voldoen aan jouw verwachtingen, jouw man-vrouwpatronen of kaders. Dat betekent dus ook dat we alert moeten blijven. Je kan nooit achteroverleunen en denken: die strijd is gestreden. Elk tijdperk kent zijn strijd.

Het komt steeds terug: op scholen, in politiek, in media. Dan denk ik: hebben we echt niks beters te doen dan een groep lastigvallen die letterlijk niemand kwaad doet? Ze overtreden de wet niet, ze doen niemand pijn, ze plegen geen aanslagen. Waarom is het leven van een ander zo’n probleem voor je? Focus op je eigen leven. Ben je hetero? Prima. Maar gun een ander de ruimte om zichzelf te zijn.’

‘Ik hoop dat ze zich veilig en thuis kunnen voelen, waar dan ook. Dat ze zich niet hoeven te schamen of te behoeden voor wie ze zijn. Dat uit de kast komen verdwijnt – dat we niet meer standaard aannemen dat iemand hetero is. Meer acceptatie en meer mensen die zich uitspreken — tegen de kleine opmerkingen én tegen de grote problemen.

De natuur kent vijfduizend soorten waar diversiteit in geaardheid heel normaal is. Hoezo is het dan “onnatuurlijk”? Het zit ín de natuur, dus het ís natuurlijk. Laatst zei iemand tegen mij: "Je promoot homoseksualiteit." Ik zei: "Nee. Ik promoot liefde." En als daarbinnen homoseksualiteit valt, dan mag dat. Ik promoot het bredere liefdesverhaal. Dat is waar ik me druk om maak: dat mensen elkaar liefhebben.’