Jan van Poppel: 'Ik zou kunnen schrijven hoe er voor de klimaattop dertien kilometer aan bomen is gekapt'

Columnist Jan van Poppel zou kunnen schrijven over hoe er voor de klimaattop dertien kilometer aan bomen is gekapt in het Amazonegebied, maar hij schrijft liever over Abdullah Ibrahim, een 91-jarige Zuid-Afrikaanse jazzpianist en anti-apartheidsactivist.

Op het moment van schrijven begint de klimaattop in Belém, Brazilië. De stad met een kleine anderhalf miljoen inwoners ligt midden in het Amazonegebied. De longen van de aarde als decor voor twee weken lang ademloos vergaderen over de toekomst van onze planeet.

Ik zou kunnen schrijven over hoe er speciaal voor deze klimaattop dertien kilometer aan bomen is gekapt voor een vierbaanssnelweg. Wopke (onze Eurocommissaris voor klimaat) moet tenslotte wel een beetje door kunnen gassen richting de vergadering over ontbossing.

Ik zou kunnen schrijven over de tien hotels die uit de grond zijn gestampt, speciaal voor deze klimaattop. Wopke moet immers wel lekker kunnen slapen, na een dag vol bezorgdheid over het klimaat.

Ik zou kunnen schrijven over inspirerende speeches van klimaatactivisten, terwijl Wopke rustig indommelt in het nieuw aangelegde conferentiecentrum.

Ik zou kunnen schrijven over diezelfde Amazone – waar dit grote feest allemaal plaatsvindt – waar in 2024 ruim zesduizend vierkante kilometer bos verdween. Zo’n vier keer de provincie Utrecht, in rook op, ondanks de wet van Wopke, die ontbossing overal op aarde tegen zou moeten gaan.

Ik zou kunnen schrijven over duizend miljard euro euro die – door de mislukte klimaattop vorig jaar in oliestaat Azerbeidzjan – nog bij elkaar gesprokkeld moet worden om landen in het globale zuiden te helpen met hun eigen energietransitie. Geld dat er natuurlijk 'zeker gaat komen', zodra iedereen is uitgepraat over hoe ingewikkeld het allemaal is. Wopke vond driehonderd miljard al aardig realistisch en ambitieus.

Ik zou kunnen schrijven over de extreme opwarming van de oceaan, waardoor het koraal dit jaar haar kantelpunt heeft bereikt. Een groot deel zal aan het eind van de eeuw verdwenen zijn. Wopke had er vorig jaar nog lekker gesnorkeld met zijn gezin.

Ik zou kunnen schrijven over het zee-ijs dat op is, over records die elk jaar opnieuw sneuvelen, maar ik heb helemaal geen zin om over Wopke Hoekstra en de klimaattop te schrijven. Dat bedacht ik toen ik maandagavond bij een concert van Abdullah Ibrahim zat, een Zuid-Afrikaanse 91-jarige jazzpianist en anti-apartheidsactivist. Met een brede grijns op zijn gezicht speelde hij Tivoli Vredenburg in Utrecht werkelijk waar plat. Zijn uitgemergelde handen vlogen over de toetsen alsof de zwaartekracht niet bestond. Waanzinnig. Ongekend. Misschien nog wel moeilijker dan een klimaattop zonder Trump.

Terwijl ik luisterde, dacht ik: hier ga ik over schrijven. Daar op dat podium gebeurt immers precies wat op klimaattoppen zelden lukt. Eerlijkheid. Oprechtheid. Mensen die iets moois bedenken zonder winst, zonder agenda, zonder communiqué.

Niet alleen de noten, ook de woorden van Ibrahim zijn vaak raak. In een documentaire zei hij ooit: 'They took away time, and gave us the clock.'

De spijker op z’n kop. Dat is precies wat er misgaat. We hebben ogenschijnlijk alle tijd van de wereld, maar geen moment meer over.