Boris en Nanoah over gendertwijfels: ‘Ik maak mijn eigen hokje’

De fictiepodcastserie Anders, namelijk volgt Bram, een jonge trans man, in een periode waarin hij zichzelf en zijn identiteit herontdekt: wat betekent het om man te zijn? En wie bepaalt dat eigenlijk?

De fictiepodcast Anders, namelijk is geïnspireerd op het leven van Boris Baan (hij/hem/die/hen). De rol van hoofdpersonage Bram wordt gespeeld door Nanoah Struik (die/hen). ‘Bram zoekt uit wat het man-zijn voor hem betekent, maar hij is eigenlijk vooral aan het uitzoeken wat Bram-zijn betekent. Dat is dus niet zo zwart-wit’, zegt Boris. ‘Wij hopen te laten zien dat er ruimte is om te ontdekken.’

Nanoah: ‘Mensen buiten de transcommunity kijken vaak neer op personen die twijfelen over hun gender. Zij denken dat het fout is om onzeker te zijn over de keuzes die je maakt. Wij willen juist laten zien dat het oké is om te twijfelen; het hoeft allemaal niet vast te staan. Daar is nog maar weinig aandacht voor.’

Boris: ‘Toen het idee voor de podcast vier jaar geleden tot stand kwam, zat ik zelf nog heel erg in twijfel. Ik wist dat ik geen meisje was, maar ik voelde me ook niet helemaal man. Er was weinig representatie van mensen met dezelfde soort vragen. Daarom wilde ik daar zelf voor gaan zorgen. In eerste instantie wilde ik in de podcast antwoord vinden op de vraag: wie ben ik? Spoiler alert: er komt geen definitief antwoord.

Juist omdat ik zelf nog in twijfel zat, is het een fictiepodcast geworden. Bram is een personage dat weliswaar op mij lijkt, maar we zijn niet dezelfde persoon. Daardoor kan ik er afstand van nemen en voelde het proces als een soort therapie.’

Boris: ‘Als ik buiten om me heen kijk, spiegel ik me aan mannen en vrouwen die voorbijlopen. Dan denk ik: "Ben ik meer zoals hij? Of ben ik meer zoals zij?" Als meisje was ik best gelukkig, alleen klopte er iets niet. Ik heb zoveel leuke herinneringen. Die wilde ik niet allemaal weggooien toen ik in transitie ging, maar ik had het gevoel dat dat moest. Ik dacht dat ik mijn vroegere zelf moest uitwissen; dat ik me mannelijker moest gedragen. Ik had immers zelf gekozen voor het hokje ‘man’. Nu heb ik geleerd dat dat niet hoeft.’

Nanoah: ‘Ik heb, net als Bram, een moment gehad waarop ik dacht: "Ik ben geen meisje, maar wat dan wel?" In eerste instantie dacht ik: "Ik ben geen meisje, dus dan moet ik wel een jongen zijn." Maar tegelijkertijd wist ik dat ik me totaal geen jongen voel. Dan ga je aan jezelf en aan je gevoel twijfelen. Ik ben dagelijks bezig met vragen, zoals: wat betekent het om man, vrouw of non-binair te zijn? Maar dat maakt mij ergens ook rijker. Doordat ik die dingen bevraag, creëer ik meer vrijheid om precies te zijn wie ik wil zijn. Ik hoef me niet te schikken binnen de bestaande hokjes. Ik maak mijn eigen hokje.’

Nanoah: ‘We zitten in een hele roerige tijd. Alles is kut. Het is al helemaal kut dat de transrechten onder druk staan, ook in Nederland. We hebben te maken met toenemende haat en teruglopende acceptatie. Juist daarom denk ik dat de podcast nu zo belangrijk is; iedereen heeft behoefte aan herkenning en erkenning.’

Boris: ‘Je hoort vaker verhalen over trans mensen die niet gesteund worden door hun vrienden en familie. Dat is verschrikkelijk en die verhalen verdienen alle aandacht. Maar het is ook belangrijk om te zien dat er families en vrienden zijn die het wel steunen. Toen ik me realiseerde dat ik trans was, dacht ik namelijk meteen: “Shit. Dit gaat gepaard met veel ellende en mensen verliezen.” Maar dat hoeft dus niet altijd zo te zijn.’

Nanoah: ‘Toen ik werd gevraagd om auditie te doen, was ik gelijk enthousiast. Ik heb heel even getwijfeld, omdat ik geen acteur ben. Maar toen dacht ik: "Hoeveel zwarte, non-binaire personen zijn er die dit kunnen doen?" Dus het was een hele korte twijfel. Er zitten veel herkenbare scènes in, zoals de scène waarin Bram wordt aangesproken door de toiletjuffrouw dat hij voor de verkeerde wc-deur staat. Dat is mij letterlijk vorige week nog overkomen. Toch blijft Bram altijd een beetje van mij af staan. Ik associeer hem met een witte man en dat ben ik dus helemaal niet.’

Nanoah: ‘Twijfelen is oké; dat vind ik de belangrijkste boodschap uit de podcast. Je moet jezelf de vrijheid geven om te ontdekken en daar plezier in te vinden. De wereld maakt het zwaar, maar ik vind het waanzinnig leuk om trans te zijn. Het is een verrijking van mijn leven: het geeft me een community waar ik heel erg van hou.'

Boris: ‘Ik sluit me daar helemaal bij aan. Het verhaal staat dicht bij me, dus ik vind het best spannend dat de podcast nu echt wordt uitgebracht. Maar ik vind het vooral heel leuk. Ik hoop heel erg dat deze podcast – al is het maar één persoon – iemand het gevoel van herkenning kan geven.’