Uitspraak rechtbank Amsterdam: ‘Vattenfall-klanten hoeven geen terugleverkosten meer te betalen’
Twee klanten van Vattenfall met een variabel energiecontract hoeven na tussenkomst van de rechter geen terugleverkosten meer te betalen. Hun energieleverancier had deze ten onrechte in rekening gebracht, terwijl daarover niets in hun contract was afgesproken. Dit blijkt uit twee recente uitspraken van de rechtbank in Amsterdam.
Eerder werd al een klant van Budget Energie met een variabel energiecontract in het gelijk gesteld bij wie volgens dezelfde rechtbank onterecht terugleverkosten werden berekend. Deze klant kan op basis van zijn contract bovendien deels blijven salderen, ook als de wettelijke salderingsregeling in 2027 stopt, bleek uit navraag van het tv-programma Kassa (BNNVARA) bij energierechtexperts.
Onduidelijke afspraken terugleverkosten
Uit bestudering van honderden energiecontracten die na de uitzending naar de redactie van Kassa werden gestuurd, blijkt dat ook bij klanten van diverse andere energieleveranciers terugleverkosten zijn doorgevoerd, terwijl daarover bij aanvang van de overeenkomst niets was afgesproken. Ook werd tijdens de looptijd van het contract bij veel mensen kenbaar gemaakt dat het recht op salderen stopt in 2027, terwijl daarover bij aanvang niets op papier stond.
Volgens energierecht jurist Roelof de Nekker maken zij grote kans ook hun gelijk te halen bij de rechter, net als de Budget Energie- en Vattenfall-klanten die hij bijstond. De groep met de gunstigste kaarten zijn mensen met een zogenoemd doorlopend variabel energiecontract zonder vaste einddatum. ‘Voor hen ziet het er goed uit, omdat de oude voorwaarden van toepassing blijven op de overeenkomst.’
Ook gunstig voor zonnepaneelhouders met vast contract
Maar ook mensen die een vast contract hebben, kunnen hun gunstige voorwaarden mogelijk behouden als zij er werk van maken. ‘Als zij niet overstappen, wordt een vast contract volgens de energiemaatschappij automatisch omgezet in een variabel energiecontract met dezelfde voorwaarden. Het is daarbij wel belangrijk dat ze kenbaar maken niet akkoord te gaan met de nieuwe voorwaarden’, legt De Nekker uit. Het is volgens professor energierecht Lorenzo Squintani echter niet precies duidelijk wat de rechten van deze laatste groep zijn: ‘Uit gerechtelijke uitspraken blijkt wel dat er geen goede overeenkomst is afgesloten na afloop van het oorspronkelijke contract. In dat geval is er dus niet echt sprake van een overeenkomst tussen partijen.'
Lopende contracten mogen niet zomaar worden gewijzigd
De zaken van de rechtbank in Amsterdam maken in elk geval duidelijk dat contractuele voorwaarden tijdens lopende contracten niet zomaar gewijzigd mogen worden. In de Vattenfall-zaken stelde de kantonrechter dat het wijzigingsbeding in de contractvoorwaarden de energieleverancier niet de bevoegdheid geeft om een geheel nieuwe set voorwaarden eenzijdig van toepassing te verklaren. In Budget Energie-zaak werd zowel het prijs-als voorwaardenwijzigingsbeding vernietigd door de rechter.
Omdat het vonnis Budget Energie verbiedt om eenzijdig de algemene voorwaarden in het contract aan te passen, zijn de bestaande afspraken over salderen juridisch bindend, volgens De Nekker.
Vattenfall ziet af van verweer
Opmerkelijk genoeg besloot Vattenfall tijdens de gerechtelijke procedure van verweer af te zien. In een brief aan de rechtbank gaf de energieleverancier aan ‘uit pragmatische overwegingen onvoorwaardelijk afstand te doen van haar bevoegdheid zich te beroepen op de algemene voorwaarden die onderwerp van discussie zijn’ en volledig tegemoet te komen aan de gestelde eisen.
Budget Energie besloot helemaal niet op de zitting te verschijnen en liet ‘verstek’ gaan. Volgens beide energieleveranciers gaat het om individuele zaken waar andere klanten geen rechten aan kunnen lezen. Volgens Budget Energie heeft de rechter geen inhoudelijk oordeel gegeven over het recht op salderen.
Lees hieronder de hele reactie van de energieleveranciers en de branchevereniging Energie-Nederland.
Wat zeggen de energieleveranciers en de branchevereniging?
Reactie Budget Energie
1. Onjuiste weergave van feiten in vorige uitzending
In uw vorige uitzending werd gesuggereerd dat (i) de klant van Budget Energie volgens de rechter mag blijven salderen, en (ii) dit mogelijk ook geldt voor andere klanten. Dit is onjuist. Het betrof een verstekvonnis over terugleverkosten en de terugleververgoeding; de rechter heeft géén inhoudelijk oordeel gegeven over (een recht op) salderen. Anderen kunnen hieraan geen rechten ontlenen. Wij hebben u dit voorafgaand aan de uitzending gemotiveerd toegelicht.
2. Geen contractueel recht op salderen; inhouding terugleverkosten gerechtvaardigd
De stelling dat wij na afschaffing van de salderingsregeling door moeten gaan met salderen is onjuist. Wij moeten ons als energieleverancier aan de wet houden. Per 1 januari 2027 stopt de huidige salderingsregeling, volgens de overheid onder andere omdat salderen geld kost en de overheid belastinginkomsten misloopt door de salderingsregeling. Daarnaast wil de overheid overbelasting van het elektriciteitsnet tegengaan en stimuleert zij eigen verbruik van de zelf opgewekte stroom (zie: Salderingsregeling stopt in 2027 | Energie thuis | Rijksoverheid.nl). Wij kunnen als energieleverancier niet om deze doelstellingen heen. Wel ontvangen klanten ook na afschaffing van de salderingsregeling van ons nog steeds een redelijke terugleververgoeding als zij stroom terugleveren.
Terugleverkosten dienen ter dekking van kosten die wij moeten maken omdat zonnepaneelhouders terugleveren aan het net. Wij vinden het redelijk en logisch dat deze kosten gedragen worden door zonnepaneelhouders en niet ook door klanten zonder zonnepanelen. De zonnepaneelhouders profiteren immers van de teruggeleverde energie en ontvangen daarvoor een redelijke vergoeding. Wij mogen deze terugleverkosten volgens toezichthouder ACM op grond van de wet ook bij zonnepaneelhouders in rekening brengen. Uit onderzoek van de ACM (mei 2024) blijkt bovendien dat onze tarieven voor consumenten met zonnepanelen “niet onredelijk zijn en binnen het wettelijke kader vallen.” (zie: Vervolgonderzoek Energietarieven in Transitie).
3. Geen oordeel over (de contractdocumentatie van) andere energieleveranciers
U verwijst naar een klant van Eneco en twee rechterlijke uitspraken betreffende Vattenfall; wij onthouden ons van commentaar op (de contractdocumentatie) van andere energieleveranciers.
Reactie Eneco
De energiesector is – net als veel andere sectoren – voortdurend in beweging. Nieuwe ontwikkelingen, zoals de energietransitie en de grote stijging van het aantal huishoudens met zonnepanelen op daken, kunnen zorgen voor veranderingen in de kosten van energiecontracten. Dit geldt ook in het geval het vaste contract van een klant afloopt en wordt voortgezet in een variabel contract waarin tarieven kunnen wijzigingen, zoals uw voorbeeld in de uitzending. Bij Eneco zijn wij van mening dat wij klanten recht doen aan de wijze waarop wij hen betrekken bij veranderingen in onze contractuele relatie en dat bij wijzigingen Eneco recht doet aan de belangen van alle partijen (dus ook de klanten zonder zonnepanelen, die anders meer zouden moeten betalen).
Wanneer een klant van mening is dat wij bij veranderingen niet correct handelen, kan de klant dit altijd aangeven en de klacht kenbaar maken via de onze website. In dat geval bekijken wij de klacht en zullen hierop reageren.
Reactie Essent
Wel kunnen we hieronder wat meer context rondom terugleverkosten geven.
Het einde van de salderingsregeling per 1 januari 2027 en de invoering van terugleverkosten, zorgt voor een eerlijkere verdeling van de energiekosten voor alle klanten die zijn aangesloten op het elektriciteitsnet. Hier werken Essent en Energiedirect vanzelfsprekend aan mee.
Onderzoek van de ACM bevestigt dat de overproductie van zonnestroom kan oplopen tot honderden euro's per jaar meerkosten per zonnepaneelklant. Dat heeft meerdere oorzaken: hogere inkoopkosten, hogere onbalanskosten op het elektriciteitsnet en extra kosten die samenhangen met de salderingsregeling. Om te voorkomen dat klanten zonder zonnepanelen ook voor deze kosten betalen, hebben Essent en Energiedirect terugleverkosten ingevoerd. Daardoor gingen de stroomtarieven voor álle ruim 2,5 miljoen klanten met 30 procent omlaag.
Het liefst helpen we klanten terugleverkosten terug te brengen naar nul. Op dit moment wordt nog steeds op zonnige dagen een enorme hoeveelheid zonne-energie het net opgestuwd. Essent adviseert dan ook om slim met eigen opgewekte zonnestroom om te gaan. Leg bijvoorbeeld het aantal zonnepanelen op het dak dat aansluit op je verbruik, of zet de wasmachine aan als de zon schijnt.
Reactie Vattenfall
Met betrekking tot terugleverkosten, de realiteit is dat de enorme groei van zonnepanelen op Nederlandse daken een keerzijde heeft. Op zonnige dagen leidt de grote hoeveelheid teruggeleverde zonnestroom tot veel extra kosten. Eerder zaten deze kosten in het stroomtarief van alle klanten. Het voordeel voor zonnepaneeleigenaren werd dus grotendeels betaald door klanten zonder zonnepanelen.
Daarom brengt Vattenfall per 1 juli 2024 terugleverkosten in rekening aan klanten die stroom terugleveren. Dit zorgt voor een evenwichtigere verdeling van de kosten. Dit hebben we ook aan onze klanten gecommuniceerd en uitgelegd. Met de invoering van terugleverkosten is bijna 70% van onze klanten – namelijk degenen zonder zonnepanelen - voordeliger uit dan in de situatie zonder terugleverkosten.
Zonnepanelen blijven een interessante investering, ook na het afschaffen van de salderingsregeling per 1 januari 2027. Vooral als klanten zoveel mogelijk eigen zonnestroom gebruiken. We blijven ons inzetten om al onze klanten te ondersteunen. Met het ontwikkelen van nieuwe energieoplossingen en advies te geven over het optimaal benutten van zelf opgewekte zonnestroom.
Reactie Energie-Nederland
Ook zonder de salderingsregeling blijven zonnepanelen een rendabele investering. Huishoudens en bedrijven kunnen meer van hun zelf opgewekte zonnestroom direct gebruiken door bijvoorbeeld elektrische auto’s te laden, hybride warmtepompen in te zetten of thuisbatterijen te gebruiken. Met duidelijk en voorspelbaar beleid van de overheid kunnen deze slimme oplossingen sneller worden toegepast.
Update bij dit onderwerp – dinsdag 4 november:
Claim: Terugleverkosten en salderen
De organisatie Claimer.nl onderzoekt wat mogelijk is om financiële compensatie af te dwingen bij de energieleverancier voor de mogelijk ten onrechte betaalde terugleverkosten en het zogenoemde contractuele recht op salderen.
Niet goed afgesproken terugleverkosten
Iedereen die een energiecontract heeft afgesloten waarin terugleverkosten niet expliciet zijn afgesproken, kan zich aanmelden. Claimer.nl wil dat de energiemaatschappijen stoppen met het in rekening brengen van de terugleverboete in lopende contracten. Daarnaast zouden de energiemaatschappijen alle betaalde terugleverkosten aan klanten moeten terugbetalen.
Consumenten die elk jaar overstappen naar een andere leverancier hebben waarschijnlijk ingestemd met terugleverkosten. Zij kunnen zich niet aanmelden voor deze claim, omdat er waarschijnlijk een deugdelijke juridische grondslag is voor de terugleverboete. Klik hier voor meer informatie : Claimer.nl/terugleverboete
Recht op salderen
Klanten van Budget Energie die eenzelfde contract hebben als Arend Cornelissen uit de reportage van Kassa - zie de video bovenaan de pagina - waarin heel duidelijk het recht op salderen staat omschreven, kunnen zich aanmelden voor de zogenoemde 'Budget Energie-claim’.
Claimer.nl ziet voor deze claim kansen als één van de onderstaande twee bepalingen in het contract met BudgetEnergie staat.
- “Overschrijdt de hoeveelheid teruggeleverde elektriciteit in een afrekenperiode die van de afgenomen elektriciteit, dan ontvangt u een vergoeding voor de geleverde elektriciteit tegen de in het tariefblad afgesproken kale elektriciteitstarieven (exclusief overheidsheffingen)’ óf
- Wij salderen conform de wettelijke regeling hieromtrent. (…) Op dit moment is deze vergoeding gelijk aan de kale leveringstarieven, dus exclusief alle overheidsheffingen (zie uw Tariefblad). Wij kunnen deze terugleververgoeding tussentijds wijzigen. Mocht dat voorkomen, dan informeren wij u daar minimaal 10 dagen voor ingangsdatum over. Een dergelijke wijziging geeft u niet het recht om uw energiecontract boetevrij op te zeggen.' Claimer.nl inventariseert eerst of er voldoende (juridische) grond is voor een (massa)claim of groepsactie. Op dit moment staat dus nog niet vast of die actie er komt.
Kijk voor meer informatie op: Claimer.nl/budgetenergie
Of toch overstappen?
Overstappen naar een andere energieleverancier is natuurlijk ook een optie. Vergelijk hierbij niet alleen de terugleverkosten, maar let ook op de hoogte van het vastrecht en teruglevergoeding. "Het vastrecht is inmiddels bij veel leveranciers fors verlaagd", vertelde Geert Wirken van prijsvergelijker Keuze.nl aan Kassa. "Kijk naar het hele plaatje en naar wat je onderaan de streep overhoudt", adviseert hij. "Maar houdt er dus wel rekening mee dat als je overstapt naar een nieuw contract ook nieuwe voorwaarden accepteert wat betreft de terugleverkosten het aflopen van de salderingsregeling."
Goed vergelijken, loont hoe dan ook de moeite: Vereniging Eigen Huis maakte vorige week bekend dat de eerste energieleveranciers die netto geld vragen voor het terugleveren van zonnestroom opduiken: Innova Energie en dochterbedrijf Gewoon Energie vragen bijna 6 cent per kilowattuur. Eerder werd al bekend dat energiebedrijven bijna niets meer over hebben voor geleverde zonnestroom vanaf 2027. Keuze.nl meldt dat zeven energieleveranciers inmiddels de terugleververgoeding en terugleverkosten voor 2027 bekend hebben gemaakt. Zie hier op Keuze.nl voor meer informatie.
Thema's:
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je snel en gratis aan voor de Kassa nieuwsbrief!
Gerelateerd
