PFAS-pesticiden in populaire snoepgroenten voor jonge kinderen
Toxicoloog Paul Scheepers: ‘Strengere pesticideregels nodig voor verse groentes voor kinderen, gelijktrekken met strenge babynorm voor potjesvoeding.’
In een steekproef met snoepgroenten die PAN Nederland heeft uitgevoerd in opdracht van Kassa, zijn op 4 van de 20 onderzochte snoepgroenten restanten hormoonverstorende en PFAS-pesticiden gevonden. Op zestien van de onderzochte snoepgroenten werd niets gevonden.
Bij de vier snoepgroenten met resten pesticiden, werd ook een verboden pesticide voor paprika’s gevonden. De andere pesticiden die gevonden werden, voldoen wel aan de wettelijke norm voor verse groente in de supermarkt, maar zouden met deze hoeveelheden niet gebruikt mogen worden voor babyvoeding.
Strengere regels zijn nodig
Toxicoloog Scheepers van de Radboud Universiteit pleit voor aanscherping van de regels wat betreft pesticiden. “Uiteindelijk wil je natuurlijk dat de producten schoon zijn, ook de verse producten en dat betekent dus, dat de regels die nu gelden voor de potjes, ook moeten gaan gelden voor de verse groente”, aldus toxicoloog Scheepers van de Radboud Universiteit in Kassa.
Verboden pesticide in Portugal wel toegestaan
In het onderzoek zijn vier snoepgroenten onderzocht, snoeptomaten, snoepkomkommers, snoepwortels en snoeppaprika’s. Ze werden bij de Lidl, Aldi, Albert Heijn, PLUS en Jumbo gekocht. Op de snoeppaprika van de Lidl zat een verboden middel wat niet mag worden toegepast op paprika’s. Lidl laat weten dit uit te zoeken. De besmette snoeppaprika kwam van een teler die zowel in Nederland als Portugal produceert. In Portugal mag dit verboden middel wel gebruikt worden maar niet in Nederland. Op drie andere snoepgroenten werden meerdere pesticiden gevonden. Op de snoepgroenten gekocht bij PLUS werden geen residuen van pesticiden gevonden in deze steekproef.
'Snoepgroenten zouden aan strenge babynorm moeten voldoen'
Alle supermarkten laten weten dat de gevonden pesticiden niet boven de strenge wettelijke norm voor pesticiden in supermarktgroenten uit komen. Maar als de vier snoepgroenten met pesticidenresten voor babyvoeding bestemd zouden zijn, dan zouden ze niet gebruikt mogen worden. Voor baby’s en jonge kinderen tot 4 jaar oud, geldt een hele strenge Europese norm van 0,01 mg per kg van het levensmiddel. Dat deze norm niet geldt voor snoepgroenten die gericht aanbevolen worden voor kinderen, is een weeffout aldus Scheepers: “Ik ben het meest geschrokken van het feit dat in groentes die bestemd zijn voor kinderen, stoffen worden aangetroffen die vooral bij kinderen juist een risico vormen.”
Zo werd de stof acetamiprid aangetroffen op een snoeppaprika van de Albert Heijn, weliswaar binnen de wettelijke norm voor groente maar te veel voor potjesvoeding.
Scheepers: “Dat is een insecticide, daarvan weten we dat die stof in het brein is aangetroffen van kinderen, in de hersenvloeistof. Die stof staat onder verdenking dat deze schadelijk kan zijn bij de ontwikkeling van het brein.”
Volledige reactie supermarkten, brancheorganisatie en het Voedingscentrum
Het onderzoek door PAN Nederland is hier te vinden. De uitgebreide reacties van de supermarkten, het Centraal Bureau Levensmiddelen en het Voedingscentrum lees je hieronder.
Wat zeggen de supermarkten, de brancheorganisatie en het Voedingscentrum?
Reactie Albert Heijn
Wij begrijpen dat ouders van jonge kinderen alert zijn op voedselveiligheid. Onze producten worden daarom zorgvuldig gecontroleerd en voldoen aan hoge eisen. Producten boven de wettelijke grens worden afgekeurd, en bij Albert Heijn hanteren we bovendien een strengere eigen norm: maximaal 50% van de wettelijke limiet.
Daarnaast werken wij actief aan duurzamere teeltmethoden en minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ook werken wij aan de introductie van nog strengere normen; maximaal 25% van de wettelijke limiet en bouwen we het gebruik van kritische stoffen af. Zo zorgen wij ervoor dat onze klanten, ook de jongste, kunnen genieten van lekker en veilig groente en fruit.
Reactie Aldi
We analyseren risico-gestuurd alle groente- en fruitartikelen producten uit ons assortiment, zowel op wettelijke normen als op onze strengere ALDI normen. Mocht hieruit blijken dat deze niet aan de wettelijke of niet aan onze normen voldoen dan nemen we gepaste maatregelen.
Reactie Jumbo
Op de snackwortels is volgens het onderzoek 0.02 mg/kg prosulfocarb gevonden. Dit gehalte van deze stof is ruim onder de wettelijke norm met een MRL-invulling (Maximale Residu Limiet) van slechts 2%. Belangrijk om hierbij op te merken is dat de genoemde stof niet humaan toxisch is en daardoor valt onder een lage risicocategorie voor de gezondheid voor mensen. We benadrukken ook graag dat de ARFD-invulling (werkelijke voedselveiligheidsrisico) bij het aangetroffen gehalte van deze stof nog lager is. Deze bedraagt 1,27% uitgaande versus de norm van 100%.
Als we de lage invulling van MRL en ARFD samen beschouwen en beide waarden ruim onder de norm scoren is er geen voedselveiligheidsrisico voor kleine kinderen.
Wij kunnen ons niet vinden in de opmerking in het rapport dat paprika en komkommer in de top 5 groenten vallen met het meeste residu. Dat klopt niet met onze eigen analyses van Nederlandse producten. Adviezen in het rapport waarin wordt gewezen op wat supermarkten kunnen doen, verwijzen we naar CBL.
We benadrukken graag onze ambitie op Biologische producten. Wij hebben tot doel om in 2027 minimaal 10% van de verkochte aardappelen, groenten en fruit van biologische teelt te laten zijn en zijn in onbewerkte AGF-producten goed op weg om deze doelstelling te halen.
Gewasbescherming
Jumbo hanteert bovenwettelijke eisen op verse groente en fruit om zowel de kwaliteit en veiligheid van onze producten te kunnen garanderen en tegelijkertijd de impact op het milieu te verminderen. Jumbo laat maximaal de helft (50%) van zowel de wettelijk vastgestelde Europese MRL’s (Maximale Residu Limiet) als van de nationale ARFD (Acute Referentie Dosis) toe. Ook hanteert Jumbo een zogeheten zwarte lijst met middelen die niet worden geaccepteerd. Deze lijst is gebaseerd op de lijst van de World Health Organization. Alle telers die aan Jumbo leveren zijn minimaal GLOBAL G.A.P. gecertificeerd en daarnaast zijn alle Nederlandse groente en fruit bij Jumbo On the Way to PlanetProof gecertificeerd, waarin ook criteria zijn opgesteld ten aanzien van bestrijdingsmiddelen. Leveranciers van Jumbo zijn verplicht om te werken met een geïntegreerde bestrijding van ziekten en plagen, Integrated Pest Management (IPM). IPM legt de nadruk op de groei van een gezond gewas met behulp van beschikbare natuurlijke methodes om zo het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen tot een minimum te beperken.
Reactie Lidl
Ons Nederlandse groente en fruit assortiment wordt aangevuld met producten uit andere landen, afhankelijk van seizoen en beschikbaarheid. Onze snackpaprika-teler produceert zowel paprika’s in Nederland als in Portugal. In Portugal is het middel spirotetramat toegestaan in de teelt. Beide teelten worden in dezelfde productielocatie in Nederland verpakt. We onderzoeken momenteel hoe dit middel terecht is gekomen in een verpakking die bestemd was voor Nederlandse paprika’s. Zodra dit is afgerond, staan we open voor verdere toelichting.
Lidl hanteert een strenger beleid dan wettelijk vereist voor residuen en chemische gewasbeschermingsmiddelen. Concreet houdt dit in dat Lidl een derde toestaat van de wettelijk toegestane hoeveelheid residuen op groente en fruit. Daarnaast zet Lidl zich ook actief in op reductie van gewasbeschermingsmiddelen via pilots en samenwerking met telers en experts en stimuleren wij een gezonde leefstijl voor iedereen. Ook maken wij biologische producten toegankelijk door onze scherpe prijsstelling en zijn Biobedrijf van het jaar.
Reactie PLUS
PLUS heeft veel groenten en fruit ‘On the way to planet proof’ gecertificeerd. Daarnaast breiden we het assortiment biologische producten steeds verder uit. Uiteraard vinden we het fijn dat onze producten goed uit deze steekproef gekomen zijn.
Reactie CBL
We weten zeker dat de gezondheidsvoordelen van het eten van groente en fruit groot zijn en supermarkten zetten alles op alles om ervoor te zorgen dat de producten die de klant koopt veilig zijn. Zowel volwassenen als kinderen kunnen dus veilig groente en fruit blijven kopen en eten.
Voor babyvoeding gelden extra strenge MRL-normen (Maximale Residulimiet). Het residugehalte in dergelijke voeding mag vrijwel niet meetbaar zijn, omdat baby’s bijzonder kwetsbaar zijn. Reguliere groente en fruit kennen ook strenge normen, waarbij het hele spectrum van de bevolking – van foetus tot volwassene – in de veiligheidsmarge wordt meegenomen. Bij het bepalen van de MRL wordt uitgebreid gekeken naar het gedrag van het pesticide in het lichaam. De uiteindelijke veiligheidsgrens wordt op een niveau gezet waar geen effecten meer zichtbaar zijn, en daarna een factor 100 lager gekozen. Dit zodat gevoelige groepen, zoals zwangeren en jonge kinderen, beschermd zijn tegen mogelijke schadelijke effecten.
Als blijkt dat er op producten uit de supermarkt ondanks alle maatregelen, die supermarkten en de ketens nemen, toch pesticiden gevonden worden die niet zijn toegestaan, is het aan de Nederlandse Voeding- en Warenautoriteit (NVWA) om hierop toe te zien.
Reactie Voedingscentrum
Het is dan ook positief dat in het onderzoek van PAN-NL bij het overgrote deel van desnoepgroenten geen resten van bestrijdingsmiddelen zijn gevonden boven de strengere norm diegeldt voor babyvoeding (0,01 mg/kg). Als er wel resten zijn gevonden, blijven die binnen dewettelijke norm voor regulier groente en fruit. Tegelijkertijd is er wel een niet-toegestane stofaangetroffen, en dat is zorgelijk.
Het Voedingscentrum snapt dat ouders/verzorgers zich zorgen kunnen maken over resten vanbestrijdingsmiddelen op snoepgroente naar aanleiding van het rapport van PAN-NL. Zeker omdatdeze groente vaak worden gepromoot voor jonge kinderen. Het blijft belangrijk om kritisch teblijven, want jonge kinderen verdienen de beste bescherming. De verantwoordelijkheid voor dewettelijke normen voor bestrijdingsmiddelen ligt op Europees niveau.
Verdere uitleg
Voor verse producten, zoals snoepgroente, geldt niet dezelfde norm als voor babyvoeding. Datkomt doordat verse groente en fruit niet specifiek worden gelabeld voor een bepaalde doelgroep,zoals baby’s of peuters. Hoewel dit onderscheid juridisch verklaarbaar is, snappen we ook dat ditin de praktijk verwarrend kan zijn. Of een kind nu een verse tomaat eet of een babyhapje waarineen tomaat is verwerkt: de risico’s van eventuele resten bestrijdingsmiddelen zijn hetzelfde.
Het is daarbij goed om te benadrukken dat bij het vaststellen van de huidige normen voorbijvoorbeeld resten van bestrijdingsmiddelen óók rekening wordt gehouden met kwetsbaregroepen zoals zwangeren, baby’s en jonge kinderen. De kans dat een residu een gezondheidsrisicovormt is met de huidige kennis klein, maar we snappen dat ouders vragen of zorgen hebben.
Wij volgen de ontwikkelingen over bestrijdingsmiddelen op de voet en geven op basis van delaatste inzichten advies. We willen vooral benadrukken dat groente en fruit essentieel zijn voor degezondheid en ontwikkeling van kinderen. Ze eten er nu vaak nog te weinig van. Variatie isbelangrijk: door af te wisselen in groente- en fruitsoorten verklein je de kans dat je kind te veel vaneen bepaalde stof binnenkrijgt. Bovendien krijgt je kind zo een breed scala aan voedingsstoffenbinnen, zoals vitamines en mineralen. We hopen dan ook dat mogelijke zorgen ouders/verzorgerser niet van weerhoudt om verschillende soorten verse groente en vers fruit te geven. Want dat diegoed voor je kind zijn, is een ding dat zeker is.
Reactie Glastuinbouw Nederland
Kamervragen PvdD
update 10-11-2025 - Kamerlid Ines Kostić (Partij voor de Dieren) heeft Kamervragen gesteld aan demissionair minister Femke Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur). Aanleiding is de vondst van restanten hormoonverstorende en PFAS-pesticiden op snoepgroenten, die populair zijn bij kinderen. Zie de bijlage (pdf) hieronder:
Meer over:
snoepgroenten, snoepgroente, pesticide, pesticiden, pan-nl, pfas, lidl, aldi, albert heijn, plus, jumbo, paul scheepersPraat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je snel en gratis aan voor de Kassa nieuwsbrief!
