Apotheker houdt zich niet aan eigen medicijn-richtlijn

Apothekers wijken regelmatig af van het recept van de dokter en vragen daarvoor zelden toestemming aan arts en patiënt, terwijl de richtlijnen van de branchevereniging van apothekers, de KNMP, ze daartoe wel verplichten. Artsen zeggen dat het wisselen van medicijnen bij sommige patiënten ernstige medische complicaties kan veroorzaken. Dit blijkt uit onderzoek van ZEMBLA in de uitzending ‘Ellende op recept’. De KNMP, erkent dit probleem en zegt dat apothekers zó onder druk staan van het preferentiebeleid van de zorgverzekeraars, dat ze tot dit soort ongeoorloofde wisselingen overgaan.

Om de kosten van dure medicijnen in de hand te houden, hanteren sinds 2008 de vier grote zorgverzekeraars (VGZ, Achmea, Menzis, CZ) het zogenoemde preferentiebeleid. Dit betekent dat van veel medicijnen alleen de goedkoopste variant, wel met dezelfde werkzame stof, wordt vergoedt.

Voor de patiënt betekent dit dat hij bij de apotheek niet zijn vertrouwde doosje mee krijgt maar pillen in een andere kleur en vorm en in een andere verpakking. Komt een patiënt met een recept met een duur merkmedicijn, dan zal de apotheker dat niet snel meegeven. Apotheker J. Oomen zegt daarover in ZEMBLA dat de zorgplicht die hij wettelijk heeft in het geding is. Hij zegt dat hij patiënten die zich bij hem aanmelden en dure merkgeneesmiddelen gebruiken, niet zonder meer accepteert omdat hij die van de zorgverzekeraar niet geheel vergoed krijgt en ze dan zelf moet bijbetalen: “Ik moet de mensen helpen, ik heb zelfs zorgplicht. Maar ik heb ook een bedrijf”, aldus Oomen.

Voor bijvoorbeeld epilepsie en psychiatrisch patiënten of mensen met een donor-orgaan kan het wisselen van merkmedicijn naar goedkoop medicijn ernstige complicaties veroorzaken, zo blijkt uit ZEMBLA. Epilepsiepatiënten kunnen een aanval krijgen, en donor organen kunnen bij verandering van medicatie afgestoten worden.

Daarom staat in de richtlijnen van branchevereniging van apothekers, de KNMP, dat apothekers bij het wisselen van medicatie verplicht zijn toestemming te vragen aan arts en patiënt. In ZEMBLA blijkt dat veel apothekers zich daar niet aan houden.

Apotheker R. Bax vertelt dat hij een epilepsie patiënt toch een ander middel heeft meegegeven omdat de zorgverzekeraar VGZ waarmee hij een contract heeft, wil dat de patiënt minstens één keer een goedkoop middel dient te proberen. Het beleid van de zorgverzekeraar weegt hier voor hem zwaarder dan zijn eigen apothekers richtlijn.

De KNMP, de branchevereniging van apothekers, erkent dit probleem en zegt dat apothekers zó onder druk staan door het preferentiebeleid van de zorgverzekeraars, dat ze tot dit soort ongeoorloofde wisselingen overgaan. Dhr. P. Haarbosch, bestuurslid van de KNMP, zegt dat apothekers in tweestrijd zijn:” Ga ik uit eigen zak bijbetalen, of stuur ik die patiënt met een goedkoper generiek naar huis”.  Haarbosch zegt over de handelswijze van de apothekers: “Ik kan niet goedpraten dat collega’s zich niet aan de richtlijnen houden. Maar ik probeer wel uit te leggen dat wij als maatschappij inmiddels met elkaar zover zijn, dat die apotheker voor een duivels dilemma geplaatst wordt: “De apotheker wil zorg verlenen en niet met z’n andere oog in zijn portemonnee moeten kijken.”

Neuroloog G.J. de Haan, voorzitter van de Liga tegen Epilepsie Nederland, pleit in ZEMBLA ervoor dat bij epilepsiepatiënten die aanvalsvrij zijn niet gewisseld wordt van medicatie. In zijn praktijk heeft hij patiënten die na een ongeoorloofde wissel weer terugvallen en daardoor hun baan en rijbewijs kwijt raken.