Zwarte Piet is het probleem niet

Het kan je niet ontgaan zijn: de Zwarte Piet-discussie is weer losgebarsten. Het is wel duidelijk dat deze discussie heel veel emotie oproept en dat er vanuit de samenleving niet direct een eenduidig antwoord is op deze kwestie. En dat geldt niet alleen voor deze kwestie.

Door de dood te verklaren aan de multiculturele samenleving hebben we het belang van tolerantie, diversiteit en zelfkritiek uit het oog verloren. We zijn in een kramp geschoten waarbij we kerstbomen en kruizen op mijters weren ten behoeve van onze islamitische landgenoten, omdat we denken dat dát is wat het vraagt om samen te leven. En tegelijkertijd staan we op onze achterste benen als er mensen zijn die aangeven dat ze zich écht gediscrimineerd voelen.

Waar gaat die Zwarte Piet-discussie nu echt over? Een belangrijk deel ervan gaat over de vraag of Zwarte Piet een afgeleide is van de slaven, van een andere historische gebeurtenis way back , óf dat hij gewoon zwart is omdat hij door de schoorsteen roetsjt. Wat het ook is, in die discussie wil ik me in elk geval niet mengen. Ongeacht de uitkomst, zullen de tegenstanders van Zwarte Piet daar namelijk niet echt een boodschap aan hebben. Of Zwarte Piet nou zwart is omdat hij een knechtje is of omdat hij door de schoorsteen komt, in de huidige tijd vinden tegenstanders het een racistisch verschijnsel.

Intrinsiek gaat de Zwarte Piet-discussie dus ergens anders over. Blijkbaar wordt in Nederland racisme nog veelvuldig ervaren, en is de aanloop naar vijf december het moment waarop de ergernis daarover zich het sterkst manifesteert (en de aanleiding het duidelijkst is). Als wij in een land zouden leven waar iedereen ongeacht kleur, geslacht, geaardheid en religie zich volkomen gerespecteerd en gelijkwaardig voelt, dan zouden die zwarte Zwarte Piet en die witte Sinterklaas niet zulke heftige reacties oproepen. Dan is Sinterklaas net zo’n gekke karikatuur van de witte man als Zwarte Piet is van de zwarte, ongeacht welke verschrikkelijke oorsprong beide fenomenen dan ook mogen hebben. Niemand van de witte Hollanders loopt er zo bij als Sinterklaas, maar ik ken ook niemand die een probleem heeft met zijn verschijning. Ik kan me niet voorstellen dat zwarte mensen boos worden van Zwarte Piet als dat echt het enige moment in het jaar zou zijn dat zij zich gediscrimineerd voelen.

Hoewel ik echt vind dat we Zwarte Piet moeten afschaffen of aanpassen als racisme daarmee verdwijnt, betwijfel ik ten zeerste of het iets zal veranderen. Heeft de afschaffing van de negerzoen iets structureel veranderd? Dat kinderen ‘zwarte piet’ roepen naar een zwarte man, is, hoe pijnlijk ook, niet (puur) de schuld van het bestaan van Zwarte Piet. Het is de schuld van het feit dat die kinderen de rest van het jaar niet op een normale manier met zwarte mensen in aanraking komen. En de schuld van elke ouder die niet de verantwoordelijkheid voelt om zijn of haar kind op te voeden met het idee dat elk mens evenveel waard is. En de schuld dus van onze doodverklaring aan de multiculturele samenleving.

Misschien is het populaire volksfeest niet het juiste moment om de racisme-discussie te starten. Door de overemotionele manier waarop de discussie nu gevoerd wordt zal deze niet snel tot een constructieve oplossing leiden. Daarbij komt dat de meeste Nederlanders er niet eens aan willen denken dat de tegenstanders van Zwarte Piet heel misschien wel eens gelijk zouden kunnen hebben. Waarom niet op een ander moment Nederlanders bewust maken van het feit dat er nog steeds racisme is? Wellicht zal een natuurlijk gevolg daarvan zijn dat de meerderheid alsnog tot het besef komt dat Zwarte Piet in de huidige hoedanigheid onnodig kwetsend is.

Dit artikel staat ook op de website van BKB

Andere opiniestukken over Zwarte Piet:

Sandew Hira: Stel een sociaal verbod in voor Zwarte Piet! Zihni Özdil: Autochtone fop-intellectuelen Kristina Goikoetxea Langarika: Lola’s Sint – Sinterklaas door de ogen van een biraciaal meisje Dylan van Rijsbergen: De sneeuwbal van het Sinterklaasfeest Francisco van Jole: Het kwartje van Zwarte Piet Vincent Patty: Ook al ben ik bruin als poep, ik meen het wel goed Aart G. Broek: Gekleurde lessen uit Curaçao Han van der Horst: Zwarte Piet, wie kent hem niet? Christopher Houtkamp: Zwarte Piet-discussie leidt aandacht af van urgentere zaken Dylan van Rijsbergen: Sinterklaas, zwarte piet en onze beleving Mathijs van de Sande: Een paar kritische (peper)noten Enzio Bakker: ‘Ja maar het is traditie’ Christian Jongeneel: Sinterklaas is het probleem, niet Zwarte Piet Sandew Hira: De schaamte afwezig Çilay Özdemir: Sinterklaasfeest: Kitsch toneelstuk voor één dag Han van der Horst: Zwarte Piet en het hoofddoekje Yorgis Mayenburg: Zelfs als Zwarte Piet geen neger is, is Zwarte Piet een neger Jan Rot: Kleurenpiet Bart Schut: Zwarte Piet is dood