Zowel het klimaat als de mens zijn te redden, als we maar willen

Op 10 november schrijft Sebastiaan Valkenberg in NRC Handelsblad dat het klimaat niet te redden is maar de mens wel. De stelling dat het klimaat ten dode opgeschreven is, druist volledig in tegen de conclusies van het vijfde IPCC rapport over de opwarming van de aarde. Aan dit rapport, dat nog geen twee weken geleden uit is gekomen, hebben wereldwijd duizenden wetenschappers meegewerkt.

Maar goed, dat even terzijde. Wat is het alternatief van Valkenberg? We moeten ons geld investeren in waarschuwingssystemen “zodat mensen zich tijdig uit de voeten kunnen maken”, meer waterkeringen bouwen en ons tegelijkertijd verschuilen achter steeds hoger wordende dijken. Afrika kunnen we enkel helpen met vaccinaties. Dat grote gedeelten van het continent onbewoonbaar worden door toenemende droogtes zullen we, met alle sociale gevolgen inbegrepen, voor lief moeten nemen. Is dat werkelijk de wereld waarin we willen wonen?

Soortenrijkdom Over de impact van klimaatverandering op natuur en biodiversiteit rept Valkenberg trouwens met geen woord. Wel over kosten-baten analyses. Maar wat voor baten zijn daar in meegenomen en hoelang is de tijdslijn die hierbij in ogenschouw genomen wordt? De kosten van het reduceren van CO2 uitstoot zijn relatief gemakkelijk monetair uit te drukken, aan de batenkant van de balans is dat echter niet het geval. Hoeveel is schone lucht, soortenrijkdom, unieke ecosystemen, gezondheid en een veilig bestaan ons waard? Wat is de waarde hiervan voor onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen? De geldelijke waarden van deze baten kunnen extreem laag gezet worden en dat is precies wat de door Valkenberg aangehaalde politicoloog Bjørn Lomborg doet.

Dan hebben we het nog niet eens gehad over de economische voordelen van vooruitstrevend klimaatbeleid. Investeringen in energie uit wind, zon, water en aardwarmte. Investeringen in energiebesparing, bijvoorbeeld door betere isolatie, zuinigere elektrische apparaten en efficiëntere productieprocessen. Investeringen in een ‘slim’ aanbodgestuurd en Europees energienetwerk waarop particulieren hun zelfopgewekte stroom kunnen verkopen. Dit zijn niet enkel kosten, onderzoek wijst telkens opnieuw uit dat het Nederland duizenden en Europa honderdduizenden lokale en duurzame banen oplevert. Geen wonder dat vakbonden het bestrijden van klimaatverandering steeds vaker aandragen als dé oplossing voor de huidige economische malaise.

Energieonafhankelijkheid Dagelijks spendeert de Europese Unie één miljard euro aan de import van energie. Dit geld zouden we rechtstreeks in onze eigen economie kunnen stoppen als we het zelf opwekken en er zuiniger mee om leren gaan. Dat zou nog een ander bijkomstig voordeel hebben: energieonafhankelijkheid. Met zijn betoog om vooral door te gaan met het verbranden van fossiele brandstoffen, toont Valkenberg de crisis rondom Oekraïne alweer vergeten te zijn. Onze afhankelijkheid van fossiele energie dwingt ons verbintenissen te sluiten in de meest onbetrouwbare uithoeken van de wereld. Vervolgens kunnen we enkel toekijken hoe een figuur als Poetin over ons heen walst.

Laten we echter terugkeren naar de discussie over klimaatverandering. De wereld staat op het punt om volledig onbekend terrein te betreden. Volgens het IPCC zijn de gevolgen van een temperatuurstijging van twee graden te overzien, maar om dit te halen zal er per direct serieuze actie moeten worden ondernomen. We kunnen ook het advies van Valkenberg volgen en richting een temperatuurstijging van vier, vijf, of zelfs meer procent gaan, niemand kan beoordelen wat hiervan de exacte consequenties zullen zijn. Nemen we deze onzekerheid voor lief en gaan we door op een koers die het leeuwendeel van de wetenschap ons afraadt, of pakken we deze gelegenheid aan om onze economie een duurzame metamorfose te geven met alle bijkomstige voordelen van dien?

Voor mij is het helder. Ik kies voor een leefbare wereld.

Dit artikel is een reactie op: Het klimaat is niet te redden, de mens wel