Zo dicteren bedrijven duurzaamheidsbeleid van de overheid

Een dag nadat bekend is geworden dat ING meegeschreven heeft aan een wet waar de bankenwereld flink van profiteert, schrijft dagblad Trouw dat grote bedrijven ook veel invloed hebben op het duurzaamheidsbeleid van de overheid. “Beleidsplannen worden gestuurd door belangen van de gevestigde orde”, schrijft de krant op basis van het onderzoek van innovatiewetenschapper Magda Smink.

Smink nam de vier grote duurzame thema’s, groen gas, biobrandstof, led-verlichting en statiegeld, onder de loep en bekeek hoe de lobby en de besluitvorming rond die thema’s werkten. De wetenschapper ontdekte vijf manieren waarop bedrijven de beleidsvorming in de door hun gewenste richting weten te duwen.

De conclusie die Smink trekt is een beetje een open deur: nieuwe spelers op de duurzame markt zijn minder ervaren in het lobbyen en daarom lukt het hen niet om beleid te beïnvloeden:

Zij zijn hier veel minder goed in. De overheid zou hiermee rekening moeten houden. Kleinere, onervaren spelers hebben bovendien minder makkelijk toegang tot de media.

Dat betekent echter niet dat die nieuwe spelers dan maar het kijken moeten hebben. De overheid moet zich bewust worden van de krachtige lobby van partijen met gevestigde belangen. Smink:

De olie- en gasindustrie stuurt al jaren de energietransitie in Nederland bij in de richting die haar het beste uitkomt. Andere opties komen veel minder aan bod. Dat zie je aan de grote aandacht voor de rol van aardgas in de discussie.

De gassector is een heel krachtige partij, die zeer verweven is met de overheid. Dat is historisch bezien begrijpelijk. Maar het verklaart ook waarom Nederland het bij verduurzaming veel meer dan andere landen zoekt in gas. Dit is het gevolg van de invloed van de gassector.”

De vijf stappen van het lobbyen Smink omschrijft vijf stappen die bedrijven gebruiken om te lobbyen. 1. Vroege samenwerking: de bedrijven zoeken in een vroeg stadium samenwerking met de overheid. 2. Presenteren van alternatieve plannen en inspringen op zorgen bij de overheid: de gevestigde bedrijven weten zo de aandacht te krijgen. Smink geeft als voorbeeld:

Bij de introductie van groen gas werd bijvoorbeeld aangegeven hoe de overheid de subsidies zou kunnen financieren. De gassector wees er op dat er nog geld over was in het subsidiepotje windenergie. Zo’n advies is fantastisch voor beleidsmakers. Ze krijgen de oplossingen op een presenteerblaadje.

3. Framen: bedrijfsbelangen vertalen naar maatschappelijke belangen:

Shell bijvoorbeeld spreekt zich niet uit tegen biobrandstoffen, maar legt er de nadruk op dat deze groene brandstoffen wel zo duurzaam mogelijk moeten zijn. Zo vertraag je besluitvorming. Dit wordt ook wel ‘meestribbelen’ genoemd.

4. Onderzoek door extern bureau:

Door een bureau te laten zeggen wat in jouw straatje past, krijgt jouw visie een grotere legitimiteit.

5. Inzetten van media

Je ziet rond belangrijke beslissingen in dossiers altijd een piek in media-aandacht. De media zijn een gemakkelijk doelwit voor die bedrijfslobby’s.”

Trouw: Bedrijfslobby dicteert beleid duurzaamheid

cc-foto: FaceMePls