Amnesty: politie treedt veel te hard op tegen demonstranten, grondrechten in gevaar
Zelenski appelleerde aan ons overdreven gunstige zelfbeeld
© Inname Den Briel door de Watergeuzen op een prent van J.C.J. Bierens de Haan
In de zeventiende eeuw schijnt een koopman eens gezegd te hebben: "Ik zou naar de hel varen als ik daar een stuiver kon verdienen". Overzees geweld en geldzucht zijn wezenlijke kenmerken van onze échte geschiedenis ondanks de mythes die wij over ons ethisch gedrag hebben ontwikkeld. Lang niet de enige, maar net zo goed wel wezenlijke.
De Oekraïense ambassade in Nederland verdient een groot compliment voor het achtergrondmateriaal dat zij ongetwijfeld de afgelopen dagen naar Kiev heeft gestuurd. De toespraak van president Volodomir Zelenski was doortrokken van het positieve zelfbeeld dat de meeste Nederlanders over zichzelf koesteren. Wij zijn een volk des vredes, dat niettemin opstaat wanneer vrijheden en tolerantie in het geding komen. Of als een overmachtige vijand ons laffelijk overvalt. Wij gaan voor gerechtigheid in de hele wereld. Wij zijn daar waar anderen hulp nodig hebben. Niet voor niets vroeg Zelenski juist Nederland steun bij de landbouw en de adoptie van een verwoeste stad. Wij zijn immers eerder helden van de wederopbouw dan van de oorlog. Zelenski wilde ook meer wapens maar dan ging het duidelijk om defensieve spullen, te weten Stingers en luchtafweergeschut. Ook vroeg hij om een toale handelsboycot van Rusland, inclusief energieleveranties. Helemaal aan het eind van zijn toespraak pas vroeg hij vriend Mark te stoppen met zijn tegenwerking bij het toelaten van Oekraïne tot de Europese Unie.
President Zelenski had voor het Nederlandse publiek zelfs een weetje in petto, dat ons zeer massaal is ontgaan. Op 1 april viert ons land een jubileum. Dan is het 450 jaar geleden dat de watergeuzen Den Briel innamen en daarmee een wezenlijke impuls gaven aan het verzet tegen het regime van Alva en de Spaanse koning Filips II.
Vroeger – toen er nog ouderwets geschiedenis werd gegeven op de scholen – nam dat van de eerste april 1572 een zeer centrale plaats in; vooral als de meester over theatrale talenten beschikte. Dan deed hij met behulp van de aanwijsstok en het bord met de uitklapbare zijkanten voor hoe het openen van de stadspoort werd afgedwongen. Op zangles leerden wij In naam van Oranje doe open de poort:
De Watergeus ligt aan de wal
De vlootvoogd der Geuzen, hij maakt geen akkoord
Hij vordert Den Briel of uw val
Dat is het bevel van Lumey op mijn eer
En burgers, hier baat nu geen tegenstand meer
De Watergeus komt om Den Briel
De Watergeus komt om Den Briel
De vloot is met vijfduizend koppen bemand
De mannen zijn kloek en vol vuur
Een ogenblik nog en zij stappen aan wal
Zij wachten bericht binnen 't uur
Gij moogt dus niet dralen, doet open de poort
Dan nemen de Geuzen terstond zonder moord
Bezit van de vesting Den Briel
Bezit van de vesting Den Briel
Komt, geeft de verzeek'ring, 'k moet spoedig terug
De klok heeft het uur reeds gemeld
Ik zeg 't u, geeft mij de sleutels niet vlug
Dan is reeds uw vonnis geveld
De wakkere Geuzen staan tand'knarsend daar
Ze wetten hun zwaarden en maken zich klaar
En zweren: de dood of Den Briel
En zweren: de dood of Den Briel
Hier dringt men naar buiten, daar schuilt men bijeen
En spreekt over Koppelstoks last
De stad in hun handen of anders de dood
't Besluit tot het eerste staat vast
Maar nauw'lijks is daarmee de veerman gevleid
Of Simon de Rijk heeft de poort gerammeid
En zo kwam de Geus in Den Briel
En zo kwam de Geus in Den Briel
Op 1 april 1872, bij het 300-jarig jubileum, bracht Abraham Kuyper, de voornaamste grondlegger van het confessionele partijwezen, heel bewust het eerste nummer van zijn calvinistische dagblad uit. Zelf had hij die krant het liefst "De Geus" genoemd maar zijn leermeester Groen van Prinsterer vond dat te agressief. Toen maakte hij er maar "De Standaard" van.
Het is het soort geschiedenis zoals dat ongetwijfeld in Oekraïne heden ten dage gegeven wordt: met veel kruitdamp en gekletter van zwaarden, veel helden en genadeloze vijanden. En in Rusland net zo goed. De hele historie van Oost-Europa en de landen rond de Zwarte Zee is geladen met oud zeer dat nu nog de gemoederen beweegt en bij wijlen voldoende aanleiding biedt om elkaar de hersens in te slaan.
Wij hebben dit soort dingen min of meer achter ons gelaten en het onderwijs in de geschiedenis grotendeels wegbezuinigd. Daarom moest Zelenski ons aan de Tachtigjarige Oorlog herinneren. En nog zullen veel Kamerleden zich hebben afgevraagd wat er 450 jaar geleden dan in hemelsnaam precies aan de hand was.
Maar het zelfbeeld van ons als goeien en goedzakken bestaat nog steeds. Daar wist Zelenski knap aan te appelleren.
In werkelijkheid is Nederland het grootste deel van zijn bestaan een agressieve mogendheid geweest, die meestal wel ergens oorlog voerde. Alleen gebeurde dat buiten Europa in andere werelddelen. Geld was een wezenlijke drijfveer bij elk handelen. In de zeventiende eeuw schijnt een koopman eens gezegd te hebben: "Ik zou naar de hel varen als ik daar een stuiver kon verdienen". Overzees geweld en geldzucht zijn wezenlijke kenmerken van onze echte geschiedenis, ondanks de mythes die we over ons ethisch gedrag hebben ontwikkeld. Lang niet de enige maar net zo goed wezenlijke. Daarom konden de Russische oligarchen met zoveel vrucht gebruik maken van de faciliteiten die de Zuidas iedereen met een dikke portemonnee biedt. Enkele dagen terug werd bekend dat Nederland alles behalve voortvarend is bij het in kaart brengen van Russisch vastgoedbezit. Men had weliswaar op het Ministerie van Buitenlandse Zaken een interdepartementale werkgroep ingesteld, zo meldden de media maar de leden waren nog niet aan een onderlinge taakverdeling toegekomen.
Zó pakken wij zulke kwesties aan. Al eeuwen doen onze financiers onbekommerd zaken met iedereen die solvent genoeg is, wat de verdere karaktertrekken ook mogen zijn. En als er ophef komt, dan zijn er altijd commissies en mantels der liefde genoeg om alles mee te bedekken. Weet U trouwens wat licenten zijn? Betaalde vergunningen om handel te drijven met de vijand. Ze werden geheven door de Admiraliteiten, de instanties die in de roemrijke dagen van de Republiek over de oorlogsvloot gingen. U weet wel, met de pikbroeken en Bestevaer Michiel de Ruyter. Of hebben we de verhalen daarover ook al wegbezuinigd?.
Direct na de wapenstilstand in 1918 stuurde de Nederlandse regering België een rekening van zestig miljoen gulden voor de opvang van een miljoen vluchtelingen. Die werd in Brussel met verontwaardiging ontvangen maar is uiteindelijk toch bij stukjes en beetjes betaald. De aanhouder wint.
Daar vertoonde hij zich op het grote scherm: de held, de staatsman, de vader des vaderlands van Oekraïne.
Hij heeft de daverende ovatie en de bewondering van het Nederlandse volk in de tas.
De rest nog niet.
Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.
Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (12)
“ Wij hebben dit soort dingen min of meer achter ons gelaten en het onderwijs in de geschiedenis grotendeels wegbezuinigd. ” Dikke prima, want inmiddels zijn Nederlanders steeds vaker hoger opgeleid. Op een sollicitatiegesprek hoef je op de vraag “waar ben je trots op en hoe heb dat bereikt” niet te komen met dat je alles over den Briel weet.
Laten we niet vergeten dat Indonesië bij de onafhankelijkheid opgescheept werd met de totale schuldenlast van Nederlands-Indië, zo’n vier miljard. Dat terwijl Nederland door de eeuwen heen voor honderden miljarden uit het gebied geroofd had. Als het aan de Nederlandse regering had gelegen waren bij die vier miljard ook nog de kosten van de moorddadige koloniale oorlog gekomen. Het arme en door Nederland geplunderde Indonesië heeft op deze manier een belangrijke bijdrage geleverd aan de Nederlandse wederopbouw, vergelijkbaar met de Marshallhulp.
[Zelf had hij die krant het liefst "De Geus" genoemd maar zijn leermeester Groen van Prinsterer vond dat te agressief.] Niet voor niets legde deze leermeester de grondslag voor de Anti-Revolutionaire Partij! Overigens heeft het Plakkaat van Verlatinghe (1581) waarmee door enkele provinciën de Habsburgse heerser Filips II werd afgezet -een soort onafhankelijkheidsverklaring van de Nederlanden dus- in principe een groter gewicht dan de inname van Den Briel.
Uiteindelijk moet je vaststellen dat, in tegenstelling tot het narratief van '70 jaar vrede dankzij de EU' we in een 80 jarige oorlog hebben gezeten. Wij hadden het te druk met navelstaren, en daar speelt Zelensky keurig op in. Nu maar hopen dat niemand er in trapt.
Het gaat misschien een beetje tegen de tijdsgeest in, maar geschiedenisonderwijs waarbij men de goede kanten van Nederland benadrukt, kan ook een positieve invloed hebben op de samenleving. Als we onze historische tolerantie benadrukken, is dat ook een oproep om in de huidige tijd tolerant te zijn: "We zijn een tolerant volk én juist daarom moeten we vluchtelingen opnemen." Ik bedoel niet op een vorm van geschiedenis waarbij de zwarte bladzijden worden vergeten, integendeel. Geef vooral uitgebreid les over de slavernij, de verschrikkingen in Nederlands-Indië. Maar benadruk dan de rol van de tegenstanders, degenen die tegen de heersende tijdsgeest ingingen. Wat dat betreft is de introductie van Anton de Kom in de canon een gouden greep geweest. De Nederlands Opstand was in veel opzichten een gewone religieuze oorlog. Dat horen we ook te weten en te begrijpen. Maar dat de Noordelijke Nederlanden in verhouding tot de rest van Europa een zekere vorm van godsdienstvrijheid gaven (schuilkerken waren beter dan de alternatieven) klopt wel. Leer mensen over de moorden op de priesters na de inval bij Den Brielle. Maar vergeet ook de reactie niet op die moorden, die niet automatisch werden geaccepteerd door de voorstanders van de Opstand.
Eens met de column. Laten we wel de vraag hierbij stellen of we volledig worden voorgelicht. Het zijn de media die ons informeren. Media en politici die willen dat 'wij ons goed voelen.’ Dan voorkom je weerstand. Want mogen wij wel iets anders schrijven dan wat Corporate America wenst? Daarom heten economische oorlogen bv 'democratie brengen' (vanuit de Liberal Democracy en Liberal Hegemony doctrines) waarbij wij dan helpen met 'vredesmissies'. Welke media hebben uitvoerig bericht over de wens in 1990 van Europese landen en Gorbatsjov om samen één groot Europa te worden? Over het feit dat de VS hier een stokje voor stak? Over de door VS en NAVO gedane toezeggingen aan Sovjet-Unie/Rusland die niet werden nagekomen? (Namelijk dat de NAVO geen 'inch' dichterbij zou komen?) Dat Poetin protesteerde toen dat toch gebeurde? Dat Poetin dreigend reageerde bij NAVO's uitspraak in 2008 dat 'Oekraïne en Georgië -voormalig Sovjet staten- ook bij de NAVO mochten komen? Dat de NAVO daarmee de grenzen van Rusland zou bereiken? Wie nam serieus toen Poetin aangaf dat Russen in Oost-Oekraïne en op de Krim vermoord werden door extreem-rechts? Rusland en Oekraïne zijn broeder/zuster volken - vaak onderling gehuwd met elkaar. Het geweld in Oekraïne verafschuw ik, maar om het te voorkomen hadden wij al in 2008 moeten protesteren. Dat NAVO gedane toezeggingen moest nakomen. We hadden tegen Bush moeten ingaan, tegen de machtigen áchter de president. Wie durft dat? Welke 'gewone' lezer wist dit?
" Over de door VS en NAVO gedane toezeggingen aan Sovjet-Unie/Rusland die niet werden nagekomen? (Namelijk dat de NAVO geen 'inch' dichterbij zou komen?) " Beste Putinversteher, Je hebt wel een heel slecht moment gekozen om dit verhaal af te steken, terwijl Rusland probeert om Oekraine onder de voet te lopen en daarbij niet schroomt om complete steden van de kaart te vegen. Er bestaat geen verdrag tussen Rusland en de NAVO, waarin is vastgelegd dat de NAVO zich niet naar het oosten zou mogen uitbreiden. Landen kunnen ervoor kiezen om op vrijwillige basis lid te worden van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie. Daar heeft Moskou niet over te zeggen. Nu blijkt dat het binnen de NAVO veilig is, maar daarbuiten erg gevaarlijk. Dat weten ze inmiddels in Kyiv maar ook in Stockholm en Helsinki. De NAVO is ooit opgericht om de SU buiten de deur te houden. De NAVO is nog steeds hard nodig, al heet de tegenstander inmiddels Rusland.
@Wijzang, u ziet het, elke vorm van nuance en eventuele zelfreflectie wordt hier afgestraft. U bent voor ons of tegen ons. @EenMening3, Wijzang had het niet over een verdrag, maar over een toezegging en idd omdat er geen verdrag was, was de toezegging ook niets waard. Het aloude gezegde spreekt van een man en man een woord een woord, dus weten we meteen hoe betrouwbaar de Navo is. Het is wel grappig dat je het over geschiedenis hebt terwijl je eigenlijk het propaganda praatje van de Navo loopt te herhalen. Als u de geschiedenis daadwerkelijk zou kennen, dan zou u weten waarom de Russen wantrouwen hebben tegenover het westen en dat is al veel ouder dan het communisme. Niet alleen dat. Navolanden hadden bijvoorbaat al een hekel aan communisme en zodra een land communistisch dreigde te worden werd deze meteen aangevallen. Ook na het uiteenvallen van de meeste communistische landen is de Navo gewoon fijn doorgegaan met het aanvallen van soevereine staten. Vaak nog op een illegale manier met veel leugens en zijn zij daar nooit voor gestraft. Vanaf het moment dat Putin heeft aangegeven niet blij te zijn met de uitbreiding van de Navo heeft de Navo besloten om eens in de zoveel tijd fijn grote militaire oefeningen te doen in de buurlanden van Rusland om de beer nog even extra te porren. Nee, ik sta niet achter Putin, ik hou niet van oorlog, maar laten we niet schijnheilig zijn.
Er was geen verdrag en er was geen toezegging. En als we iedere keer dat we Poetin boos maakten op onze schreden waren terug gekeerd dan gebruikte hij nu de Hofvijver voor zijn dagelijkse rondje zwemmen. Dan waren alle tv zenders nu RT 1,2,3,etc. en bestond Joop niet langer.
Ook bij zijn andere speeches voor andere landen deed hij het zo en dat vind ik tactisch erg sterk. Voor elk land een custom speech met spannende en heroïsch historische vergelijkingen en waarschuwingen is eigenlijk briljant. En laten we eerlijk wezen, willen we een stukje geschiedenis horen van Zelenski die natuurlijk een beetje selectief is in de stukjes die hij gebruikt? Of willen we die onsamenhangende historische fictie van Putin die hij rond bazuint horen? Ik denk dat ik dan opteer voor nummer 1.
Ik vind het ook wel iets gemaakts hebben. Je weet dat Zelenski een week geleden nog nooit van Den Briel gehoord had. Maar ja, dat is onvermijdelijk. En we horen inderdaad liever hem dan Poetins 'visie' op de geschiedenis.
tja voor sommige mensen geldt nog steeds: " Geschäft ist Geschäft". Het interesseert hun niet met wie zij zaken doen, zolang maar winst wordt gemaakt is alles toegestaan.