Zaandam: alles voor de kijkcijfers

“Henk! Kom eens hier”, klinkt het vanuit de woonkamer. “Moet je dit eens lezen” – en ze laat Henk het bericht zien op haar telefoon. Zijn ogen aanschouwen een schreeuwende kop boven het artikel: “Treitervloggers terroriseren buurt in Zaandam.” Ondertussen loopt Ingrid driftig naar de computer toe en logt in op Facebook en begint er flink op los te typen. Dat lucht haar op, want op straat kijkt ze dat tuig niet aan. Dieren zien dat in het wild als een uitdaging namelijk. “Dat motte ze is in hun eigen land proberen met die dictater in Turkije maar dat durven ze zekker niet!”

Bekijk willekeurige comments en u ziet dat ze echt bestaan. Henk schudt zijn hoofd nogmaals en mompelt; “Waar gaat het heen met dit land? Zwarte Piet verdwijnt en nu dit weer!” U kent het wel, het schorriemorrie-publiek dat per incident lijkt te groeien als een kwaadaardig gezwel en hunkert naar de PVV of de ‘PVV-in-een-sjieker-jasje’, de VVD.

Met de populaire ‘Hoodvlogs’, geleid door Ismail Ilgun, zijn de jongeren in de Zaanse wijk Poelenburg het mikpunt geworden van aanhoudende kritiek. Eerder werden ze door de Telegraaf gebombardeerd tot ‘Straatterroristen’, na hun optreden bij PAUW is hun bekendheid door het plafond gegaan. Beeldvorming met betrekking tot ‘buitenlanders’ en islam gaat met vol gas en de misleidende toon is snel gezet. De landelijke politiek heeft zich ermee bemoeid en links en rechts struikelen spreekbuizen over elkaar heen om er ‘iets’ van te vinden.

De zogenaamde straatterroristen zijn typetjes die je in elke stad op de hoek van de straat kunt vinden. Een kleine, iets te dikke Turk in strakke t-shirts die zichzelf ‘Buurtvader’ noemt, te oud is om met kleine jongens te hangen maar wel zijn status probeert te vestigen of handhaven. ‘Anaconda’ is toch wel mijn favoriet, zijn zwarte zonnebril raakt zijn oren niet omdat hij tracht nonchalance uit te stralen. Daartegenover probeert Ismail zonder opleiding en werk zijn geld eerlijk te verdienen door het maken van vlogs, ongecensureerd laat hij het simplistische leven zien van hangjongeren in een multiculturele achterstandswijk.

We zien zelfverklaarde voorbeeldige moslims, die geen kans onbenut laten om een ‘dikke jonko te klappen’ en hun woorden bekrachtigen door constant te zweren op hun heilige Koran. Af en toe wordt er een wheelie getrokken, iemand op zijn neus geslagen, scheurt men in auto’s rond en komt ome agent de boel sussen.

Ze voelen zich onbegrepen en besmeurd door de samenleving waarin zij leven. Verantwoordelijkheid is voor hen een vies en onbekend woord, hun jeugdige kijkers krijgen een wereld voorgeschoteld die volgens de gevestigde orde niet gepromoot dient te worden.

Wat ik vooral zie zijn een stel provocerende jonge straatschoffies, opgeslokt door twee werelden, met het idee dat ze opgroeien in een willekeurige Amerikaanse ghetto en dito leven leiden. Ze beweren ook goede dingen te doen, dat bevat wellicht een kern van waarheid alleen strookt het niet met hun zelfgecreëerde beeld van harde jongens van de straat. Uiteindelijk worden zaken tegen elkaar weggestreept en dat is de verantwoordelijkheid die deze jongens zelf dragen.

Maar zijn het ‘Straatterroristen’? Nee!

Scoren De media en politici lieten zich wederom van hun sterkste kant zien. Zo acteerde de gelouterde Jeroen Pauw in zijn show als zeer verontwaardigde host met twee gezichten terwijl hij vlak voordat de uitzending begon nog amicaal en relaxed met de jongens sprak. Eenmaal aan tafel in de live-uitzending fileerde hij ze en genoot daar zichtbaar van. Hij (evenals andere media-kanalen) kaart daarmee niet de sociale problematieken aan maar maakt net zoals de ‘Hoodvloggers’ onderdeel uit van hetzelfde probleem. Stigmatiseren en scoren, alles voor de kijkcijfers en roem.

Pauw verdient daarmee ook de gasten die het programma waardig zijn; inhoudsloze types. Zonder dat ze het doorhebben cirkelen de ‘daders’ in dit spel als ware aasgieren om elkaar heen en dienen de toeschouwende ‘slachtoffers’ als voer.

Deze kwestie omvat een groter plaatje en werd niet zonder reden uitvergroot: Het gaat om de kloof tussen autochtoon en allochtoon, wit versus zwart, niet-moslim versus moslim.

Maar door populisme, stigmatisering van alle betrokkenen komen we niet nader tot elkaar, zeker niet als ook de politiek haar verantwoordelijkheid hierin niet neemt. Ook zij maken onlosmakelijk deel uit van het probleem.

Wanneer ik Mark Rutte hoor praten over straatschoffies met een camera kan ik mijn lach moeilijk bedwingen. De man die de leiding heeft over Nederland en onder andere handel drijft met Saudie-Arabië, Israël en Indonesië, daarmee talloze slachtoffers op zijn conto kan zetten, is zijn geloofwaardigheid totaal verloren. Zeker nu blijkt dat hij stemmers van de PVV wil afsnoepen door Wilderiaanse uitspraken netjes te verpakken en zich toe te eigenen. Dit is bij uitstek de man die we niet moeten hebben als we praten over oplossingsgerichte maatregelen. Ik praat liever met jongens in trainingspakken en zonnebrillen – die op de hoek van een supermarkt staan – dan met een politicus in een net pak die een hele natie voorliegt.

Het gaat nog jaren duren voordat de kloof wordt verkleind, de Molukkers zijn een goed voorbeeld van een langdurig traject met betrekking tot integratie. Waar er eerder radicale acties werden uitgevoerd vanuit onze collectieve frustraties ten opzichte van Nederland, is die dreiging inmiddels compleet verdwenen.

Wanneer ik voor mezelf spreek is de afkeer jegens Nederland (politiek) nog reeds aanwezig – ik steek dit niet onder stoelen of banken – maar mijn ‘wapen’ is een pen, camera en kennis.

Wil je dit soort jongens en de maatschappij een dienst bewijzen dan zal je alle partijen erbij moeten betrekken: Politie, politiek, welzijnswerk maar vooral de jongens zelf. Je kunt niet alleen over hen praten, je moet de dialoog blijven zoeken en met ze praten. Hiervoor hebben we in Nederland voldoende spelregels, crimineel gedrag wordt getoetst door de rechter en de rest ligt aan de bereidwilligheid. Sleutelwoord blijft ‘vertrouwen’, en dat ontbreekt.

De schreeuw om repressief handelen vanuit de overheid gaat niet veel uitrichten. Wanneer de overheid zich laat verleiden tot symboolpolitiek is dit slechts bedoeld voor de bühne, structureel zal men een langetermijnvisie moeten ontwikkelen. Dat vergt – zoals hierboven al vermeld – vertrouwen en veel geduld.

En begin niet over Nederlandse normen en waarden, alsof deze superieur zijn aan andere culturen met prima levensvoorschriften. Universele begrippen gaan prima samen in een dynamische en snel veranderende maatschappij. Ik heb het niet over veroveren, maar over samen in een maatschappij leven.

Wen er maar aan Voor de mensen die dit als een utopie zien, wen er maar flink aan dat onze samenleving een multiculturele samenleving is. Je kan altijd nog anoniem je frustraties op internet botvieren. Wellicht zullen ooit we met de Blonde Verlosser oude tijden herleven, opnieuw werkkampen worden ingevoerd en enkeltjes naar land herkomst worden uitgedeeld. Maar tot die tijd heb je gewoon met ons te dealen.