Wouter Bos had hoge hypotheekrente kunnen voorkomen

Wouter Bos, oud minister van Financiën, heeft in 2009 het aanbod van Eurocommissaris Neelie Kroes om in Nederland geen prijsleiderschapsverbod voor de ING op te leggen naast zich neer gelegd. Dat blijkt uit een tot nu toe niet openbare briefwisseling tussen Kroes en de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) in bezit van ‘ZEMBLA’.

Bekijk de video in andere formaten.

Volgens hoogleraar mededinging M.P. Schinkel van de Universiteit van Amsterdam heeft de keuze van Bos tot gevolg dat er in Nederland geen sprake meer is van een concurrerende hypotheekmarkt. Met als gevolg dat we in Nederland honderden tot duizenden euro’s per jaar teveel betalen aan hypotheekrente, zo blijkt uit de berekeningen van Schinkel.

In de briefwisseling staat ook dat Kroes eind 2009 door de NMa is gewaarschuwd voor ernstige gevolgen voor de Nederlandse markt, als de Europese Commissie de ING zou verbieden om in eigen land prijsleider te mogen zijn. Toenmalig NMa voorzitter P. Kalbfleisch schrijft aan Kroes:

Gezien het geringe aantal banken hier te lande heeft deze bepaling als waarschijnlijke (ik denk meer dan dat) consequentie, dat een deel van de markt op slot gegooid wordt.”

Kroes deelde de zorgen van de NMa en heeft de Nederlandse overheid aangeboden om ING geen verbod op prijsleiderschap voor de Nederlandse markt op te leggen. Bos negeerde het aanbod van Kroes. De Eurocommissaris ging uiteindelijk met het prijsleiderschapsverbod voor ING akkoord.

Volgens hoogleraar economie S. van Wijnbergen van de Universiteit van Amsterdam heeft Bos hiermee een grote fout begaan ten koste van de consument. “Ik vind dat deze brief serieuze vragen bij Financiën moet doen opkomen. Dit is niet zomaar een foutje, dit is een heel grote fout”, zegt Van Wijnbergen in ‘ZEMBLA’. Volgens Kroes en de NMa was Bos in 2009 op de hoogte van de consequenties voor de Nederlandse markt. Bos laat in een mail aan ‘ZEMBLA’ weten dat hij zich de waarschuwingen van Kroes en de NMa niet meer kan herinneren.

Van Wijnbergen stelt dat niet alleen Bos maar ook Eurocommissaris Kroes heeft ‘geblunderd’. Kroes had volgens hem het voorstel van de Nederlandse overheid nooit mogen goedkeuren. Hij zegt in ‘ZEMBLA’: “Ze heeft het concurrentielandschap verslechterd in plaats van verbeterd. Dat is een heel vreemde gang van zaken voor een Eurocommissaris die zich met mededinging bezig zou moeten houden”. Kroes zegt in de uitzending van ‘ZEMBLA’ dat ze geen fout heeft gemaakt.

Tijdens de financiële crisis kreeg een aantal Nederlandse banken staatssteun. Eurocommissaris Kroes is uiteindelijk verantwoordelijk voor het opleggen van de voorwaarden. Eén van de voorwaarden is het verbod op prijsleiderschap. Deze maatregel moet voorkomen dat banken die van de overheid staatsteun krijgen met dit geld goedkope producten verkopen. Alleen op de zeer geconcentreerde hypotheekmarkt in Nederland had de maatregel het tegenovergestelde effect.

NMa kondigt in ‘ZEMBLA’ aan opnieuw onderzoek te gaan doen naar de Nederlandse hypotheekmarkt. Al in 2011 deed de NMa onderzoek naar de hoogte van de hypotheekrente maar zag toen geen aanleiding om verder in te grijpen.

cc-foto: Plannedcity

‘ZEMBLA’: Uw hypotheek als melkkoe, vrijdag 14 september 2012 om 21.20 uur bij de VARA op Nederland 2.