Word niet apathisch over klimaatbeleid, maar houd je boosheid vast

Het klimaatnieuws was de afgelopen dagen weer veelzeggend. Vorige week op NU.nl : ‘Landen tekenen verklaring om verlies dier- en plantensoorten tegen te gaan’. Een mooi bericht in het rijtje met items over regeringen die vertellen hoe serieus ze de klimaatcrisis wel niet nemen. Meer tekenend is echter het nieuwsbericht dat vier uur later binnenkwam: ‘Landen dienen (veel) te zwakke klimaatdoelen in voor klimaattop Glasgow’. Ondanks alle mooie woorden en beloftes doen regeringen met de huidige plannen slechts een achtste van wat echt nodig is.

Andere nieuwsberichten deze week vielen in dezelfde lijn. Regeringsleiders leiden graag af van kritiek op kortetermijndoelen met het praatje dat ze in 2050 klimaatneutraal zullen zijn. Afgelopen zaterdag bij de NOS : ‘Klimaatwetenschappers: nul uitstoot in 2050 is te laat’. Een week daarna : ‘Klimaatakkoord Parijs niet nageleefd, olie- en gaswinning blijft juist toenemen’. Klik een serieuze nieuwssite open en we kunnen nog wel even zo doorgaan.

Het is tekenend voor de hypocrisie en leugens waar regeringsleiders constant mee lopen te zwaaien. De boodschap is zo duidelijk als altijd: de klimaatcrisis zal rampzalige gevolgen hebben, overheden spreken constant over hoe serieus ze de crisis nemen, maar in de praktijk doen ze lang niet genoeg om de crisis het hoofd te bieden en komen ze hun beloftes niet na.

Landelijk gebeurt natuurlijk hetzelfde. Mark Rutte riep dat hij Nederland “Olympisch kampioen klimaataanpak” wilde maken. Sigrid Kaag omschrijft D66 als een klimaatpartij. Mooie woorden, maar wat zijn de daadwerkelijke plannen voor de komende jaren? De formatie gebeurt helaas achter gesloten deuren, maar we hebben wel het “ document op hoofdlijnen ” dat VVD en D66 eerder samen schreven. Dat document zou een goed beeld moeten bieden van wat de twee grootste partijen willen, of op zijn minst waar ze genoegen mee nemen. Helaas: klimaatneutraal in 2050 is het streven. Niet genoeg dus, en dat is ervan uitgaande dat dat streven wordt doorgevoerd en gehaald. Onthoud: het vorige kabinet haalde de toch al ondermaatse klimaatdoelen voor 2020 ook al niet.

Hier is echter de crux van dit alles. Is het aankaarten van de hypocrisie, leugens en holle woorden van overheden een nieuw of origineel statement? Nee, totaal niet. Iedereen weet dat dit gebeurt. Iedereen weet ook dat dit in Nederland structureel beleid is, en niet alleen op klimaatgebied. Kijk alleen al naar het toeslagenschandaal of de aardbevingsproblematiek. Het probleem is dat dit zo normaal is geworden dat we er apathisch over zijn geworden. Het is de standaard geworden, en daarom lijken de meeste mensen (toegewijde activisten en directe slachtoffers uitgezonderd) zich er amper meer over op te winden. Heeft de overheid of een bewindspersoon weer eens gelogen? ‘Tja, dat is de overheid.’ Die houding is echter precies waar diezelfde overheid op rijdt.

Door er onverschillig over te worden geven we overheden vrij spel om op diezelfde voet door te gaan. Hoe kwalijk of schadelijk overheidsbeleid ook kan zijn, door als burgers apathisch onze schouders op te halen, laten we de overheid met hun holle frasen wegkomen. De Nederlandse regering legt rechterlijke uitspraken naast zich neer alsof het horoscopen van AstroTV zijn. Bewindspersonen verzinnen de mooiste verhaaltjes voor persberichten en liegen aan de lopende band dat ze gaan doen wat nodig is, terwijl ze in de praktijk er niets van waar maken en vaak zelfs actief proberen het beloofde beleid tegen te werken. Vergeet niet: hoe serieus de regering ook zegt dat ze klimaat nemen, de door de rechter opgelegde klimaatdoelen halen is voor Rutte III ‘ geen halszaak ’ en ze daarop aanspreken is ‘ drammen ’. Dezelfde dubbelzinnigheid zie je bij het toeslagenschandaal, de aardbevingsproblematiek, integriteitskwesties en ga zo maar door. Toch zit datzelfde kabinet, dat nota bene is gevallen om het toeslagenschandaal, nu weer doodleuk te kletsen over een doorstart. Deze regering komt schandaal na schandaal ongeschonden uit. Dit zou niet normaal moeten zijn.

Dit zijn zaken waar je als burger woest over mag en hoort te zijn. Door hoe consistent dit gebeurt hebben velen van ons echter onze woede laten koelen, terwijl dit absoluut zaken zijn waarin we recht hebben op beter. Daarom moeten we ons blijven opwinden en ons uit blijven spreken. Als de burger zich laat uitputten en er niets meer over zegt, dan hoeft de overheid ook niets anders te doen. De enige manier om beter beleid af te dwingen is door de druk hoog te houden.

Ik ben boos over de eeuwige gebroken klimaatbeloftes. Wat we nodig hebben van regeringen zijn serieuze daden! Voeg daad bij het woord, luister naar de wetenschap, luister naar de rechter, behandel deze crisis als een crisis en voer het beleid door dat nodig is. Met andere woorden: houd je aan je woord. Dat geldt voor klimaat, maar ook voor veel andere problemen die in Nederland en daarbuiten spelen. Dat is de overheid aan het volk verplicht, en wij hoeven niet te accepteren dat ze die plicht negeren.

Mijn oproep is: als de overheid haar woorden niet nakomt of onrechtmatig handelt, laat jezelf dan niet vallen in apathie, maar sta op voor waar je recht op hebt. Dat maakt je niet extreem of zeurderig, maar dat betekent enkel dat je bewindspersonen aan hun woord wilt houden en je daarvoor opkomt. Hierin is het ook belangrijk dat we vol blijven houden. Eén enkele oproep is nog te negeren, maar vroeger of later is een grote consistente burgeroproep niet meer te ontwijken. De aanhouder wint.

Laat van je horen, houd vol, en laat merken dat het beleid van de overheid je raakt. Kom voor het klimaat bijvoorbeeld op 6 november naar de Klimaatmars in Amsterdam, zodat we gezamenlijk een vuist kunnen maken. We hoeven leugens en gebrekkig beleid van de overheid niet te accepteren. Ze moeten niet alleen zeggen dat ze het beter gaan doen, ze moeten het ook echt beter doen. Het is terecht om als burger boos te zijn als dat niet gebeurt. We verdienen beter, en dat krijgen we alleen als we dat ook laten merken.