Woke cultuur aan de UvA? Docent Buijs blaast een storm aan in een glas water

Opnieuw is mijn alma mater, de Universiteit van Amsterdam, in opspraak. Laurens Buijs, docent aan de opleiding Interdisciplinaire Sociale Wetenschap aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen, klaagt er over dat hij in zijn beoefening van onderwijs en onderzoek wordt belemmerd door een soort 'woke'-brigade van docenten en studenten. Hij schreef daarover een boos stuk in het weekblad Folia. Tijs van den Brink gaf hem vervolgens de kans zijn verhaal in het radioprogramma Dit is de Dag  nog eens dunnetjes over te doen.

"Hoe vrij is de universiteit?" luidt de provocerende vraag op de website van de NOS. Een antwoord volgde onmiddellijk. Het College van Bestuur neemt de klachten van Buijs serieus. Het stelt meteen een onderzoek in. 

Buijs noemt in zijn opiniestuk nergens man en paard. Hij stelt dat hij wordt beschuldigd van discriminatie en racisme maar daders wijst hij niet met naam en toenaam aan. Dat zou toch niet moeilijk hoeven zijn als je zo wordt lastig gevallen. 

Volgens Buijs wordt hem het functioneren onmogelijk gemaakt omdat hij zich niet aansluit bij een wetenschappelijke consensus op de faculteit. Hij denkt dat non binairiteit niet bestaat. Hij stelde vast dat homofoob geweld in Amsterdam vaak wordt gepleegd door jongens van Nederlands Marokkaanse afkomst. Hij wil onderzoek doen naar de rol daarbij van de Islam. Dat zet kwaad bloed. Over de coronaperiode schrijft Buijs: "Vanuit mijn expertise in Science &Technology Studies was ik kritisch op de vaccinatietechnologie en de QR-pas. Wie ook maar enigszins kritisch was op de maatregelen, werd weggezet als 'wappie', 'complotdenker' en 'extreemrechts'." Zo kreeg hij geen ruimte voor discussie over de grondwettelijkheid van het coronabeleid. 

Nu kun je bij een en ander best de nodige vragen stellen. Ben je als 'interdisciplinair sociaal onderzoeker' wel deskundig genoeg om de rol van de islam bij homofobie onder Nederlands Marokkaanse jongeren te doorgronden? Moet je daar geen islamoloog voor zijn? En genoeg kennis hebben van het Arabisch om theologische traktaten, artikelen en boeken te begrijpen, laat staan van de Koran zelf? Hoort onderzoek naar de grondwettigheid van het coronabeleid niet thuis op de juridische faculteit die de noodzakelijke expertise qualitate qua in huis heeft?

Kan Buijs het waar maken dat mensen die zich non binair noemen, zichzelf een rad voor ogen draaien omdat wat zij ervaren te maken heeft met het androgyne karakter van de mensheid. Volgens Buijs immers hebben mannen vrouwelijke en vrouwen mannelijke kenmerken. Als mensen dat erkennen kunnen zij om zo te zeggen zichzelf zijn met behoud van een der twee geslachten naar keuze. Buijs meent ook nog dat de theorie van de non binairiteit mensen van geslachtsverandering afhoudt. Over dit onderwerp heeft hij alleen nog maar een opiniestuk gepubliceerd. Dit wordt geflankeerd door een artikel voor De Correspondent. Op zijn website belooft Buijs een Engelstalig wetenschappelijk boek over dit onderwerp. "Ik heb inmiddels een goede co-auteur en een mogelijke geschikte wetenschappelijke uitgever gevonden". Met andere woorden: dit is toekomstmuziek. Een onderzoeksgroep over homofobie "begint zich te vormen". 

Dit alles duidt op  op weidse en brede ambities. Je moet wel een homo universalis zijn om het aan te kunnen, maar Buijs´ lijst van wetenschappelijke publicaties is om het zachtjes te zeggen beperkt van omvang. Aan een promotie is hij kennelijk nog niet toe gekomen, toch belangrijk voor iemand die een universitaire loopbaan ambieert. Hebben we hier te maken met een berg die muizen baart? 

Geen wonder dat iemand met zulke dromen en zulk een track record  vragen oproept rond zijn functioneren. Bijvoorbeeld hoe hij denkt zijn enorme programma te realiseren als hij tot nog toe zo weinig aan wetenschappelijke productie op zijn naam heeft gebracht. Ook het getal van opiniestukken en journalistieke bijdragen houdt niet over als je beseft dat ze in een periode van een jaar of twaalf zijn geschreven, maar dat is van secundair belang om een man van wetenschap te beoordelen. Datzelfde geldt voor de blogjes waarvan Buijs er de laatste jaren een paar per maand schrijft.

Niettemin is Laurens Buijs  de nieuwste held van alle bloggers en twitterati die denken dat woke ons land ondermijnt en derhalve gekweld worden door nachtmerries over Sylvana Simons.  Zij hebben met verontwaardiging geconstateerd dat de directeur opleidingen bij Interdisciplinaire Sociale Wetenschap, dr. Michaela Hordijk, in een bericht aan de studenten afstand neemt van Buijs´ uitspraken over non-binair zijn. Buijs spreekt kennelijk niet namens zijn collega´s en is wat dit betreft een buitenbeentje. Ze zegt tegelijk dat "de opleiding staat voor respect voor de identiteit van ieder mens én voor academische vrijheid". Daar is niets mis mee. Kijk overigens even naar wat mevrouw Hordijk aan wetenschappelijke publicaties op haar naam heeft staan  en vergelijk dat met die van Buijs.

Anders ligt het met het optreden van studente Raisa Mulder,  tot nog toe vooral bekend vanwege de songs die zij in haar slaapkamer schrijft. Zij eist dat Laurens Buijs onmiddellijk van de universiteit wordt verwijderd.

Deze trigger warning op Instagram staat gelijk met een oproep om hem niet alleen te ontslaan maar ook uit de geschiedenis  te wissen.

Dit is gevaarlijke onzin die aan een universiteit niet thuis hoort. Het enige aanvaardbare middel tegen docenten die je niet bevallen, is goed onderbouwde tegenspraak. Raisa Mulder laat zien dat zij niet begrijpt waar hoger onderwijs voor staat. Van directeur onderwijs Michaela Hordijk mag verwacht worden dat zij hier in onmiskenbare bewoordingen verzet tegen aantekent.

Voor studenten die menen dat zij recht hebben op een veilige leeromgeving: in een veilige leeromgeving gelden geen taboes maar is juist alles bespreekbaar. Daar leer je om te gaan met opvattingen die tegen je wetenschappelijke en levensbeschouwelijke principes ingaan. Hoe je die moet doorgronden en op welke manier je ze vervolgens op een inhoudelijke manier kan aanpakken. Wie deze vaardigheden niet beheerst, zal zich nergens veilig voelen, niet aan de universiteit en ook niet elders. 

Raisa Mulder is een dwaallicht. Laurens Buijs blijkt vooral in staat een storm aan te blazen in een glas water. Alle ophef van de laatste dagen is loos.

En ik blijf trots op mijn alma mater. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Deze week over het afscheid van Gert-Jan Segers en de scheve schaatsen van christen-politici. 

cc-foto: Ramon Boersbroek