De witte vlek van de NOS

Wat is er toch aan de hand met de NOS? Al jaren kijk ik iedere ochtend het journaal. Noem het een ingesleten gewoonte om de dag te beginnen met een flinke bak ergernis. Bijvoorbeeld donderdagochtend. Het ochtendjournaal wist me onder meer te vertellen dat in Baton Rouge, in de Verenigde Staten, een 37-jarige zwarte man na een worsteling door een agent is doodgeschoten. Vrienden en familie van Alton Sterling – zo heet de doodgeschoten man – hebben in Baton Rouge vreedzaam gedemonstreerd. Het Journaal benadrukt dat er tot nu toe nog geen onrust is geweest.

Je komt niets te weten over waarom Sterling door de agent is doodgeschoten. Je komt niets te weten over waarom de nabestaanden demonstreren. Er wordt en passant verteld dat het wantrouwen jegens de politie in Baton Rouge groot is, maar je komt niets te weten over het waarom. Het beeld dat van de nabestaanden beklijft is dat van een wantrouwende, feestende menigte die op het punt staat te rellen. Waarom die menigte wellicht boos is? De NOS verzwijgt het. Correspondent Wouter Zwart zegt vanuit Baton Rouge, te midden van de demonstranten: “We moeten geduld hebben, er is nog weinig bekend. Dat is lastig hier, bij deze groep, hier vanavond.”

Waarom dat lastig is, voor die groep? NOS vertelt het je niet, al zijn de cijfers bekend. Neem bijvoorbeeld het onderzoek van The Guardian van 2015. Daaruit blijkt dat zwarte jongemannen negen keer meer kans hebben door de politie doodgeschoten te worden, dan andere Amerikanen. Van de 1,134 door politiegeweld omgekomen burgers is 15 procent een Afro-Amerikaanse man van tussen de 15 en 34 jaar. In perspectief: slechts 2 procent van de Amerikaanse bevolking bestaat uit Afro-Amerikaanse mannen van tussen de 15 en 34 jaar. Het kan geen toeval (of pech) heten dat zwarte mannen uit die leeftijdscategorie vijf keer vaker dood worden geschoten door de politie dan witte mannen uit dezelfde leeftijdscategorie.

Donderdag was het weer raak. In St. Paul werd de zwarte Philando Castile bij wat een simpele verkeerscontrole had moeten zijn, gedood. De vriendin van Castile legde de nasleep vast, met haar 4-jarige dochter nog op de achterbank. Het nieuws volgens de NOS? Online kopt de website: “Vrouw filmt stervende vriend na schietpartij politie.” Het NOS-journaal van 12 uur laat een deel van de video van de vrouw zien, in NOS-bewoording: “haar kant van het verhaal.” Verder vertelt het Journaal je dat er over wat er is gebeurd nog veel onduidelijk is. Behalve dan: “Zeker is dat er in de auto een vuurwapen is gevonden. De vrouw in het filmpje zegt dat hij daar een vergunning voor had.” Dat is niet helemaal correct en bovendien nogal suggestief. De vrouw vertelt in het filmpje nota bene dat haar vriend de agent waarschuwde dat hij een vergunning had en er daarom een wapen in de auto ligt. Het heeft er alles van weg dat Castile de agent wilde waarschuwen, om nu juist dat te voorkomen, wat er uiteindelijk is gebeurd.

Wat me zo mateloos stoort aan de berichtgeving in beide zaken is dat de NOS consequent verzwijgt dat de huidskleur van de slachtoffers iets met deze incidenten te maken zou kunnen hebben. Alsof de demonstraties in Baton Rouge slechts protesten zijn vanwege het overlijden van Sterling, in plaats van demonstraties tegen etnisch profileren en politiegeweld jegens Afro-Amerikanen. De NOS gaat compleet voorbij aan dat waar het nieuws over gaat: racisme binnen het politiecorps in de Verenigde Staten, tweederangs burgerschap voor Afro-Amerikanen en onverantwoord politiegeweld tegen mensen met een zwarte huidskleur.

Bij de NOS zijn ze kennelijk bang om belangrijke zaken te benoemen en laten ze essentiële informatie liever weg, dan dat ze een compleet beeld schetsen. Hoe anders is het bij de BBC, waar ze – zo objectief als de NOS pretendeert te zijn – door de toevoeging van één zinnetje, de context weten te schetsen:

Wat de NOS doet is geen journalistieke keuze maken, dit is geen journalistieke voorzichtigheid. Dit is ronduit bespottelijk. Alles wat ook maar tot de conclusie ‘racisme’ zou kúnnen leiden, wordt weggehouden met gemankeerde berichtgeving als gevolg.

Het is als een aanslag op een synagoge omschrijven als een geweldsincident bij een gebedshuis. Wie dat doet, doet dat met een agenda. De vraag nu is: wat is de agenda van de NOS?