Wilders sleurt prachtig proces door de modder

Geert Wilders vroeg zijn opgezweepte aanhangers: “Wilt U meer of minder Marokkanen?” “Minder, minder minder” scandeerden zij. “Dan gaan we dat regelen” concludeerde de leider. Er zijn drie manieren om dat te doen, zorgen voor minder Marokkanen: deportatie, sterilisatie en liquidatie. De vraag is nu of het doen van een dergelijke toezegging valt binnen de vrijheid van meningsuiting zoals die in Nederland wettelijk is vastgelegd. Er zijn bepaalde restricties die te maken hebben met haat zaaien, bedreigen, discriminatie racisme en vrees aanjagen. De vrijheid van meningsuiting is in Nederland niet vastomlijnd. Er bestaat een soort grijszone en dat leidt tot rechtszaken en vervolging.

Zeer hoog niveau Dat is de achtergrond van het proces Wilders. De afgelopen weken kruisten in de rechtszaal het Openbaar Ministerie en professor Knoops de degens over deze kwestie. Beide partijen lieten geen detail onbesproken. Zij gingen diep in op de betekenis van de wetgeving, de rechtsgeschiedenis en de principes van de rechtsstaat. Zij riepen de hulp in van getuigen-deskundigen wier verklaringen ook weer de nodige polemiek teweeg brachten. Bij deze haarscherpe hoofdrolspelers staken de overige advocaten, bijvoorbeeld die van de aangevers, bleekjes af. Het stond allemaal op zeer hoog niveau. Je kon zien dat die Knoops van een geheel ander kaliber is dan de showman Bram Moszkowicz en ook het Openbaar Ministerie wist zichzelf te overtreffen. Ik was blij dat ik niet in de stoel van de rechter zat. Het zal een uiterst moeilijke beslissing worden die ongenadig veel wikken en wegen vereist.

Afschuwelijk leven Toen verscheen de beschuldigde zelf ten tonele. Geert Wilders nam het laatste woord. Hij begon met een ode aan de vrijheid van meningsuiting. “Wie Nederland zegt, zegt vrijheid van meningsuiting”. Vrijheid van meningsuiting, ging hij verder, is de enige vrijheid die ik nog heb. “Mensen die me willen stoppen, zullen me eerst moeten vermoorden”. Tussendoor gaf Wilders een inkijkje in zijn afschuwelijk leven, dat een lange zwerftocht is van kazerne, naar gevangenis en safe house, terwijl hij niet eens naar de WC kan zonder dat het toilet is gecheckt en er bewakers voor de deur staan. Hij gunde iets dergelijks zijn rechters niet, zei Wilders meermalen en dat was volstrekt geloofwaardig. Wilders solliciteerde naar compassie maar tegelijkertijd wekte hij bewondering om de wijze waarop hij ondanks alles toch overeind weet te blijven. Je kunt zeggen wat je wilt maar een lafaard is hij niet.

Handlanger van het kabinet Deze uitspraken contrasteerden op het eerste gezicht scherp met zijn tweet van dinsdagavond waarin hij vaststelde dat Sylvana Simons tegen zichzelf beschermd moest worden en haar partij DENK opgeheven. Toch is dat met elkaar in overeenstemming te brengen want in zijn speech gaf Wilders er blijk van bijzondere opvattingen te hebben over de vrijheid van meningsuiting en de rechtsstaat. “Dit proces stinkt aan alle kanten”, riep hij uit. Wilders bleek te denken dat de regering hem pootje wilde lichten en dat het idee om hem te vervolgen in het Torentje of daaromtrent geboren werd. Het Openbaar Ministerie noemde hij een handlanger van het kabinet. Dat niet alleen. Wilders bedreigde de rechters ook met de volkswoede. Hij ging prat op zijn aanhang, in 2014 een miljoen Nederlanders, nu waarschijnlijk twee miljoen en hij denkt, dat dit pleit voor zijn gelijk. Als de rechtbank hem veroordeelt, veroordeelt die ook miljoenen Nederlanders. “Wij zullen winnen. Het Nederlandse volk zal zich goed herinneren wie aan de goede kant stonden ”. En: “Ik sta hier namens miljoenen Nederlanders. Spreek ons vrij”.

Algemene wil Zo werd een prachtig proces de modder in gesleurd. Wilders presenteerde zich als de martelaar van de vrijheid van meningsuiting maar hij bleek die gelijk te stellen met het primaat van het Volksempfinden, althans de gevoelens die mensen er toe brengen op zijn lijst te stemmen. Hij is niet verontwaardigd omdat een grondrecht wordt aangetast. Hij komt niet op voor het recht van u en mij om te denken en te zeggen wat we willen maar voor het massale gelijk van wie volgens hem aan de goede kant stonden. Dat doet een beetje denken aan Jean Jacques Rousseau, de grote tegenvoeter van Voltaire, en een voorvader van het totalitaire denken. Hij bepleitte het primaat van wat hij noemde de volonté génerale , de algemene wil die de maatschappij zou moeten sturen. Het lijkt wel of Wilders zich de belichaming acht van zulk een algemene wil, zulk een alles overstijgende waarheid. Er is geen ruimte voor wie op de een of andere manier buiten deze algemene wil staat, zoals Sylvana Simons, de politieke leiders, die Wilders aanduidt als de elite of de NPO. Zij moeten tegen zichzelf beschermd worden. Daarom was Wilders’ slotspeech geen feest van de democratie.

Beetje precisie Gelukkig zijn de Nederlandse rechters van zulk een niveau dat ze de rant van een volksmenner in hun overwegingen terzijde stellen, niet vóór hem gebruiken maar ook niet tegen hem. De juridische polemiek tussen Knoops en het Openbaar Ministerie geeft hen materiaal genoeg om helderheid te verschaffen over wat in dit verband récht is, waar vrijheid van meningsuiting overgaat in haatzaaierij en bedreiging. Een beetje meer precisie op dat gebied kunnen wij wel gebruiken. En mocht Geert Wilders dan veroordeeld worden, dan wordt alleen hij veroordeeld omdat hij handelde in strijd met de wet en niemand anders. Dat twee miljoen mensen het volgens hem inhoudelijk met hem eens zijn, is niet relevant. Nog bepaalt in Nederland niet een of andere volkswil wat gerechtigheid is, maar de onafhankelijke rechter met in zijn hand de wetten die door onze gekozen vertegenwoordigers zijn goedgekeurd.

Wel relevant is de poging van de WNL-fractie om het verbod op discriminatie en haatzaaierij uit de strafwet te halen zodat voortaan Geert Wilders rustig om minder Marokkanen mag roepen terwijl ook het recht van de imam gegarandeerd wordt om op te roepen tot uitdrijving van alle homoseksuelen. Het initiatiefvoorstel van deze partij wordt de komende weken in de kamer besproken. Als het een meerderheid krijgt, dan kunnen we ons in dit land pas echt verbaal bij de keel grijpen en de bijl zetten aan de wortels van de democratie.