Wilders regeert voor zijn achterban – en niet voor het land

De nieuwste peiling van RTL Nieuws bevestigt wat al langer voelbaar is: Geert Wilders is niet langer premier-in-spe, maar opnieuw oppositieleider in campagne. Zijn achterban schreeuwt om daden. En dus komt hij met voorstellen die niet uitvoerbaar zijn, maar wel applaus opleveren op sociale media.

Volgens het RTL Nieuws-panel vindt driekwart van de PVV-kiezers dat Wilders uit het kabinet moet stappen als zijn migratie-eisen niet snel worden ingewilligd. Niet omdat ze teleurgesteld zijn in de coalitie, maar omdat ze teleurgesteld zijn in Wilders zelf. Zijn steun daalde van 97 naar 77 procent – een forse klap voor een partij die draait om één man.

Dat is het pijnlijke: Wilders regeert niet namens het volk, maar namens de peilingen. Zijn achterban bepaalt de koers, niet de Grondwet, de rechtsstaat of de coalitieafspraken. Die ‘massale steun’ waar nu op wordt gewezen, komt niet voort uit beleidsinhoud, maar uit frustratie. Uit de wens om te breken, niet om te bouwen.

Zelfs De Telegraaf, toch niet vies van ferme taal over migratie, was opvallend kritisch over Wilders’ tienpuntenplan. De krant noemde de plannen "juridisch niet uitvoerbaar" en betwijfelde hardop of de voorstellen überhaupt door de Tweede Kamer of de rechterlijke macht zouden komen. Als zelfs je vaste medestanders zich beginnen af te vragen of je nog geloofwaardig regeert, is dat een veeg teken. Het laat zien dat Wilders zijn speelveld inmiddels verlegt van realpolitik naar permanente oppositie – ook als hij aan de macht is.

En precies dáár wringt het. Regeren vraagt om verantwoordelijkheid, om draagvlak buiten je eigen bubbel. Het betekent ook impopulaire keuzes uitleggen en compromissen verdedigen. Maar Wilders voert geen bestuur, hij voert strijd. Met als inzet: zijn eigen geloofwaardigheid.

Inmiddels bungelen VVD, NSC en BBB aan een koord dat Wilders elk moment kan doorsnijden. Wie regeert er eigenlijk nog in dit land, als de premier-in-de-schaduw alleen nog zijn achterban te vriend wil houden? En hoe lang houden zijn coalitiegenoten deze politieke chantage vol?

De rechtsstaat verdient meer dan applaus van het partijpanel. Het wordt tijd dat de andere coalitiepartijen zich dit hardop gaan afvragen – vóórdat ze zelf kopje onder gaan in de ramkoers van de PVV.

Intussen moeten we ook vooruitkijken. Want als dit kabinet struikelt – en die kans groeit met de dag – dan ligt een nieuwe verkiezingscampagne in het verschiet. En dat wordt mogelijk een directe tweestrijd tussen Wilders en Frans Timmermans. Hoe scherper Wilders zijn flank inzet, hoe belangrijker het wordt dat GroenLinks-PvdA zich niet in de hoek laat drukken van bestuurlijke voorzichtigheid, maar helder en herkenbaar staat voor menselijkheid, rechtsstatelijkheid én sociale zekerheid. Niet met meel in de mond, maar met een strijdlustige, hoopvolle boodschap. De keuze wordt dan niet óf Wilders, óf chaos – maar óf Wilders, óf een fatsoenlijk alternatief.