Wilders de democraat

In Nederland wordt vaak beweerd dat Wilders een democraat is, omdat hij graag aan verkiezingen meedoet. De politicoloog Meindert Fennema is een bekende voorstander van deze mening. Maar er zijn veel aanwijzingen dat Wilders hele grote veranderingen wil aanbrengen in ons staatsbestel. Als Wilders’ ideale staatsbestel geen democratie genoemd kan worden, kan men Wilders ook niet met droge ogen een democraat noemen. Is dat ideale Nederland van Wilders een democratie?

Een democratie is niet alleen een systeem waarin de meerderheid zijn zin krijgt (door verkiezingen en een parlement), maar ook een systeem waarin minderheden beschermd worden tegen de dictatuur van de meerderheid. Het moderne Rusland is bijvoorbeeld een land waar een grote meerderheid op Poetin stemt, maar in het Westen noemt niemand het een democratie. Wat daar ontbreekt zijn de andere pijlers van de democratie: een vrije pers, onafhankelijke rechters en respect voor de mensenrechten. Vooral dat laatste is een handige maatstaf. Hoe minder een regering zich weinig aantrekt van universele mensenrechten zoals vrijheid van meningsuiting of gelijkheid voor de wet, des te minder democratisch het land is.

De mensenrechten zijn in Nederland vastgelegd in de Grondwet en het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). Daarnaast geldt als maatstaf voor de mensenrechten ook de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) die in 1948 door de Verenigde Naties is aangenomen. Samen zijn ze een nuttige meetlat voor het democratisch gehalte van een politicus.

Een politicus die een artikel uit één van die documenten wil aanpassen of schrappen, is niet meteen fout. Omstandigheden veranderen, en inzichten ook. In Nederland vinden de meeste mensen dat homo’s ook moeten kunnen trouwen, terwijl artikel 16 uit het UVRM stelt dat huwelijk een zaak van mannen en vrouwen is. Preventief fouilleren lijkt in strijd met artikel 12 uit het UVRM (verbod op arbitraire inmenging in het privéleven), maar als je daar voorstander van bent, ben je niet meteen bezig de democratie omver te werpen. Maar een politicus die mensenrechten maar lastig vindt en ze daarom op grote schaal negeert of wil schrappen, is een vijand van de democratie. Laten we de onderstaande tabel dus even bekijken.

Deze tabel laat een verontrustend beeld zien. Wilders heeft lak aan een lange lijst mensenrechten, zeker genoeg om hem ondemocratisch te noemen. Hoe lang de lijst precies is, is niet duidelijk omdat Wilders hierover niet wil discussiëren.

De afgelopen jaren is het een gewoonte in Nederland geworden om Wilders het voordeel van de twijfel te geven. De meeste mensen namen hem bijvoorbeeld serieus als hij het had over de vrijheid van meningsuiting, maar dat doet nu niemand meer. Het politieke handelen van de andere partijen zou dus gebaseerd moeten zijn op het nadeel van de twijfel. Totdat Wilders helder uitlegt waarom zijn ideale Nederland nog steeds een democratie is (en zolang hij uitnodigingen daartoe “in de prullenbak mietert”) moet hij worden behandeld als een politicus die het democratische proces wil gebruiken om het van binnen uit te hollen. Laten we ervoor zorgen dat de democratie het laatst lacht, en niet haar vijand. Want dat is Wilders ontegenzeggelijk.