Wie wordt de Luther van onze tijd?
Ter Apel is een schandvlek op de Nederlandse vlag. Door die vlag op zijn kop te hangen gaat deze schandvlek niet weg. We moeten ons als land echt gaan bezinnen, en niet alleen op ons asielbeleid. Dit tijdperk schreeuwt om radicale verandering van politieke besluitvorming om de grote vraagstukken die de globalisering met zich meebrengt het hoofd te bieden.
Wat zich in Ter Apel afspeelt is een drama voor de gedupeerde vluchtelingen en een schandvlek op de Nederlandse vlag. Door die vlag op zijn kop te hangen valt die vlek niet te verhullen. Want dit is geen incident. Evenmin kunnen wij als de burgers de huidige staatsecretaris of het kabinet als de enige boosdoener aanwijzen. Dit schandaal is de uitkomst van het decennialange kop in het zand steken van onze samenleving. De samenleving en de politici die ons vertegenwoordigen, hebben geen zin om toe te geven dat het vluchtelingenvraagstuk een blijvend vraagstuk is. We moeten duurzame en duidelijke keuzes maken hoe wij ons daartoe gaan verhouden.
De weg naar asiel is, voor de betreffende asielzoeker, verworden tot een lang slopend wachten. De onzekerheid blijft, verhoor na verhoor. En omdat de asielzoekers daarmee onvoldoende zijn weggepest en zijn blijven wachten, is de opvang in het afgelopen decennium ook steeds soberder geworden. Dat noemt men met verhullende taal ontmoedigingsbeleid. In feite is het gewoon asielzoekers pesten. Over een halve eeuw zullen onze kleinkinderen het in hun geschiedenisboeken hoofdschuddend teruglezen.
Dit alles is het resultaat van halfslachtigheid. Wel binnen de marges van het Vluchtelingverdrag van Geneve willen blijven - want ja, wij zijn een beschaafd land en van dat imago willen we wereldwijd de vruchten plukken - maar niet van harte. Want die “aanzuigende werking”, dat willen we niet. En nee, we willen ook geen breed maatschappelijk debat over dat globalisering meer is dan een goedkope all-in vakantiebestemming aan de Turkse Riviera. Liever stemmen we op de politieke partijen die ons in slaap sussen. Die suggereren dat alle uitdagingen van globalisering en leven in een open systeem achter de dijken gehouden kunnen worden, of hoogstens maar een heel klein beetje en heel eventjes ook ons probleem zijn.
De krantenkop van Trouw van afgelopen donderdag zegt alles over wat in Ter Apel gaande is: “Artsen zonder Grenzen naar Ter Apel. ‘Dit is geen vluchtelingencrisis, het is een beleidscrisis’”.
Maar het zegt ook iets over meer dan alleen over het vluchtelingenvraagstuk. Het zegt vooral iets over waar wij als samenleving staan. In een veranderende wereld staan wij in onze hoofden helemaal stil. We wanen ons in afzondering. Wij moeten ons echt gaan bezinnen en tot een andere betekenisgeving aan en ordening van onze samenleving komen. Ons aanpassen aan deze tijd en haar grote uitdagingen.
Trouw is van oorsprong een christelijk georiënteerde krant en ik moet daarom denken aan hoe Luther op 31 oktober 1517 met het vastspijkeren van 95 stellingen op een kerkdeur de betekenisgeving aan en ordening van de samenleving in heel groot deel van Europa op zijn kop zette.
Natuurlijk, het menselijk drama in Ter Apel moet opgepakt en wel meteen! En graag door doortastende technocraten en no-nonsens doeners. Maar het Ter Apel-drama is ook een symptoom. Onze samenleving schreeuwt om verandering. Er is de afgelopen jaren geen gebrek aan symptomen die dezelfde richting op wijzen: het toeslagenschandaal, de crisis in het onderwijs, de toenemende kloof tussen rijk en arm, de snel dalende koopkracht van het 20% armste deel van de bevolking, de groeiende depressie onder de jongeren, de burn-out epidemie, de gaswinningcrisis in Groningen.
Wie in staat is om wat uit te zoomen, kan het moeilijk ontkennen: we leven in een tijd van transformatie en de verbeterlijstjes en brandbestrijding van onze politici die graag de manager-bestuurders uithangen bieden, hoe nodig ook, geen duurzame oplossing. Het is een tijd die vraagt om een gedeelde democratische ruimte waar je samen durft te vertragen en bezinnen, waar je verbeelding en verlangen kunt laten spreken om nieuwe concurrerende verhalen voor de samenleving te verzinnen. Kijkend naar ons drukbezette parlement - meer fracties dan ooit - en de Babylonische spraakverwarring daar vraag ik me werkelijk af of we deze belangrijke taak aan de volksvertegenwoordigers over moeten laten.
We hebben andere democratische ruimtes nodig voor de grote vragen van deze tijd. De Belgische schrijver David Van Reybrouck waarschuwde jaren terug al in zijn “Tegen de verkiezingen” voor het groeiende onvermogen en de bittere schaduwzijde van een representatieve parlementaire democratie. Hij hield een pleidooi voor het verkennen van andere democratische wegen, waar we de grote vragen van deze tijd, op andere democratisch wijze van antwoorden moeten zien te voorzien.
Recentelijk nog heeft Eva Rovers, medeoprichter van Bureau Burgerberaad, een krachtig pleidooi-pamflet geschreven (“Het is aan ons”) over de noodzaak om burgers anders en krachtiger te betrekken bij de beslissingen over de grote vraagstukken van deze tijd, zoals over hoe we ons tot klimaatverandering moeten verhouden.
Er is dus kennis, en er zijn visies. En we hebben de ene na de andere crisis die laat zien dat bij de grote vragen – vandaag over asielzoekers, morgen over de klimaat, overmorgen over onze belastingstelsel etc. – een beetje polderen en elkaar willen pleasen niet werkt!
De door Van Reybrouck en Rovers aangedragen oplossingen zouden berekenen dat onze politici en partijpolitiek inboeten aan belang. Dat bijvoorbeeld niet het parlement maar een burgerberaad, referendum of een andere politiek instrument ons helpt om als burgers zelf spijkers met koppen te slaan bij de grote vraagstukken. Die verandering naar wat directere democratie, hoe paradoxaal het ook klinkt, kan alleen beginnen vanuit het hart van de partijpolitiek zelf. Het is daar dat de kanteling het eerste zetje zou moeten krijgen.
Welke moedige politicus en welke politieke partij is hiertoe bereid? Om een pleidooi te houden tegen eigen beroepsmacht en de status van eigen institutie zou durven te relativeren? Die partij en haar leider wordt de Luther van onze tijd. Luther was tenslotte zelf ook maar een priester van de kerk waartegen hij in opstand kwam.
Praat mee
Reacties (24)
Stel je voor, een burgerraad of referendum over AZC in Tubbergen........
https://www.hpdetijd.nl/columns/asielzoekerscentrum-in-tubbergen-echte-inspraak-is-nooit-de-bedoeling-geweest-van-inspraakprocedures/
2 jaar geleden heeft de heer Azarkan mevrouw Marijnissen voor beschonken komkommer uitgemaakt. Persoonlijk vind ik alle kopstukken in onze politiek `beschonken komkommers. Zonder enige visie en durf. Op tafel klimmen voor pers moment zonder enige spontaniteit. Onze kopstukken zijn meer bezig met eigen imago dan met de burger. Ter Apel is zoveelste bewijs van onbetrouwbare en liegnde bestuurders. Dat zijn geen leiders sorry.
Ik ben bang dat de uitkomsten van burgerberaden en referenda de schrijver wel eens niet zouden kunnen bevallen....
De oplossing ligt natuurlijk in lokale democratie. Wat het lokaal is en wie dat bewoont kan ik niet bepalen. Dat doet burger zelf met haar eigen middelen. De lokale democratie is de andere zijde van globalisering, de immuniteit tegen nivellerende karakter van globalisering. Deze kan men niet aan de partijpolitiek en bestuur die de globalisering (neoliberalisme in het westen) tot stand heeft gebracht toe vertrouwen.
“Dit tijdperk schreeuwt om radicale verandering van politieke besluitvorming om de grote vraagstukken die de globalisering met zich meebrengt het hoofd te bieden” Beste Shervin, de huidige bestuurlijke elite en heersende bestuur is al de “radicale verandering van politieke besluitvorming” tot nu toe. Het neoliberaal bestuur is de vervanger van partijpolitiek en bestuur van zorgstaat nederland. De huidige partijen zijn de komische middelen om een niet bestaande democratie te vertolken. Bovendien in huidige tijdperk zijn Luter-achtige figuren overbodig, of zijn ze narcistische klonen die een bepaalde groepen of machthebbers vermaken; zoals wilders, baudet of zelensky!
De wereld is een grote digitale kerkdeur geworden, en er zijn meer dan genoeg Luthers die met werkbare oplossingen komen maar wie luistert er naar? Ik weet niet waarom, maar van de week schoot me Pistolen Paultje te binnen. De grondlegger van de Partij voor de Dieren, zeg maar. En dat is waar we op dit moment vooral behoefte aan hebben. Door alle papieren weerstand heen gewoon handelen. Het land staat vol met voorbeelden, omdat door de eeuwen heen dat is hoe er met uitdagingen om is gegaan. En of het initiatief nu kwam uit de kerk of vanuit iemand die er gewoon het geld voor had, het is onderdeel van de Vaderlandse geschiedenis. En dat is doodgepolderd.
1. Als je began met het lot van vluchtelingen, dan ga je het nu niet breed uitmeten. De genoemde halfslachtigheid in deze zaak wordt in stand gehouden door dit kabinet. Humaner beleid (als onderdeel van een groter plaatje) is m.i effectiever, maar niet populair. Als je dat toch blijft pushen, kom je nooit in de gelegenheid het in te voeren. 2. Je kunt uitzoomen en her kabinet niet als enige boosdoener aanwijzen, maar dan moet je ook erkennen dat niet alle problemen overal even ernstig voorkomen. Het precariaat inflatie, verminderd vertrouwen in de democratie, en cynisch ongeloof in de competenties van de bestuurlijke bovenlaag komen in heel veel Westerse landen voor. Maar een stikstofcrisis, asielcrisis en woningcrisis niet in alle. De oorzaken zijn een stuk minder algemeen, meer Nederlands, duidt dat dan ook. 3. Er moet minder naar de overheid/volksvertegenwoordiging gekeken worden. Niet elk issue moet daaraan voorgelegd worden. Het in wetten en verboden gieten van afspraken is een laatste redmiddel. Voor de economie zijn er bijvoorbeeld werkgeversorganisaties en vakbonden. Rutte die een moreel appèl doet op werkgevers voor meer loon, laat zien dat hij weet dat men naar hem kijkt, maar ook dat hij zoiets niet via de wet wíl regelen. Vertrouwen vanuit de overheid dat dingen opgelost kunnen en mogen worden, is daarbij wel belangrijk. Zij heeft de mond vol van burgerinitiatieven, maar tentjes leveren aan vluchtelingen: "Dat mag zomaar niet!"
Ik begrijp de gedachte achter het voorstel. Tussen een deel van de burgers en hun vertegenwoordigers botert het niet. De politiek trekt zich dat aan, deels uit bezorgdheid deels uit eigen belang. Wie die groep aan zich weet te binden is spekkoper. Niet voor niets versplintert rechts door afscheiding na afscheiding. Allemaal doen zij een gooi de ontevreden kiezer binnen te halen. Dat trekt ook mensen van de linkerflank. Want niet iedereen doorziet hun machtshonger of is ongevoelig voor de snackbar politiek van die trits aan rechts populisten. Het gaat om een relatief kleine groep. Twintig procent is al jaren op zoek. Vroeger noemden we ze zwevende kiezers. Het verschil met toen is dat deze groep militanter is geworden, meer dan ooit gefocust op wat er mis gaat. Luidruchtig aanwezig op vooral de sociale media. Links heeft een ander probleem. Hoewel zij de beste antwoorden heeft op een deel van de sociaal economische problemen is links een no go area vanwege haar sociaal culturele standpunten. En het zou maatschappelijk een zeer slecht idee zijn om op dat vlak een stap naar rechts te zetten. De zgn kloof tussen burger en politiek vindt zijn oorsprong niet in de politiek maar bij de burger zelf. Referenda lossen daarom niets op. Zij zullen de voor en tegenstanders alleen maar meer tegen elkaar opzetten. Waarom zouden zij wel naar elkaar luisteren en niet naar politieke vertegenwoordigers? Politiek is geen verzoekplatenprogramma voor verwende burgers. Politiek is visie.
@Martin van der Linde Dan moet die visie wel geboden worden en dan in meer keuze uit alternatieven en niet zoals nu met 1 overheersend eenzijdig narratief. Dan blijkt uit beleid dat het uit politieke keuzes bestaat en niet uit eenzijdige besluiten van de kadaver discipline volgende coalitie. Generaliseren is fout en eenzijdige tunnelvisie is dat ook, referenda en andere voorstellen zijn een gevolg van een oorzaak, net als het ontstaan van de versplintering in het politieke veld. Dat was al tijden zichtbaar in de maatschappij en dat komt door het falende neoliberale systeem, waarbij het mantra is dat de burger het allemaal zelf op moet lossen. De politieke keuzes hebben de versplintering vergroot en de individualisering versneld, kijk naar de oorzaak. Het beleid en het debat gaat te vaak over de gevolgen en de daarbij behorende maatregelen, die naderhand vaak niet effectief zijn. Zo lang het inhoudelijke debat over de oorzaak niet wordt gevoerd en er verscholen wordt en uitgesteld, zal de schade steeds groter worden en de oplossing verder weg. De reden waarom een relatief kleine groep radicaler wordt, gaat voorbij aan de vraag: Waarom worden ze radicaler? Waarom zijn ze zoekende? Niet waar zijn ze naar op zoek, maar waarom. Dan kom je bij de oorzaak. Je zegt het zelf : "Politiek is visie". Dan moet hij wel geboden worden door diezelfde politiek en zo lang een premier trots is op het feit dat hij geen visie heeft, is hij niet meer dan een manager.
Die vlag hangt niet ondersteboven vanwege Ter Apel, de oplossing ligt in het veilig maken van de landen waar de vluchtelingen vandaan komen en te zorgen dat vluchtelingen ook terug moeten keren zodra hun land veilig is.
"de oplossing ligt in het veilig maken van de landen waar de vluchtelingen vandaan komen " Eens. Maar daar bombarderen we liever of "stelen" we legaal de grondstoffen etc. Maar daar zit de werkelijke oorzaak van de migratie. Als een ieder op de wereld een menswaardig bestaan heeft dan gaat er niemand van Midden Afrika, Afghanistan etc. zijn leven wagen hier te komen.
Shervin Nekuee vraagt wie de Luther van onze tijd wordt - en dat een juiste vraag. Wij (Nederland, Europa, ook volkeren elders) hebben een grote hervorming nodig. Een authentieke hervorming; politici misbruiken het woord sinds jaar en dag om te verdonkeremanen dat ze weer eens een financiële aanslag gaan plegen op de armsten, de gehandicapten, de zorg, de woonvoorzieningen, het onderwijs, en de instellingen voor het gemeenschappelijke belang. Die hervorming is van geestelijke aard. Nog voordat je kunt bepalen hoe je beschikbare gelden, goederen, diensten, en hulpbronnen het beste kunt verdelen, moet je je gaan bezinnen op vragen als: wat is nu eerlijkheid? Wat is trouw? Wat is zorgzaamheid? Wat is rechtvaardigheid? Wat is een belofte waard? Wat betekenen begrippen als levensgeluk, gezondheid, voorspoed, tegenslag, en verdriet? De tegenhangers ervan komen dan onvermijdelijk ook aan bod: waar begint een leugen? Wat zijn nu fraude, corruptie, en diefstal? Dit gaat noodzakelijk heel ver: plegen armen uiteindelijk zelfmoord omdat politici hen nog eens verder uitkleden, dragen die bestuurders dan schuld? Enfin: U begrijpt nu wel wat ik bedoel. Moeilijke vragen, moeilijke antwoorden. Immateriëel van aard, wel met materiële consequenties. En sociale, en juridische gevolgen. De Westerse samenlevingen zijn ver geïndividualiseerd; en hierom heel verdeeld geraakt op het vlak van de geestelijke waarden. Vulgair materialisme en eenzaamheid zijn de consequenties.
Zou een referendum beter zijn dan verkiezingen? Dacht het niet. Onze vertegenwoordigende democratie is gebleken de meest houdbare te zijn van alle mogelijkheden. Maar wie een betere weet, schroom niet, maar vertel.
Er is hier nooit een andere uitgeprobeerd, dus dat dit de beste is, is een aanname. Je kunt ook democratie via loting of verregaande referenda zoals in Zwitserland. Wat bekend is, hoeft niet automatisch de beste te zijn. Er is nooit over nagedacht en geëxperimenteerd. Het blijkt hier de meest houdbare te zijn, maar zo lang er niets anders geprobeerd is, blijft dat een veronderstelling.
@Gerygrr "Stemplicht invoeren." Nog meer blanco stemmen. Dat gaat verschil maken.
Beste Bouwman, Waarom niet, als een referendum en zijn uitkomst zich altijd moet houden aan alle internationale verdragen rondom mensenrechten, en de uitkomst van een referendum altijd door een rechter aan onze grondwet getoetst gaat worden, en dan is het altijd beter geregeld dan het nu is.
Er zijn 2 referenda gehouden. En in beide gevallen negeerden de dames en heren politici de stem van de burgers. Omdat het niet de verwachte uitkomst was van de dames en heren politici. Dus werd het referendum afgeschaft. Dus moeten wij het maar doen met een democratie waarbij partijbelangen en invloed van lobbiesten groter is dan de stem van de bevolking. Als je kijkt naar bv Zwitserland, blijkt een referendum zeer goed te werken. Maar ja: burgers zijn nu eenmaal ondeskundige stemschapen die 1 x per jaar hier in Nederland bij het kruisje mogen tekenen.
Volrin, Klopt! Meer blanco stemmen, waar men iets mee moet! Elke verdediging van reageerders, die achter Rutte en zijn kabinetten blijft staan berust op de verkiezingsuitslag. Een verkiezingsuitslag, die wordt geduid als de voorkeur van de kiezer……. Laat men 20% blanco stemmen zien, is de rest 80% waard en ziet men, dat er in feite sprake is van een minderheidsregering!
Allemaal leuk en aardig. Maar de kern van Luther's protest was het ter discussie stellen van de pauselijke autoriteit ten opzichte van de Bijbelse autoriteit in zaken van geloofszaken. Anno 2022 is voor velen de kerk eigenlijk een relekwie uit het verleden en dient heel ver van het maatschappelijk debat gehouden te worden. Dus wees consequent en laat de Kerk met haar geschiedenis uit het maatschappelijk debat. Of is de nood zo hoog, dat men begint in te zien dat de meerwaarde van bijbelse waarden en normen heel goed van toepassing is in deze moderne maatschappij.
Met de informatie technologie van tegenwoordig zou directe inspraak makkelijk mogelijk moeten zijn.
Luther was een radicaal, en pas naderhand is gebleken dat hij zich terecht heeft afgezet tegen de toenmalige machthebbers. Er zijn er meer geweest, zoals Calvijn. Vreemd dat nu juist en ik verwacht net als toen, de machthebbers en de aanhangers niets moesten hebben van die radicaal, net als een tijd ervoor. Toen is er zelfs iemand gekruisigd omdat hij wel hele radicale ideeën had. Het zal dus moeten komen uit de andersdenkenden, de oppositie en de mensen met een afwijkende mening. Vreemd dat die hier en op vele plekken in de samenleving juist verguisd worden. Het blijkt pas later dat ze gelijk hadden, vergelijkbaar met de leden van de club van Rome. Vreemd dat niemand inhoudelijke aandacht heeft voor de ideeën, die toen geopperd zijn of nu door Kate Raworth over de Doughnut economie, opmerking worden hoofdzakelijk genegeerd door de afwijzende machthebbers en hun aanhangers. De maatschappelijke splijting loopt nu door alle oude ideologieën en politieke overtuigingen, en zolang de verdeel en heers tactiek regeert, zal er niets verbeteren. Er zal meer aandacht moeten komen voor de radicalen, maar dat blijkt pas later uit de geschiedenis. Op het moment dat hij zijn pamflet op de kerkdeur spijkerde, kon hij het verloop nog niet voorspellen.
Zou ik wel willen doen. Kan alleen nooit de juiste woorden vinden om acuut te handelen. Heb het syndroom van Mozes. Teveel overdenken en volgens mij is acuut denken ook vaak de oorzaak van slechte beslissingen overigens Maar ik vind het sowieso een vreemde kronkel dat er ruimte was voor een joodse staat en in toekomst steden in de ruimte, maar met asielzoekers kan je niks anders dan integreren in de eigen samenleving.