Wie moet de linkse wolk gaan leiden na een fusie?

Waar je tamelijk weinig meer van hoort is de fusie van PvdA en GroenLinks die een paar maanden geleden op handen leek. Niet dat er niet druk wordt samengewerkt binnen de ‘linkse wolk’. Bij de komende gemeenteraadsverkiezingen opereren de twee partijen al in veel steden en dorpen als één geheel. Ook in de Tweede Kamer dienen ze samen moties en wetsvoorstellen in en presenteren ze zich steeds als twee handen op een buik. Van de vorming van een gezamenlijke partij verneem je daarentegen nog maar zelden iets. Terwijl daar toch voldoende redenen voor zijn.

De twee partijen doen het electoraal immers verre van goed. Hoewel ze oppositie voeren tegen een overwegend rechts kabinet dat het al kort na zijn aantreden hondsmoeilijk heeft, is daar in de polls niets van te merken. Zowel PvdA als GroenLinks komt niet veel verder dan een virtuele pas op de plaats.

Samen hebben ze in de Tweede Kamer zeventien zetels. Laten dat er in de opiniepeilingen achttien of negentien zijn, het blijven uiterst schamele aantallen. Er is een tijd geweest, helemaal niet lang geleden, dat de PvdA in haar eentje bijna veertig Kamerbankjes bezet hield. En GroenLinks telde zelfs in de vorige kabinetsperiode bijna tweemaal zoveel parlementariërs als nu.

Kortom: waar blijft de definitieve samensmelting? Ik geef toe dat een eenwording geen harde garantie biedt op verbetering, maar op deze manier verder sukkelen heeft toch ook weinig zin. En dat terwijl inhoudelijke kwesties nauwelijks een hinderpaal zullen vormen. Misschien dat er met behulp van een krachtige loep nog een paar kleine verschilpuntjes in de twee partijprogramma’s te vinden zijn, maar daar blijft het verder bij.

Natuurlijk, er zijn ook cultuurverschillen tussen de partijen. De PvdA is van oudsher een op compromissen gerichte bestuurderspartij. GroenLinks heeft meer een nogal zweverig geitenwollensokkenimago. Niettemin lijkt mij dat over dat onderscheid heen te stappen moet zijn. Tenslotte waren er ook hele grote cultuurverschillen tussen PPR, PSP, CPN en EVP toen zij een dikke dertig jaar besloten te fuseren tot GroenLinks. Wie heeft het daar nu nog over? Van bloedgroepen in die partij is nauwelijks sprake meer. Zeg maar gerust helemaal niet.

Je kunt wellicht van mening zijn dat de nood nog niet hoog genoeg is gestegen om de handen volledig ineen te slaan. Ten tijde van de PSP en de CPN viel er niets meer te kiezen. Het was: samen een nieuwe partij vormen of verdwijnen bij gebrek aan Kamerleden. Bij PvdA en GroenLinks is het nog niet zover. Met negen of acht en zelfs met drie of twee zetels heb je nog steeds bestaansrecht. Zolang er geen kiesdrempel wordt ingevoerd kun je dan in de Kamer blijven. Maar dat kan toch niet het toekomstbeeld zijn dat het tweetal voor ogen zweeft?

Ik vermoed dat de vraag wie de nieuwe partij moet gaan leiden een belangrijke hinderpaal vormt. Want er dient zich geen enkele logische kandidaat aan. Lilianne Ploumen is alleen maar PvdA-leider bij gebrek aan beter. En Jesse Klaver lijkt ook over zijn hoogtepunt heen. Een paar jaar geleden wist hij als charismatische ‘Jessias’ nog volle zalen te trekken, maar de laatste tijd hoor je alweer voorzichtig fluisteren over Corinne Ellemeet als het nieuwe alternatief.

Ellemeet als fractievoorzitter van de PvdA/GroenLinks-combinatie? Nee toch? Mij lijkt dat de nieuwe partijleider van buiten moet komen. Al was het alleen maar om de indruk te wekken van een frisse start. Frans Timmermans zou een mogelijkheid zijn. Maar die zal wel niet willen. Ahmed Aboutaleb dan? Die heeft al zo vaak geweigerd. Lodewijk Asscher? Ach.

Het zal nog wel even duren voor PvdA en GroenLinks één partij zijn geworden.