Wie maakt dit land nou 'onbestuurbaar'?

Vandaag moeten de leden van de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) een beslissing nemen over het bestuursakkoord. De meeste gemeenten laten weten dat zij tegen het bestuursakkoord zijn, omdat zij de voorstellen voor de bezuinigingen op de sociale werkvoorziening en de uitkeringen voor jong gehandicapten (WSW en WAJONG) onaanvaardbaar vinden. De plannen die het kabinet heeft om bij de invoering van de nieuwe wet ‘werken naar vermogen’ het budget met meer dan een miljard te verminderen, maken deze nieuwe wet onuitvoerbaar. Dit is de reden dat het VNG bestuur heeft laten weten dit onderdeel uit het bestuursakkoord te willen schrappen.

Premier Rutte en minister Donner waren er als de kippen bij om te verklaren dat de VNG deze positie niet in kon nemen. Het was slikken of stikken. Zij zetten daarmee de gemeenten voor het blok. Minister Donner ging afgelopen zondag in Buitenhof nog een stapje verder. Zijn stelling is dat de gemeenten een partijpolitiek spelletje spelen door zich te keren tegen deze bezuinigingen. Hij verwijt hen dat het land onbestuurbaar wordt. Onze stelling is dat de minister zelf het land onbestuurbaar maakt, door de gemeenten te dwingen bezuinigingen voor hun rekening te nemen die de gemeenten in grote financiële problemen brengt. Een staaltje van ‘problemen’ over de schutting werpen. Ook bij de PGB’s zien we dat het kabinet mooi weer speelt terwijl de gemeenten het vraagstuk moeten oplossen zonder het noodzakelijke budget. Het verwijt van partijpolitiek is helemaal onzinnig. De minister vergeet voor het gemak dat de VNG wordt geleid door Annemarie Jorritsma, een VVD prominent, en dat in vele gemeenten VVD en CDA wethouders zich ook tegen het bestuursakkoord hebben gekeerd.

Het is moeilijk voor gemotiveerde mensen met een handicap om aan het werk te komen. Daarom is het belangrijk dat zij geholpen worden om een baan te vinden en op de werkplek goede begeleiding krijgen. De gemeenten kunnen daarin een belangrijke rol vervullen, maar kunnen dit niet alleen. De bedrijven en de overheid zullen deze banen ter beschikking moeten stellen. Het zou al helpen als het kabinet begint met zelf haar doelstellingen voor de overheid te vergroten. Waarom niet de komende jaren 1500 banen reserveren voor WSW’ers of Wajongers (dit is 1% van de rijksformatie). Ook zou het kabinet afspraken moeten maken met werkgevers. Het kabinet wil bij de sociale werkvoorziening 60.000 banen schrappen. Om te voorkomen dat er mensen op straat komen, zouden er dus ook 60.000 banen op de reguliere arbeidsmarkt bij moeten komen. Daarover moeten afspraken gemaakt worden met de werkgevers. Dat kan door een regeling in te voeren waarin je bijvoorbeeld afspreekt dat altijd 5 procent van de banen bij nieuwe opdrachten naar arbeidsgehandicapten moeten gaan, of door een quotum in te stellen per bedrijf. De meest milde variant is dat er een nieuw sociaal akkoord komt waarin werkgevers, werknemers en de overheid afspraken maken over hoe die 60.000 banen er zullen komen. Het kabinet wil echter geen enkele maatregel nemen.

Zonder afspraken over nieuwe banen heeft de invoering van de wet Werken naar Vermogen geen enkele zin. Maar het kabinet gaat nog verder. De normvergoeding voor een plaats op de sociale werkplaats wordt per persoon teruggebracht met zo’n 4000 euro. De gemeenten hebben laten uitrekenen dat dit niet kan zonder dat sociale werkvoorzieningen zullen omvallen, mensen hun baan kwijt raken of de gemeenten zelf een gat in hun begroting slaan en de artikel 12 status zullen moeten aanvragen. Hoe meer mensen met een arbeidshandicap een gemeente heeft hoe groter de problemen. Een gemeente als Stadskanaal verliest al snel 2,6 miljoen euro van haar budget. Voor een gemeente zoals Utrecht is dit jaarlijks 17,7 miljoen, alleen al door de bezuiniging op de WSW en re-integratie. Het kabinet wuift de berekeningen van de gemeenten weg.

De PvdA zal deze week in de Tweede Kamer samen met o.a. D66 een voorstel indienen om eerst onafhankelijk onderzoek te doen naar de werkelijke kosten per WSW-plaats. Dit zou eerst moeten plaats vinden alvorens afspraken in het kader van het bestuursakkoord kunnen worden gemaakt.

Ook de Wajongers zijn flink de dupe van de plannen. Thuiswonende Wajongers zullen hun uitkering verliezen, omdat ze gaan vallen onder de regels van de wet werk en bijstand.

De gemeenten zullen vervolgens ook geen budget meer over houden om werklozen die geen arbeidshandicap hebben aan het werk te helpen, omdat er ook nog eens flink op de budgetten voor re-integratie wordt bezuinigd.

Kortom van links tot rechts blijken de plannen onuitvoerbaar. Dat is de reden waarom bijvoorbeeld Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en (waarschijnlijk) Den Haag tegen dit onderdeel van het bestuursakkoord zijn en waarom zoveel andere gemeenten ook willen tegen stemmen. Een kabinet dat er voor alle Nederlanders is, moet er juist ook zijn voor de arbeidgehandicapten. Zij verdienen onze steun, hulp bij een baan en goede begeleiding op de werkvloer. Dit zal allemaal niet van de grond komen. En in plaats van een baan zullen mensen met een arbeidshandicap gedwongen worden tot thuis zitten.

De leden van de VNG hebben dus weinig keus vandaag. Zij kunnen dit zowel om financiële als inhoudelijke redenen niet voor hun rekening nemen. Het is aan het kabinet om zich verantwoordelijk op te stellen en opnieuw met de gemeenten om tafel te gaan. Dan komt Piet Hein Donner tegemoet aan zijn eigen woorden namelijk dat hij wil voorkomen dat ‘we anders eindigen in een onbestuurbaar land’.