'Wie de Gutmensch veracht, moet de Übermensch eren'
Praat mee
Reacties (35)
Belangrijk stuk over de onbewuste achtergronden van deze krankzinnige tijd. De Übermensch heeft een Untermensch nodig, dat vergat Nietzsche erbij te vermelden, en zo was daar Hitler die in dat gat sprong om er het onderste van de hel uit te halen en over de wereld te verspreiden als een zwarte pest. En net als Nietzsche, vergeet hij zichzelf. En met de volgelingen van beiden is het net zo. Ze zijn eigenlijk niemand. Nicht über, nicht unter, nicht jenseits, aber schon der Menschlichkeit verloren, ohne jemals ein Chance auf Wiedergutmachung, in die seelenlose Leere ewig versunken. Nietzsche is dood. God hebbe zijn ziel. Deze tijd is de tijd van de scheiding der zielen.
Gut, wat een wollig betoog. Hou jezelf niet voor de gek met jouw: 'als niet B dan A' denken. Filosoof.
Ik ontving na plaatsing van m'n bijdrage van 17:52 uur vandaag, van Hans Schnitzler twee vindplaatsen van de frase 'goede mens' bij Nietzsche: Genealogie van de moraal (derde verhandeling, paragraaf 19) en Ecce homo (Waarom ik een noodlot ben, 4). In de laatstgenoemde passage zet Nietzsche "guter Mensch" zelfs een keer tussen aanhalingstekens; verder fulmineert hij er tegen 'gute Menschen' en 'Guten' en schrijft hij: 'Ich bleibe zunächst bei der Psychologie des guten Menschen stehn [...] Die Existenz-Bedingung der Guten ist die Lüge [...]'. Volgens de eerder door me opgevoerde journalist Jürgen Hoppe http://bit.ly/9lGRyw gebruikten de nazi's de term 'Gutmenschen' trouwens onder meer om een groep politieke tegenstanders van het doden van gehandicapten ("lebensunwerten Menschen") mee aan de duiden... Het woord is eigenlijk zodanig besmet, dat het uit een normaal maatschappelijk discours zou moeten verdwijnen. Maar zoiets kan je natuurlijk niet 'afkondigen'; er zou, tja, een algemeen gedeelde goede wil (en eerst historisch besef) voor nodig zijn.
Er zullen altijd mensen zijn die menen het gelijk aan hun zijde te hebben en er zullen altijd mensen zijn die daartegen in het verweer gaan. Waar de "aanklager van de wereld" zich tegen keert is de onwrikbare opinie dat er slechts één waarheid bestaat, één oplossing en, meestal, één oorzaak voor de problemen. Tevens ageert hij tegen de even zo onwrikbare gedachte dat een ieder die een afwijkende mening heeft het daarom dus bij het verkeerde eind heeft. De hoogverheven instelling dat "wij weten wat goed voor u is," gaat zo ver dat er zelfs niet eens naar goede en onderbouwde tegenargumenten wordt geluisterd en dat deze steevast worden afgedaan als de mening van een minderwaardig persoon, iemand die niet weet waarover hij praat, iemand met een verknipt wereldbeeld, of iemand die niet het beste met de samenleving voor heeft. Terecht dat hier tegenin gegaan wordt, want het is een gevaarlijke gedachte dat er maar één waarheid bestaat. Het doet namelijk afbreuk aan de democratische gedachte dat iedereen gelijk is en dus elke mening even zwaar moet wegen. Het scharen van een grote groep mensen achter één ideaal is echter een dictatoriale gedachte. Het leidt tot onderdrukking en wordt voornamelijk bewerkstelligd door het beperken van vrijheden, waarbij de vrijheid van meningsuiting doorgaans als eerste sneuvelt. Dus zolang die vrijheid van meningsuiting je enige reële wapen is, richt je je woordelijk tot de zelfverklaarde elite, de messias van het gelijk, ofwel de gutmensch, om te voorkomen dat dit gebeurt. Nietsze had gelijk wat mij betreft. Getuige ook deze collumn en de vele reacties op deze en vele andere artikelen op Joop die zich het beste laten samenvatten als één orgastische godwin.
Ik ben ietwat pessimistisch in deze. Ik ben namelijk bang dat de Gutmensch-hater inderdaad weinig problemen heeft met de Uebermensch. De Gutmensch-hater is een vaak een menselijke zwakkeling (varierend van egoist tot gefrustreerde geluksclaimer) die het weinig kan schelen waar zijn welstand en pleziertjes vandaan komen en wie daarvoor op moeten draaien (zolang hij/zij dat zelf maar niet hoeft). De moderne hedonistische concumptiemaatschappij wakkert dit ook nog eens aan. Rijkdom is een must, veel geld is cool en vermogen en status zijn strak gekoppeld. De moderne "mens van de wereld" wil en moet meer hebben dan zijn medemens. Alleen dan telt hij in eigen ogen en die van zijn geestverwanten mee. De Gutmensch past niet in dit plaatje, hij verstoort de egocentrische "idylle". De Gutmensch moet dus worden uitgeschakeld maar de Uebermensch is daarentegen eerder een soort idool aan het worden. Zorgwekkend.
Met gutmensch wordt mijns inziens bedoeld de theedrinkende, grachtengordel, linksgroen stemmende, NRC of VK lezende, prius rijdende, prosecco drinkende, AGW aanbiddende, theaterbezoekende, Binck Bank gebruikende, nul allochtonen vrienden hebbende, 3 verre vakanties per jaar vierende, CO2 compenderende hypocriet die een totaal tegenovergestelde leefwijze predict voor anderen, zonder zelf te beseffen hoe arrogant dat is. De gutmensch is tevens de ubermensch.
Je geeft hier toch wel blijk van enige zelfreflectie en dat siert je. Heb je nog lang moeten wachten in Sirte?
Impliceer je dan nu dat zij die proberen verantwoord te leven niet het recht hebben anderen aan te spreken en daar een mening over uit te spreken? Wellicht is het arrogant om een andere levenswijze te prediken, ja. Toch geloof ik dat het wel eens goed kan zijn als men elkaar aanspreekt op elkaars gedrag. Dit zie ik verder los van je voorbeeld. Hypocrisie is natuurlijk ook niks. Het is goed wanneer mensen hun handelen rationeel trachten te onderbouwen en daarop reflecteren. Anders geraak je in een routineuze, onverschillige stroom van handelingen. Om iemand uit de stroom te halen, kan rationaliseren jegens de ander wel eens helpen, arrogant of niet. De welwillende intentie erachter is waar het om gaat. Dit behoort dan uiteraard wel te gebeuren op basis van gelijkwaardigheid en wederkerigheid. Het past juist teveel bij de individualistische tijd dat mensen elkaar maar laten in die stroom van handelingen laten en nergens eens wat van zeggen.
Evenmin als ik weet wat de linkse kerk is, weet ik wat een Gutmensch is. Wat ik wel weet is dat Nietsche's Übermensch niets racistisch of zoiets was, nadat Nietsche had ontdekt dat er geen god was creëerde hij een soort geweten, de Übermensch. Rüdiger Safranski (translated Shelley Frisch), ‘Nietzsche, A philosophical biography’, London, 2002
[Wat ik wel weet is dat Nietsche's Übermensch niets racistisch of zoiets was, nadat Nietsche had ontdekt dat er geen god was creëerde hij een soort geweten, de Übermensch. ] Geweten was nou juist wat hij verafschuwde: dat hoorde bij die verschrikkelijke joods-christelijke moraal. Geweten, dat hoorde bij de Untermensch, de Gutmensch. Je ziet alleen daaraan al hoe stupide de mensen zijn die "links" nu denigrerend Gutmenschen noemen, terwijl ze ondertussen de "Joods-christelijke traditie" in de grondwet willen ;-)
Wie in termen denkt van Gutmensch en Übermensch moet zich eerst laten nakijken door een hersenneuroloog. Of dat de Gutmensch en de Übermensch er altijd geweest zijn, of dat de elite in de tijden van het oneindige heelal er altijd al geweest is.. dacht het niet! Ten eerste is er helemaal geen bedoeling van het bestaan van de mens behalve dat het de mogelijkheid heeft om te leven. Dus dat er een elite MOET zijn is hele grote onzin! Het is misschien bepalend over hoe de mens in zijn omgeving functioneert maar in feite gaat het gewoon over het feit dat de 'sterksten en de slimsten' op deze aarde de controle willen hebben over de 'zwaksten en de domsten'. En over hoe de elite dat ten koste van alles wil vast houden. De elite kan zijn fortuin niet verdienen zonder dat de onderklasse voor ze werkt en de oogst naar binnen haalt. En de elite is ook altijd een geselecteerd groepje mensen. Mensen van een dubbeltje mogen gewoon nooit een gulden worden. `Dat is een regel en een gegeven. En het is de grootste angst van de elite om de onderklasse een eigen gedachte te laten hebben en een eigen wil en het besef dat ze wel degelijk zonder de elite kunnen. Want zonder die arrogante, zelf ingenomen hypocriete en achterbakse klasse kan ik nog steeds heel goed voor mezelf zorgen en opkomen en ook voor mijn normaal denkende omgeving! Maar als jij je dan zo graag verheven wilt voelen boven de rest van het Universum, ga je gang, maar ik zeg altijd: denk en droom wat je wilt, maar de realiteit haalt je altijd in. Sneller dan het licht en sneller dan een neutrino! Want voordat je het weet ben je weer terug bij af, terug naar die primitieve moleculen en atomen waar je uit bestaat, en die kennen geen elite en geen onderklasse, alleen collectieve samenwerking! Die atomen die samenwerken om jouw tot een geheel te maken en weer af te breken. Daar sta je dan met je elite, en het Universum lacht en denkt... jullie zijn allemaal onderklasse !!
[De elite kan zijn fortuin niet verdienen zonder dat de onderklasse voor ze werkt en de oogst naar binnen haalt.] Impliciet geef je hiermee aan dat voor jou geld het leidend principe is: de elite, dat zijn de mensen die fortuin maken. Gelukkig zit de wereld niet zo in elkaar...
"Maar als jij je dan zo graag verheven wilt voelen boven de rest van het Universum, ga je gang, maar ik zeg altijd: denk en droom wat je wilt, maar de realiteit haalt je altijd in." Tegen de tijd dat iemand jouw stuk tekst leest haalt de realiteit het al in. Wat wil je nou eigenlijk zeggen? :)
Volgens de Duitse journalist Jürgen Hoppe (ex WDR) is het zeer omstreden of de term 'Gutmensch' terug te voeren valt op Nietzsche - zie dit 'Memorandum zur Initiative Journalisten gegen Rassismus (27 maart 2006) - http://tinyurl.com/6erksbt - uitgegeven door de Deutsche Journalisten-Verband (DJV). Toch snijdt het stuk van Schnitzler wat betreft Nietzsche hout, omdat de filosoof met de hamer op veel plaatsen in zijn werk heeft gefulmineerd tegen 'Guten' en 'gute Menschen', bijzonder agressief in met name http://bit.ly/qGAZH4 'Ecce Homo'. In 'Also sprach Zarathustra' spreekt http://bit.ly/bescqz de profeet daarentegen wel waardering uit voor Jezus, die de Farizeeërs ontmaskerde als holle moralisten - dus je zou met enige goede wil uit die passage nog kunnen afleiden, dat Nietzsche met 'goede mensen' alleen hypocriete moraalridders op het oog had. Maar gezien bijvoorbeeld 'Jenseits von Gut und Böse' betreft zijn verwerping van 'goedheid' toch onmiskenbaar het ethisch handelen in het algemeen. Mijn belangrijkste punt is echter het volgende. Volgens de genoemde Jürgen Hoppe werd het neologisme 'Gutmensch(en)' voor het eerst gebruikt in 1941 in het blad Der Stürmer van de nationaal-socialisten. Helaas specificeert Hoppe niet in welke editie(s) en artikelen het woord opduikt en verstrekt hij geen citaten. Ook op internet kan ik niets naders vinden. Overigens wordt ook hier http://bit.ly/oXxJPu in DIE ZEIT en hier http://bit.ly/p7OdMO in de Süddeutsche Zeitung een nationaal-socialistische geschiedenis van het woord 'Gutmensch(en)' aangenomen. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat dit toch niet zou kloppen. Een Nederlandse historicus zou eens de details moeten opdiepen en publiceren over het gebruik van het woord 'Gutmensch(en)' binnen het Duitse nationaal-socialisme / in Der Stürmer. Jürgen Hoppe stelt: '"Gutmensch" geht auf das jiddische "a gutt Mensch" zurück, womit von den Nationalsozialisten auch ein Bezug zu den lebensunwerten Juden hergestellt werden sollte.' Als dat klopt, is het in de huidige Nederlandse constellatie bijzonder akelig en wrang dat met name de Joodse Job Cohen en Geert Mak door PVV-sympathisanten als 'goede mensen' - theedrinkers en heulers met de vijand - par excellence zijn neergezet. PVV-ideoloog Martin Bosma gebruikte het scheldwoord 'goedmens' in een interview door de populisme-goedprater Martin Sommer van de Volkskrant (25 september 2010 - http://bit.ly/pyEce8 ). PVV'ers bezigen opvallend vaak taalgebruik dat aan het nationaal-socialisme doet denken, iets waarop Max van Weezel scherp heeft gewezen in zijn column 'Kleine knokploeg' (Vrij Nederland, 16 juni 2009 - http://bit.ly/bqMswI ). Martin Bosma heeft (in de vorige kabinetsperiode) de PVV-fractie als een 'knokploeg' en een 'negenkoppige falanx' voorgesteld. De falanx was een legeropstelling van de oude Grieken; en het is een bekend symbool van een stroming binnen het Spaanse fascisme: het falangisme. Bosma heeft zichzelf de 'chief whip' van de fractie genoemd. Op een PVV-bijeenkomst naar aanleiding van een vraag uit de zaal over de 'rode neuzen' binnen de 'linkse staatsomroep', debiteerde hij de volgende 'grap': 'Ik zou die neuzen gaan afhakken. O, ik zie Clairy Polak al liggen...' - video hier: http://bit.ly/bRbij7 . Bosma is betrokken geweest bij Colorful Radio, met voornamelijk allochtonen als doelgroep. Maar volgens http://bit.ly/oaofJw toenmalige kennis Anita van der Stap sprak hij altijd spottend over 'die negers' als het om rapmuziek ging. Op een PVV-feest heeft derde PVV-man Hero Brinkman uitgeroepen: 'Nederland ontwaakt!'. Van Weezel: 'Zou hij niet weten dat de NSDAP in 1933 op Unter den Linden paradeerde onder het aanheffen van de leus 'Deutschland erwache'? Nooit gehoord dat dat de titel was van het propagandablad van de NSB?' Van Weezel besluit zijn bloemlezing met: 'Hooligans van Marokkaanse komaf richtten een ravage aan [tijdens een voetbalwedstrijd tussen Jong Oranje en Jong Marokko in het voorjaar van 2007; CV]. De Kamerleden Wilders, Brinkman en De Roon drongen erop aan dat de arrestanten "een aantal Nederlandse voetbalstadions opruimen en schoonmaken en daartoe hun tandenborstel meenemen". Niet erg kies. Om hen te vernederen lieten de Oostenrijkse nazi's Joden het trottoir met een tandenborstel reinigen. Een standbeeld in de Weense binnenstad herinnert daar nog aan.'
Ik ben het opzich wel met dit artikel eens. Het hoeft niet per definitie zo te zijn dat ubermens racistisch bedoeld is. Men kan het ook gebruiken als term, om aan te tonen waar in sommige personen uitblinken. Het woord ubermensch is door A.Hitler en WO2 eigenlijk helemaal uit zijn verband gerukt. Ik ben bijvoorbeeld kwa ras niet 100% arisch of germaans. Ik ben ook niet blond et maar toch kun je mij goed typeren als ubermensch door mijn uitzonderlijke verbale kwaliteiten, mijn grote woordenschat en mijn empatisch vermogen. Het woord ubermensch is dus gewoon een simpele uitdrukking van kwaliteiten waarover sommige mensen meer beschikken dan andere maar heeft door WO2 een hele nare lading gekregen. Daarom gebruik ik de term Uber of Gutmensch zelden.
Übermensch is een term van Nietsche, die door Hitler is gebruikt. De auteur hier stelt - terecht - dat mensen die de term Gutmensch als scheldwoord gebruiken, daarmee aangeven dat ze de term Übermensch als "goed" zien. Of je nou uitgaat van de lading die Hitler er aan gaf of uitgaat van wat Nietsche er onder verstond maakt niet uit. Als ze de definitie van Nietsche hanteren, zeggen ze dat ze mensen met rijkdom, kracht, gezondheid en macht vereren, en minachting hebben voor mensen die dat allemaal niet hebben. Als ze de definitie van Hitler hanteren, zeggen ze dat ze geloven in een superieur ras (dat zullen ze nu haastig cultuur noemen), en dat andere mensen inferieur zijn.
"maar toch kun je mij goed typeren als ubermensch door mijn uitzonderlijke verbale kwaliteiten, mijn grote woordenschat en mijn empatisch vermogen." ----------------------------------------------------------------------------------- Om niet te vergeten je werkelijk uitzonderlijke beheersing van spelling en grammatica.
Als de Gutmensch de gemoraliseerde mens is in de ogen van rechts nederland dan mag rechts nederland zich wel eens achter de oren krabben over de eigen moraal. Die lijkt nogal dun te zijn en vooral erg hypocriet. Wel klagen over kutmarokkanen maar ondertussen zelf binnen en buiten het publieke debat weinig fatsoen kunnen opbrengen. De haat tegen moraal of moraliseren heeft bij rechts, in ieder geval bij PVV-rechts tot een morele implosie gezorgd en een zwabberende moraal in het leven geroepen die vooral voor anderen geldt en niet voor henzelf.
De schijnheiligheid die uit dit artikel spreekt, meurt een uur in de wind. Het rechtsmens brengt Gutmensch in stelling, het linksmens schiet met racist en fascist.
De tegenpool van een Gutmensch is een Übermensch. Dat is dus wat, in jouw redenering, rechts vereert. De tegenpool van een fascist is een democraat. Dat is dus wat, in jouw redenering, links vereert. Denk daar maar even over na ;-)
Dit 'argument', dat wel meer wordt gebruikt door zeer rechtse lieden, klopt van geen kant. 'Fascist' en 'racist' zijn reguliere, gangbare begrippen, in tegenstelling tot 'Gutmensch' of 'goedmens'. Bovendien spraken de fascisten en racisten van weleer zelf, en wel over _zichzelf_ of hun overtuigingen, in termen van 'fascisme' en 'ras'. 'Gutmensch' daarentegen is een uiterst denigrerend _scheldwoord_ dat is bedacht door fascisten om _tegenstanders_ mee omlaag te halen. De denkfout die Semolina Pilchard en vele anderen met hem impliciet maken is, dat volgens hen uit het feit dat de woorden 'fascist' en 'racist' als scheldwoord _kunnen_ worden gebruikt en soms inderdaad _worden_ gebruikt, volgt dat het scheldwoorden _zijn_, regelmatig gebruikt door links, waartegen rechts gewoon een ander scheldwoord in de strijd gooit. Maar 'fascist' en 'racist' als zodanig zijn bonafide begrippen en bepaald niet per definitie scheldwoorden; 'Gutmensch' is _per definitie_ een scheldwoord - en bovendien aantoonbaar een zwaar _fout_ exemplaar, bedacht door fascisten. Er is, dientengevolge, geen manier denkbaar waarop het begrip 'Gutmensch(en)' op een terechte en fatsoenlijke manier kan worden gebruikt; dit in tegenstelling tot de begrippen 'fascist' en 'racist'.
Ik heb nog nooit een filosoof zoveel woorden zien gebruiken om de mensheid een vals dilemma op te dringen.
"Of denken zij, in lijn met Nietzsche, aan een radicale herwaardering van deze waarden?" Voor Nietzsche lag het chronologisch een tikkeltje anders: het waren de christenen die alle waarden radicaal hebben geherwaardeerd. Zij zijn het zwakke gaan aanbidden in plaats van het sterke. In de ogen van Nietzsche perverteerden zij daarmee de waarden: in plaats van een zwakkere uit kracht iets te geven dat men makkelijk missen kan, gingen zij geven uit medelijden en degradeerden daarmee de ontvanger van hun giften. Het is overigens riskant om iets te zeggen over de ideeën van Nietzsche. Hij sprak zichzelf nogal eens tegen en herzag zijn meningen van tijd tot tijd. Daarbij heeft hij zijn ideeën ook nooit uitgewerkt tot een samenhangend geheel. Hij schreef in aforismen, losse gedachtenflarden. Het volgende aforisme hield daar vaak alleen associatief verband mee. Of het borduurde erop voort. Of het was juist een gedachte-experiment recht de andere kant op. Omdat Nietzsche zelf zijn ideeën niet ordende ligt altijd het risico op de loer dat anderen dat wel gaan doen om hem te begrijpen of (nog erger) om Nietzsche aan anderen uit te gaan leggen volgens wat zij er zelf van gebrouwen hebben. Zo'n "begrip" van Nietzsche is altijd te rigide. Nietzsche was niet de bedenker van een vastomlijnde filosofie of de ontwerper van een filosofisch systeem. Hij was zich voornamelijk aan het losmaken van zijn omgeving en van zijn eigen normen en waarden. En daarvoor is hij (hoezeer de wereld sindsdien ook is veranderd) nog steeds uiterst bruikbaar. Hij hoort tot het rijtje denkers waarmee je op weg naar volwassenheid moet afrekenen. Wat het huidige gebruik van Gutmensch betreft, dat heeft toch vooral betrekking op het aspect dat de Gutmensch zichzelf oh zo goed vindt en zelfs meent de goedheid in pacht te hebben. Het wordt dan ook spottend gebruikt. Schakel je daarmee de opponent uit? Of zet je hem juist met beide benen op de grond?
[Wat het huidige gebruik van Gutmensch betreft, dat heeft toch vooral betrekking op het aspect dat de Gutmensch zichzelf oh zo goed vindt en zelfs meent de goedheid in pacht te hebben. Het wordt dan ook spottend gebruikt. Schakel je daarmee de opponent uit? Of zet je hem juist met beide benen op de grond? ] Je zet hem met beide benen op de grond als je ook je eigen moraal ter discussie stelt. Je probeert met hem af te rekenen wanneer je vooral de morele opstelling van de ander (betweterig, drammerig etc) ter discussie stelt maar er zelf een hypocriete moraal op na houdt of amoreel bent of je eigen moraal verdoezeld. Als je, zoals de PVV tegen zakkenvullers bent maar zelf fractieleden hebt die zowel raadslid als fractielid zijn en vervolgens dus bij een van beide werkzaamheden niet of nauwelijks aanwezig bent dan spreken we over zakkenvullers. Dit rijtje kan je bij nieuw-rechts moeiteloos aanvullen. Dat betekent een uitholling van de moraal. Want een uitgebalanceerde moraal komt alleen tot stand als je ook je eigen moraliteit op het spel durft te zetten. Dat leidt tot het onderkennen van je blinde vlekken en tot het ontwikkelen en verbeteren van (elkaars) moraliteit. Het zorgt ook voor een zekere mate van realisme. Puur idealisme kan snel drammerig worden of zelfs leiden tot geweld, het omgekeerde uiteindelijk tot immoreel handelen en in uiterst geval ook tot geweld.
[Voor Nietzsche lag het chronologisch een tikkeltje anders: het waren de christenen die alle waarden radicaal hebben geherwaardeerd. Zij zijn het zwakke gaan aanbidden in plaats van het sterke.] Dat is de verdraaiing die Nietsche er aan heeft gegeven. Het christendom aanbidt niet "het zwakke". Het is alleen het "sterke" anders gaan interpreteren. Iemand werd als sterk gezien als hij z'n eigenbelang opzij kon schuiven om op te komen voor iemand die zwakker was. Het klopt met de politieke stellingnamen van "ieder voor zich", en "als jij ziek of gehandicapt bent hoef ik daar niet voor op te draaien"-idee van de mensen die de term GutMensch als scheldwoord gebruiken, dat ze tegen die interpretatie van kracht zijn. Dit artikel laat netjes zien, dat die mensen dus inderdaad de ÜberMensch als ideaal zien. Het is hypocriet om te beweren dat dat niet zo is.
"Wat het huidige gebruik van Gutmensch betreft, dat heeft toch vooral betrekking op het aspect dat de Gutmensch zichzelf oh zo goed vindt en zelfs meent de goedheid in pacht te hebben. Het wordt dan ook spottend gebruikt. Schakel je daarmee de opponent uit? Of zet je hem juist met beide benen op de grond?" Ach, het venijn zat in de staart van al dat "gefilosofeer" van je. De Gutmensch is toch fout, en jij wilt hem beleren. De Arroganzmensch. Nietzsche niet voorbij dus.
[Wat het huidige gebruik van Gutmensch betreft, dat heeft toch vooral betrekking op het aspect dat de Gutmensch zichzelf oh zo goed vindt en zelfs meent de goedheid in pacht te hebben. Het wordt dan ook spottend gebruikt. Schakel je daarmee de opponent uit? Of zet je hem juist met beide benen op de grond?] Meestal wordt gutmensch gebruikt door mensen die eigenlijk geen argumenten hebben. Het is een poging om een discussie die eigenlijk al is verloren toch nog te winnen.
Bowie bezat in 1969 een interessante kijk op het Gutmensch: I believe in the Power of Good I Believe in the State of Love I Will Fight For the Right to be Right I Will Kill for the Good of the Fight for the Right to be Right http://www.youtube.com/watch?v=OKMSgZo9c8s
Mooi dat je een song van de geniale Bowie onder de aandacht brengt. Ik duid de tekst echter heel anders dan jij. Mijn duiding ervan is zelfs diametraal tegenovergesteld aan die van jou. De tekst gaat o.a. over de generatie-kloof die toen zeer speelde, en wel die tussen de Beurskrach/oorlogs/McCarthy-generatie en de Elvis/Woodstock/anti-Vietnam-generatie, die vanuit het perspectief van de ik-persoon, de oudere generatie, wordt beleefd als verraad en vernietiging van het bekende, van hemzelf en alles wat hij heeft meegemaakt en gedaan, zichzelf opofferend voor de toekomst van anderen, in eigen ogen ten minste, terwijl de nieuwe generatie zich van dit alles niks lijkt aan te trekken op weg naar vernieuwing en verandering, vaak onder de slogan "love & peace". Dylan: "The times they are a-changin'", "Like a rolling stone". McCartney: “Blackbird”. Lennon: "Give peace a chance", "Make love, not war". Etc. Nixon contra Lennon, en andersom, letterlijk. Zie: “The U.S. vs. John Lennon.” http://www.nytimes.com/2006/09/21/opinion/21thu4.html De ik-persoon, de oudere generatie, herkent zich niet meer in een snel veranderende wereld die al zijn werk en goede bedoelingen te niet lijkt te willen doen, want hij kan niet mee in die verandering. En daar zit het gevoel van bevreemding en verraad in. Zie de generatie-kloof die in de jaren vijftig, zestig, zeventig, maar vooral zestig, zo enorm speelde. De oudere generatie begreep de wereld van de nieuwe generatie niet meer. Vandaar dat o.a. het begrip "love", zeer Sixties, hier op zijn kop wordt gedraaid, daar de verkondigers ervan de oudere generatie lijken te haten. En in zekere zin was dat ook zo. Er waren daarentegen ook mensen van de oudere generatie die heel goed mee konden, zelfs voorop liepen, zoals Timothy Leary, waarvan Lennon-McCartney’s “Come Together” (’69) getuigt. De "Gutmensch", als er al één moet worden aangewezen in deze tekst, is juist hijzelf, de gepersonificeerde oudere generatie, die de beeldenstorm, het iconoclasme van de jonge generatie niet kan begrijpen, anders dan dat het zijn wereld in stukken lijkt te slaan, wat tot op zekere hoogte ook zo is. Zijn klacht is echter wél begrijpelijk, en men kan sympathie voor hem opbrengen, want wie ouder wordt, gaat zijn ouders beter begrijpen, en waarderen, mocht hij dat eerder niet hebben gedaan, druk als hij was met rebelleren, provoceren, losbreken en als mens zelfstandig worden. Maatschappij en traditie contra individu en authenticiteit, en andersom. Dat gevecht is nog steeds gaande. Zie de demonstraties in de grote Amerikaanse steden tegen het liefdeloze verstandshuwelijk van geld en macht dat zijn "kinderen" tot slaven of wezen maakt, zeker met de huidige crisis. De "ouders" vragen met hun autoritaire, onverschillige gedrag om een doorstart van de op een zijspoor geraakte Sixties-revolutie, en die trein rijdt nu dus weer.