West heeft niets aan een Giuliani aan de Amstel

Afgelopen maandag heeft het college op initiatief van burgemeester Van der Laan besloten dat in Amsterdam West preventief gefouilleerd mag worden. Dit is een uitermate merkwaardig en vooral onnodig besluit.

Belangrijkste argument om dit ingrijpende middel in te stellen lijkt dan ook niet een explosieve toename van het aantal wapenincidenten in West te zijn. Veel eerder lijkt de beslissing van de burgemeester ingegeven door de wens de spierballen even flink te laten rollen. De wethouders van GroenLinks in West én de centrale stad hebben zich tegen dit besluit verzet. Het is te hopen dat de gemeenteraad de burgemeester hier flink over aan de tand voelt en hem ook verzoekt dit besluit in te trekken.

Wat is er nu precies aan de hand in West? Als je de toon van sommige politici en de berichtgeving hoort lijkt het alsof het stadsdeel haast tot ‘wild west’ is verworden. Ontegenzeggelijk kampt West net als andere stadsdelen met overlast gevende groepen en criminaliteit. De recente gewapende overvallen en de gebeurtenissen van het laatste half jaar in en rond de Jan van Galenstraat laten dat glashelder zien. Maar is dat genoeg om een zwaar middel als preventief fouilleren in te stellen? De ernst van de wapenincidenten moet het gebruik van het middel preventief fouilleren rechtvaardigen en de inzet van het fouilleren moet op dat moment het enige juist werkende middel zijn. Wordt aan die eisen niet voldaan dan hoort het instrument niet te worden ingezet.

Laten we nu eens kijken of het nu echt zo bar en boos is in West dat er geen andere mogelijkheid is dan fouilleren. Sinds 2008 is een gedeelte van West vanwege de wapenincidenten uitgeroepen tot ‘aandachtsgebied’ voor de politie. In vergelijking met 2004 laat het aantal wapenincidenten in West in 2009 een daling zien van 9% (van 329 naar 298). In de laatste onderzoeksperiode in 2009 is er zelfs een afname van 14%. De objectieve veiligheidsindex is voor West in de periode 2008-2009 met 8 punten verbeterd.

Het merkwaardige aan het besluit van het college is dat er plots anders gemeten is. De gebruikelijke criteria worden opzij gezet ten gunste van nieuwe. Opvallend daarin is dat het nu gaat om het aantal incidenten per vierkante kilometer en dat het inwonersaantal niet meetelt. Het is evident dat het nogal een verschil maakt of je met 50.000 mensen op 2 km2 woont (gedeelte van West) of met 20.000 (gedeelte Centrum). Ook de door de burger ervaren geweldsproblematiek is opeens een factor. En daarnaast wordt plotsklaps huiselijk geweld (met wapens) in het totaal van de incidenten meegeteld, een vorm van geweld dat in West helaas vaker voorkomt dan gemiddeld in Amsterdam. Het lijkt ons overigens uitermate sterk dat preventief fouilleren dat gaat voorkomen. Of wordt er preventief gefouilleerd achter de voordeur?

Beleidsadviesinstituut IVA adviseert volgens de gangbare criteria dat enkele plekken in West aandachtsgebied moeten blijven en dat er een gerichte aanpak moet worden uitgewerkt om het aantal wapenincidenten te beteugelen. Ons lijkt dat het enige zinnige te doen. De cijfers laten zien dat de brede aanpak in West van de afgelopen jaren zijn vruchten afwerpt. Problematiek met wapens en geweld is een ernstig probleem, ook in West, maar met haar aanpak is West op de goede weg. Ook zonder preventief fouilleren.

Van der Laan lijkt doelbewust de harde lijn te kiezen. Ook in het kraakdossier vond hij het tot onze afschuw nodig stevig in te zetten. Het heeft er alle schijn van dat hij koste wat het kost wil vermijden dat hij als theedrinker wordt weggezet. Inzake het kraken vindt hij zoals het er nu naar uitziet een meerderheid van de raad tegenover zich. Wij hopen daar ook op met betrekking tot het preventief fouilleren. Want West heeft niets aan een Giuliani aan de Amstel.

Rutger Groot Wassink is fractievoorzitter van GroenLinks Amsterdam West. Dit artikel werd dinsdag 5 oktober als ingezonden stuk gepubliceerd in het Parool.