Welke partij maakte de beste verkiezingsspot?

Woensdagavond was ik te gast bij Editie NL om alle verkiezingsspotjes te beoordelen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Voorafgaand aan de opnames had ik voor RTL4 alvast wat opmerkingen over de spotjes gemaakt. Hieronder een hopelijk handig overzicht van het commentaar.

Gedurende bijna het hele, veel te lange, spotje zijn beeld en geluid niet met elkaar in overeenstemming. Buma heeft het over ‘samen’, maar is bijna de hele tijd alleen in beeld. Dat hij aan het fietsen is staat volledig los van de tekst die hij uitspreekt. Op het punt dat het gezin als hoeksteen van de samenleving wordt genoemd (eigenlijk is dit een heel klassiek CDA-verhaal), is hij alleen thuis. Daarna alleen op straat, alleen onderweg. Zelfs als hij uiteindelijk wel met andere mensen in beeld is, lijkt hij nog steeds op een soort Patrick Swayze in Ghost. Inhoudelijk is er voor kijkers veel te veel informatie. Het CDA wil iets met onderwijs en groen en innovatie en ondernemen en zorg en etc… veel teveel punten, alsof ze het verkiezingsprogramma in dat ene spotje wilden proppen. De enige term die herhaaldelijk terug komt en blijft hangen is: samen.

Ik probeerde vanmorgen nog dit spotje te vermijden, omdat ik na tien seconden – toen de muziek begon – echt dacht: neeeeee…!!! Nu wel verder gekeken. Wat een bizar filmpje. Hier trek je alleen dronken carnavalsgangers mee, qua stembus. Maar er wordt echt geen carnaval gevierd in september. Moest meteen denken aan het spotje van de Amerikaanse presidentskandidaat Herman Cain… net zo maf: zie hier.

Een erg afwijkend campagnefilmpje van de anderen. Ten eerste is het veel korter, ten tweede is het ontzettend positief. De insteek is in tegenstelling tot de andere filmpjes niet: ‘het gaat slecht, wij kunnen het fixen’, maar: ‘wij zijn ontzettend briljant en goed en creatief met z’n allen, dus wat er ook gebeurt, als we slim zijn lossen we problemen wel op.’ Ik vind dat op zich wel erg verfrissend. Het probleem bij veel kiezers zal echter zijn dat ze het te snel vinden gaan. Mensen willen – ook in privézaken – eerst dat ze zeker weten dat er wel goed naar hen is geluisterd, dat ze zeker weten dat wat ze gezegd hebben begrepen is door de ander (of dat nu een partner of een politieke partij is). Kortom: D66 heeft het juiste verhaal, maar gaat te snel, de zevenmijlslaarzen zijn voor velen een stapje te ver/ te snel.

Ook GroenLinks zet in op een positieve insteek. De boodschap gaat ineens weer echt over groen, een imago dat GroenLinks een beetje kwijt was geraakt. Dat ze je in het begin op het verkeerde been zetten (Wilkommen in Deutschland) is erg grappig bedacht. Zet ook aan het denken over onze positie. Altijd goed. Maar: het gaat teveel alleen over groen. De crisis is toch echt het hoofdthema voor 12 september en dat zit te weinig in dit spotje. Het is alsof ze met een metaboodschap komen. Op zich is de groene economie best te pluggen als oplossing voor de crisis, maar dan moet je die twee zaken wel in je spotje aan elkaar verbinden (‘hoe komen we uit de crisis: door in te zetten op de groene economie’).

Tja… Het is een keurig, net en degelijk spotje, maar tegelijkertijd ook dodelijk saai, zowel in beeld, taal als muziek. Typisch ChristenUnie dus. Ze zullen er geen kiezers mee winnen, of verliezen.

Zeer veel dramatiek, met name in muziek (dreigend) en bewoordingen. Het begin is eigenlijk heel grappig. Wilders opent met: ‘Laat u niets wijsmaken, deze verkiezingen gaan maar over één ding.’ Je zou als kiezer kunnen denken: ik laat me inderdaad niets wijsmaken, ook niet door de PVV, want de verkiezingen gaan over veel meer dan één ding! Het is opvallend hoe Wilders dezelfde soort retoriek gebruikt als Hans Janmaat. Die zei: vol is vol. Wilders heeft het in dit spotje als het over islamitische immigranten gaat over genoeg is genoeg. Verder zegt hij voortdurend dat ‘we’ door ‘hen’ worden gedwongen. ‘Hen’ is dan Brussel of de EU (hij gebruikt die termen door elkaar). Dat is simpelweg niet waar. Alle EU-wet- en regelgeving komt er alleen maar door als Nederland daar zelf mee instemt. Kortom: wij dwingen onszelf. Maar omdat Brusselse besluitvormingsprocedures bij 99,9% van de Nederlanders onbekend (en ingewikkeld) zijn, komt hij er mee weg. Mensen nemen wat hij zegt simpelweg voor waar aan. Het is voor hem makkelijk om dit soort uitspraken te doen, ze weerleggen vereist nuance en uitleg, waar tegenstanders vaak de kans niet voor krijgen (niet van de media en niet van de kiezer, want dat wordt als saai gezien). De boodschap van het spotje is extreem helder en duidelijk: Brussel is de boeman, wij zorgen dat alles weer goed komt. Je kunt zeggen wat je wilt over deze populistische wijze van het maken van een spotje, maar het werkt wel. Wat dat betreft is het een goed spotje. Tenslotte kiest de PVV in dit spotje voor de VVD als tegenstander. Die slag lijkt al verloren voor de PVV: de strijd gaat vooralsnog in de media tussen VVD en SP.

Eigenlijk is dit spotje een minidocumentaire over de partij. Slim gedaan, want het laat de opkomst en successen van de partij zien. Twee elementen uit dit spotje vind ik erg slim bedacht. Ten eerste dat namen van bekende Nederlanders worden genoemd (Kees van Kooten ea). Die geven een soort externe legitimiteit aan de partij. ‘Als zij er op stemmen, dan zit het wel goed, dan kan ik dat ook wel doen.’ Ten tweede de opmerkingen van Pechtold en Halsema over de PvdD. Briljant om je concurrentie iets positiefs over jou te laten zeggen. Dat hadden andere partijen misschien ook wel willen bedenken!

Mijn god, wat is dit? Zijn ze al een lijstverbinding aangegaan met de PvdT? Deze partij wil graag serieus genomen worden? Dat hebben ze bij mij net definitief verpest. Een partij die nog niemand kent die zich op deze manier introduceert… dat is echt op z’n zachtst gezegd ‘onhandig’.

De SP heeft een goed verhaallijn in het spotje. Er wordt eerst helder een probleem geschetst (de crisis), daarna wordt verteld dat er good guys (studenten, zieken, ouderen etc) zijn en bad guys (bankiers etc) en… dat er een oplossing is. Namelijk: andere keuzes maken en die krijg je met de SP. Wat het extra sterk maakt is dat de zorgen die mensen hebben goed vertolkt worden (niet zeker van baan en pensioen etc). Dat zit bij andere spotjes minder scherp in de verhaallijn. Qua ‘story’ vind ik dit spotje dus erg sterk. De beelden zijn wat druk voor bepaalde categorieën kiezers denk, maar ze zijn wel zo dat ze het verhaal benadrukken, dus prima. Het spotje zit ook vol met kleine details als de ‘tweedeling’ die steeds groter wordt (dat woord komt steeds groter in beeld), of de zekerheid die afneemt (waarbij je een stapel letters die dat woord uitbeelden kleiner ziet worden) en pensioenen die mogelijk vervagen (waarbij je dat woord op een raam geschreven ziet staan, zodra de damp weg is, is het woord ook weg). Het beste spotje, eigenlijk!

Deze nieuwe one-issue partij moet zich net als de 50PLUS Partij introduceren bij de kiezer. In tegenstelling tot wat je qua naam zou verwachten, doet de Piratenpartij dit wel op serieuze en heldere manier. Het probleem dat de partij aan wil pakken wordt helder geschetst (internetveiligheid- en vrijheid), evenals de aanpak. Dit alles op rustige toon, waarbij de voice-over bijna als een soort neutrale toelichting van een journalist klinkt. Slim gedaan.

Veelbesproken spotje doordat Samsom zijn kinderen opvoert. Over ethiek valt te twisten, over effectiviteit minder: effectief is dit spotje immers zeker, omdat het inspeelt op emotie in plaats van op feiten. Het CDA somt allerlei beleidsmaatregelen op, terwijl de PvdA met dit spotje dus rechtstreeks naar de harten van mensen probeert te gaan. Dat werkt veel beter. Beleid onthoudt niemand. Grappig genoeg laat Samsom hier juist zien dat het gezin bij hem echt de hoeksteen is, hij noemt ook het woord ‘samen’ voortdurend. De PvdA streeft het CDA hier dus aan alle kanten voorbij!