Weg met het idee van onbeperkte en eeuwigdurende groei

Jaarlijks stelt John Brockman, oprichter van het vermaarde discussieplatform Edge.org, één vraag aan een selectie van de meest interessante wetenschappers, auteurs en kunstenaars ter wereld. Dit keer vroeg hij: ‘Welk wetenschappelijk idee is rijp voor de prullenmand?’ De 175 antwoorden werden gebundeld in Wetenschappelijk onkruid en op Joop lees je er de komende weken alvast een aantal van.

Het was Binswangers doelstelling de overeenkomsten en verschillen tussen esthetische en economische waarden te onderzoeken door analyse van de historische relatie tussen economie en alchemie. Dat onderzoek maakte hij even interessant als het (aanvankelijk) bizar klonk. In zijn boek Money and Magic uit 1985 liet hij zien dat het drieste concept van onbeperkte groei een erfenis was vanuit het middeleeuwse jargon van de alchemie, de queeste naar een manier om van lood goud te maken.


Faust Binswanger richt zich bij zijn onderzoek onder meer op Goethe, vooral in diens rol bij de ontwikkeling van de sociale economie in zijn hoedanigheid van minister van Financiën aan het hof van Weimar. In Goethes Faust denkt de gelijknamige hoofdpersoon in termen van oneindige vooruitgang, terwijl Mephisto het destructieve van zo’n idee inziet. Aan het begin van het tweede deel van het stuk adviseert Mephistofeles de heerser van een rijk dat door de verkwistende regeringsuitgaven financieel ten onder dreigt te gaan.

 Dit stuk is afkomstig uit de bundel Wetenschappelijk onkruid.