Weg met die zwarte man?

Iedere keer als ik in het najaar uit New York naar Nederland kom, beginnen mensen over hem.

Vanavond zat ik in een forumdiscussie in Amsterdam. Het was georganiseerd door Humanity in Action. We hadden het over hoe belangrijk het is herinneringen van mensen die de Holocaust hebben meegemaakt, op video vast te leggen. Ik vertelde dat in veel homogemeenschappen in de wereld verhalen van oude homo’s en lesbiennes worden vastgelegd. Over hoe het voor hen was om 80 jaar geleden in de kast te leven, getrouwd te zijn met iemand van het andere geslacht, terwijl je eigenlijk homo of lesbisch bent. Dat videomateriaal wordt gebruikt om jonge mensen die uit de kast komen te laten zien, dat ze niet alleen staan. Dat ze deel uit maken van een gemeenschap.

Naast me zat een interessante documentairemaakster. Zij sprak over de slavernij en over het belang van het toegankelijk maken van de archieven over wat er een paar honderd jaar geleden is gebeurd. En toen via een wat terloopse opmerking ging het gesprek over hem.

‘Ik begrijp niet dat Nederlanders het Sinterklaasfeest vieren met daarin een rol voor zwarte Piet’.

Hoe moet het voor gekleurde nieuwe Nederlanders zijn om in de aanloop naar 5 December al die zwarte Pieten over straat te zien lopen? Blanke mensen die zich zwart geschminkt hebben. Waarom wordt de rol van zwarte Piet niet aangepast aan deze tijd? Niet meer de zwarte knecht die de witte man met de grijze baard dient en kinderen angst aanjaagt. Allemaal begrijpelijke argumenten.

Ik dwaalde af naar mijn eigen kindertijd. Wat heb ik genoten van de spanning: zou er iets in mijn schoen liggen?

Zou er iemand mee naar Spanje worden genomen?

Het is een discussie die elk jaar woedt. Ondanks alle argumenten tegen hou ik van Sinterklaas. En van zwarte Piet. Zonder zwarte Piet is er geen Sinterklaas. Misschien is het een traditie met een racistisch trekje. En toch, vanuit New York naar Nederland kijkend, horen Sinterklaas en zwarte Piet bij Nederland. Bij de Nederlandse identiteit. Het is een blijvende herinnering aan het foute Nederlandse slavernij verleden. Laten we dat nou niet wegpoetsen. Maar met speelsheid vieren dat het weer 5 December wordt.