Wees blij dat u belasting kunt betalen

GroenLinks-fractievoorzitter Jolande Sap in haar politieke column in NRC Handelsblad: “Een groot deel van de Nederlandse politiek lijdt aan het hardnekkige misverstand dat de belastingen in dit land te hoog zouden zijn. Premier Mark Rutte maakte dit zelfs tot de kern van zijn eerste videoboodschap die begin dit jaar aan het Nederlandse volk werd gericht.”

Het is weer tijd voor de belastingaangifte. Meestal wacht ik tot de laatste dag en getuige de traagheid van internet op de avond voor 1 april ben ik niet de enige. Toch is de aangifte elk jaar weer een feest. Met een aardige hypotheek, wat lijfrentes voor pensioen, giften aan goede doelen en donaties aan de partij, is een mooi bedrag aan teruggave te verwachten. Elk jaar weer voelt dat als een mooi, maar onverdiend cadeau en ik kan me voorstellen dat ik niet de enige ben die dat zo voelt. Maar toch klinkt dit geluid, dat je je een beetje schaamt voor de riante teruggave met je mooie inkomen en ruime aftrekposten, veel te weinig door in het debat.

Een groot deel van de Nederlandse politiek lijdt aan het hardnekkige misverstand dat de belastingen in dit land te hoog zouden zijn. Premier Mark Rutte maakte dit zelfs tot de kern van zijn eerste videoboodschap die begin dit jaar aan het Nederlandse volk werd gericht. Dat past natuurlijk bij de inzet van dit kabinet om de beoogde bezuinigingen van 18 miljard te realiseren via het snijden in de uitgaven en niet via het verhogen van de lasten. Overigens heeft onze nationale rekenmeester, het CPB, een vrij vernietigend oordeel over de mate waarin het kabinet daarin daadwerkelijk slaagt. Maar dat is hier niet het punt. Punt is wel dat de boodschap van de premier resoneert onder de bevolking: uit een beperkt onderzoek naar aanleiding van het videofilmpje van de premier, blijkt dat 92% van de bezoekers van de website belasting.nl zijn mening deelt.

Ook in de afgelopen statencampagne werd weer regelmatig door een van de regeringspartijen met veel bombarie verkondigd dat de hogere inkomens teveel belasting betalen, want 70 procent van de belastingen wordt opgebracht door de 20 procent hoogste inkomens. Ik heb er mijn eigen aangifte, die ik dit jaar voor de verandering eens vroeg heb ingezonden, nog eens op nagekeken. Bij mijn inkomen als kamerlid, dat toch als zeer respectabel beschouwd mag worden, plus een goed verdienende partner, kom ik op een gezamenlijke belastingdruk van nog geen 25%. Altijd wordt geschermd met die hoge toptarieven, maar kijk eens wat er in de praktijk van overblijft. Hoezo te hoog?

Ook als je kijkt naar de ontwikkeling van de belastingdruk in Nederland vanuit een internationaal perspectief, kun je als realist met de beste wil van de wereld niet concluderen dat hogere inkomens teveel belasting betalen. Het probleem is niet dat de belastingdruk voor hogere inkomensgroepen alsmaar oploopt, maar dat hun inkomen in de afgelopen decennia veel en veel sneller is gestegen dan dat van de lagere inkomensgroepen. Organisaties waar de top tien keer zoveel verdient dan de werkvloer waren vroeger doodgewoon. Tegenwoordig zijn zij een uitzondering en is een factor veertig eerder gebruikelijk.

Ik heb geen compassie met de ING topman die aanvankelijk een bonus van ruim 1 miljoen accepteerde terwijl de pensioenen van de medewerkers in zijn organisatie bevroren moeten worden. Die medewerkers zullen gisteren de wenkbrauwen gefronst hebben toen ze in de Volkskrant lazen dat hun baas toch maar afziet van die bonus omdat hij niet wil dat klanten weglopen. Ze zullen ongetwijfeld gedacht hebben: misschien moesten we zelf maar eens weglopen. Die enorme scheefgroei van het salarisgebouw binnen organisaties is de vakbonden al jaren een doorn in het oog en zet de interne verhoudingen onder druk. Dat heeft helemaal niets te maken met jaloezie, maar met een gebrek aan bereidheid binnen de top om in te zien dat het succes van een bedrijf niet het werk is van enkele excellente eenlingen.

De visie van deze coalitie op belastingen gaat uit van een vergelijkbare opvatting van succes als een persoonlijke keuze die beloond mag worden door mensen zoveel mogelijk de volle vruchten van hun arbeid te laten plukken. Het is een plat, economisch calculerend mensbeeld dat niet alleen grote groepen uitsluit die het mEen kabinet dat de belastingmoraal van haar eigen burgers willens en wetens ondergraaft, speelt met vuur. Dat is gevaarlijk, zeker in tijden dat de vergrijzing voor de deur staat en de overheidsfinanciën stevig gesaneerd moeten wordeninder getroffen hebben in het leven, maar ook het levensgrote risico in zich draagt dat mensen zich er in de praktijk steeds meer naar gaan gedragen. . Als het kabinet het laat afweten, moeten we het zelf maar doen. Neemt u even de tijd voor een moment van reflectie bij uw belastingaangifte. Verheugt u op de teruggave die u waarschijnlijk zult ontvangen en wees blij dat u in de bevoorrechte positie verkeert dat u voldoende inkomen heeft om belasting te kunnen betalen.

Dit artikel is eerder verschenen in het NRC Handelsblad en op de website van GroenLinks