“Onmogelijk” mag niet bestaan als het gaat om vrede en veiligheid.
De oorlog van Rusland tegen Oekraïne kan nog jaren duren, en eindigt – zoals bij de meeste oorlogen - met een moeizaam bereikt diplomatiek compromis. Ondertussen zijn er dan honderdduizenden mensen gedood, Oekraïne is totaal verwoest en de dictatuur in Rusland is nog grimmiger geworden, als het geen wereldoorlog werd. Het ligt dus voor de hand dat diplomatieke compromis nu, en niet over zoveel rampzalige jaren, te bewerkstelligen. Maar zelfs als er een wapenstilstand of vredesakkoord zou komen, dan nog zijn de fundamentele oorzaken van de spanningen in Europa niet weggenomen, en kunnen de poppen zo weer macaber aan het dansen zijn. Europa moeten we opnieuw uitvinden, maar nu veilig.
Daarom moet er een proces op gang komen om te beseffen wat er na 1989 fout is gegaan in Europa - waar we de huidige oorlog mede aan te danken hebben -, gevolgd door pogingen om vrede en veiligheid in Europa opnieuw uit te vinden, na de valse start van 1989. Wat zijn de vragen die we ons dan, onder meer, moeten stellen, zonder dat we daarvoor kant en klare antwoorden op hebben?
We raken meteen de kern als we ons zouden afvragen wat we willen verstaan onder veiligheid in Europa.
Als onderdeel van het streven naar veiligheid is een leger op z'n plaats. Om ons te concentreren op de Europese Unie, wat zou de karakteristiek, het kenmerk, de eigenschap van zo een leger moeten zijn? Daar is eigenlijk nog nooit fundamenteel over nagedacht.
Een grote uitdaging is ons los te wurmen van het aan de leiband lopen van de Verenigde Staten. Bijna tachtig jaar na de Tweede Wereldoorlog moet Europa z’n eigen boontjes doppen, en z’n lot niet meer in handen leggen van de VS. De belangen van de VS en de landen van de Europese Unie overlappen steeds minder.
Onvermijdelijk kunnen we de vraag niet ontwijken of de NAVO ons deel van de wereld veilig maakt, of juist het tegendeel bewerkstelligt. We kunnen wel zeggen dat het een louter defensief instrument is, maar in Rusland wordt daar, historisch misschien begrijpelijk, anders tegenaan gekeken. Om in de geschiedenis terug te gaan, na de Koude Oorlog was de NAVO op zich niet meer nodig en was er een groot belang om samen met Rusland te werken aan een gezamenlijke Europese Veiligheidszone. Zo werd het door velen ook zo gezien. Waarom werd de NAVO toch gerevitaliseerd en rukte op naar de grenzen van Rusland?
Hoe kunnen we dertig jaar na dato, na het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw, de schade herstellen, die heel Europa opgelopen heeft door niet aan een gezamenlijke Europese Veiligheidszone te werken? Dit is geen gemakkelijke vraag, en met de oorlog van Rusland tegen Oekraïne lijkt het een onmogelijke vraag, maar “onmogelijk” mag niet bestaan als het gaat om vrede en veiligheid. Laten we proberen ons te wagen aan die bijna onvoorstelbare vraag: welke stappen moeten gezet worden, tegelijk met een wapenstilstand tussen beide landen, om op diplomatiek niveau te verkennen welke contouren een betekenisvolle Europese Veiligheidszone zou moeten, c.q. kunnen krijgen, inclusief Rusland en Oekraïne?
Het lijkt tegenstrijdig, strijdende partijen uit elkaar losrukken, en geleidelijk aan tegen beide strijdende partijen zeggen: we willen met jullie beide een gezamenlijk Europese Veiligheidszone ontwerpen, opnieuw uitvinden, beter laat dan nooit. We moeten het allemaal, Oost en West, wel willen en er onze stinkende best voor doen. Diplomatie is in dit verband nog belangrijker dan wapens. Vrede wordt nimmer op een presenteerblaadje aangereikt, en uiteindelijk zeker niet met wapens.
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
De wereld telt een viertal probleemlanden: Rusland, China, Iran en Noord-Korea. Dat maakt een sterke NAVO meer dan ooit nodig. Dit impliceert een forse versterking van de defensie van met name de Europese NAVO-landen. Ook moet er nauw samengewerkt worden met de bondgenoten in Azië en de Pacific. De NAVO moet Oekraïne net zo lang steunen tot de Russen hun troepen terugtrekken uit dit land. Het is ook van het grootste belang te voorkomen dat Taiwan door China wordt veroverd. Daarom moet dit land in een 'stekelvarken' veranderd worden, zodat de prijs voor China zo hoog wordt, dat Xi het wel uit zijn hoofd laat om een invasie te beginnen. Europa en de VS moeten ook hun economische afhankelijkheid van China snel afbouwen door essentiële productie terug te halen. Dat wil niet overigens niet zeggen dat er geen zaken meer gedaan mogen worden met Peking, zolang import uit en export naar China maar flink belast wordt. China is op papier een machtig land maar moet op grote schaal energie, grondstoffen en voedsel importeren. Dat maakt het land kwetsbaar. Dit biedt mogelijkheden om China in toom te houden. De export van hoogwaardige technologie naar China moet aan banden gelegd worden, zoals als dat nu al met chiptechnologie gebeurt. Het is ook aan te bevelen om Chinese studenten te weren van technische universiteiten.
De vragen die Joost Smiers in zijn artikel stelt zijn mij uit het hart gegrepen. Maar ik ben het niet eens met al zijn antwoorden. Met de constatering, dat de oorlog tussen Rusland en Oekraïne nog jaren kan duren, en beter vandaag dan morgen moet worden beëindigd, ben ik het volledig eens. De vraag of de NAVO onze wereld wel veiliger maakt is terecht. En ook de vraag, of "Europa" aan de leiband van de Verenigde staten moet blijven lopen, eveneens: De NAVO maakt de wereld niet veiliger, aangezien de NAVO -op aansturing door de V.S.- steeds verder naar het Oosten is opgedrongen: - dit ondanks de belofte van Genscher aan Gorbatsjov om dit niet te doen; - dit ondanks de waarschuwing van Poetin, dat met de aansluiting van Oekraïne zijn 'rode lijn' zou worden overschreden. Met de vraag naar het verwezenlijken van een Europese Veiligheidszone, die zowel aan Oekraïne als aan Rusland een plaats biedt, ben ik het volledig eens. Alleen ben ik het niet eens met de suggestie, dat er één Europees leger zou nodig zou zijn: "We raken meteen de kern als we ons zouden afvragen wat we willen verstaan onder veiligheid in Europa. Als onderdeel van het streven naar veiligheid is een leger op z'n plaats." Volgens mij moet ieder land zijn eigen leger houden, als uitdrukking van de soevereiniteit van ieder land. Verder is democratie alleen op het niveau van de nationale staat te verzekeren. Internationale samenwerking kan alleen op basis van vrijwilligheid, en zelfstandigheid.
@ GMatth52 - Uw laatste zin frappeert mij: "Internationale samenwerking kan alleen op basis van vrijwilligheid, en zelfstandigheid." Laten alle nieuwe NAVO-partners nu juist VRIJWILLIG voor lidmaatschap van dit (zeer noodzakelijke) bondgenootschap hebben gekozen om hun zelfstandigheid te bewaken en te bewaren. U doorziet de inconsequenties in uw eigen betoog niet...
a.doorgeest 28 apr. 2023 - 0:30 "Laten alle nieuwe NAVO-partners nu juist VRIJWILLIG voor lidmaatschap van dit (zeer noodzakelijke) bondgenootschap hebben gekozen om hun zelfstandigheid te bewaken en te bewaren. U doorziet de inconsequenties in uw eigen betoog niet... " Mijn kritiek gold het impliciet pleiten voor een Europees leger door Joost Smiers. Bij de NAVO houden de lidstaten -formeel- zeggenschap over hun eigen leger.. De nieuw aangemelde leden -Finland en Zweden- zullen zeker uit vrije wil hebben gekozen. Dat geldt niet voor het diep verdeelde Oekraïne: daar werd de pro-NAVO-koers doorgedrukt na een staatsgreep, en een daaropvolgende burgeroorlog. En andere landen zijn door de NAVO onvrijwillig aangevallen c.q. bezet: Joegoslavië, Afghanistan, Irak.
@ GMatth52 - U blijft maar reppen over een vermeende staatsgreep in 2014, die niet of nauwelijks heeft plaatsgevonden, voor zover ik dat kan beoordelen. De toenmalige president is het land ontvlucht, daarna zijn er verkiezingen geweest die nieuwe volkomen legitieme presidenten hebben opgeleverd. Hoezo staatsgreep? Lijkt me meer narratief dan feit.
@ GMatth52 - Over Afghanistan hebben wij eerder gediscussieerd. Volgens het Internationale recht is dat land als broedplaats van de Taliban en Bin laden volkomen terecht aangevallen. Wat Joegoslavië betreft, maakt U dezelfde fout: Servië is na de exodus in Kosovo stevig aangepakt door met name de VS - volkomen terecht en bewezen heilzaam. De aanval van Groot-Brittannië en de VS op Irak is een illegale blamage geweest, die een compleet land nodeloos heeft geruïneerd. Mijn kennis van Libië schiet tekort, daar laat ik me niet over uit. Vreemd dat U uitgerekend het Russische optreden in Syrië ongenoemd laat, want da's even gruwelijk als wat het land thans in Oekraïne uitvreet.
a.doorgeest 28 apr. 2023 - 13:30 "@ GMatth52 - Over Afghanistan hebben wij eerder gediscussieerd. Volgens het Internationale recht is dat land als broedplaats van de Taliban en Bin laden volkomen terecht aangevallen. (...). Vreemd dat U uitgerekend het Russische optreden in Syrië ongenoemd laat, want da's even gruwelijk als wat het land thans in Oekraïne uitvreet." Inderdaad, eerder gevoerde discussies over Afghanistan hoeven hier niet herhaald te worden. Over Syrië gesproken; de burgeroorlog in dat land is opgestookt door Amerika en bondgenoten, die een 'regeringswissel' tot stand wilden brengen. President Assad moest worden verdreven door een 'volksopstand' van Soennietische terreurmilities zoals het 'gematigde' Vrije Syrische Leger, Al Nusra en later ISIS. Volgens het volkenrecht was dat illegaal. Assad kreeg hulp o.a. van Rusland en Iran. De hulp van Rusland en Iran was legaal volgens het volkenrecht. Want Assad was -en is- de wettige president van Syrië. Daarom noemde ik het Russische optreden in dat land niet.
Kijk, met deze kijk op de NAVO, heb je de klachten tegen ON niet meer nodig... Welke landen zijn er na 1989 fors gaan bezuinigen op defensie? Welke Europese landen, en leiders, hielden Rusland jarenlang de hand boven t hoofd? Waarom horen we niets meer over Merkel en haar naiviteit? Ja, en dan eindelijk als wegkijken niet meer lukt, gaat W-E investeren in defensie... En dan was je hoogleraar politicologie.... Ik ben bang dat dit weer het zoveelste besmuikte Europa ontwapeningsverhaal is...
Beïnvloeding van verkiezingen, het in elkaar slaan van een Nederlandse diplomaat in Moskou, Ddos aanvallen, vergiftigen van tegenstanders op Europese bodem, de schofferende uitlatingen van en bedreigingen door tsaar Poetin richting het westen, zijn duidelijke, sinds jaren luidkeels kenbaar gemaakte standpunt over Oekraïne, het neerhalen van de MH17, het schijnt voor velen, waaronder deze emeritus hoogleraar, de aanhangers van De Golfgroep en consorten niet voldoende te zijn om op hun weerzinwekkende geslijm met Rusland terug te komen. Integendeel! Dat het nog immer Josef Stalin verheerlijkende Rusland de omringende landen alle redenen heeft gegeven om zich van Rusland af te wenden interesseert ze geen moer. Dat er sinds WO2 geen enkele bom op Rusland is gevallen terwijl Rusland het ene na het andere land bombardeerde, verhindert hen er niet van om de NAVO en in het bijzonder Amerika als veroorzaker van hetgeen zij een "conflict" plegen te noemen, wat Rusland een "speciale militaire operatie" noemt maar wat ik een genocidale oorlog noem. Rechts Nederland vindt dat Poetin gelijk heeft, een deel van links Nederland vindt dat er "onderhandeld" moet worden en dat onderhandelen komt op niets anders neer dan dat Oekraïne in moet leveren en onder de knoet van Rusland moet leven. Daarnaast zijn er de "pacifistische" pleidooien om te stoppen met wapenleveranties aan Oekraïne. De daarop volgende vernietiging van Oekraïne is dat mede mogelijk gemaakt door pacifisten.
Bondskanselier Merkel streefde naar goede betrekkingen met Rusland op goede gronden: - Duitsland had -net als andere Europese landen- belang bij ontspanning; - en bij goede economische betrekkingen, denk aan betaalbare energie. Terecht was bondskanselier Merkel tegen verdere uitbreiding van de NAVO naar Oekraïne en Georgië. Zij had begrip voor het veiligheidsbelang van Rusland, dat veel heeft moeten inleveren, maar wel de Duitse hereniging van 1990 mogelijk heeft gemaakt. Zij had de Franse president Hollande aan haar zijde. Het zijn de Verenigde Staten, die met hun agressieve expansiepolitiek na 1994 de Europese Veiligheidszone onmogelijk hebben gemaakt en Rusland zelfs hebben uitgesloten van de NAVO. De politiek van de van de Verenigde Staten is de oorzaak van de gespannen verhoudingen, en de hardere Russische opstelling, vanaf 2008. Treurig genoeg hebben Europese NAVO-partners zich door Amerika -en het agressieve Verenigd Koninkrijk onder Boris Johnson- op sleeptouw laten nemen. De oorlog in Oekraïne is daarvan het droevige gevolg.
@GMatth52 - Het klinkt aardig wat U zegt, maar enige kritiek is mogelijk: Boris Johnson is t.a.v. Oekraïne pas in actie gekomen nadat de Russen daar grootschalig waren binnengevallen. U draait oorzaak en gevolg om, en dat maakt uw korte betoog er niet steekhoudender op. Voorts - en U wellicht bekend - hebben de VS, Groot-Brittannië en zelfs de Russische Federatie zich in 1994 garant gesteld voor de territoriale integriteit van Oekraïne. De VS en GB komen deze verdragsverplichting na; de RF heeft haar zeer ernstig en bewust geschonden. Volkomen terecht dat (ook) de VS de RF niet in de NAVO wou. Denk je dat de VS met zo'n dubieus land één militair geheim zou willen delen? Wat betaalbare energie betreft uit Rusland: Poetin is als eerste energie als wapen gaan inzetten. Uw pro-Russische sympathieën zijn op drijfzand gebaseerd. Verder hebben de VS geen erg agressieve expansiepolitiek gevoerd na 1994, er waren alleen nogal wat landen die zeer graag bij de NAVO wilden. Hun angst voor een losgeslagen Russische beer blijkt meer dan terecht. U behoort tot de romantische school, voor mijn gevoel, die het op veel te lichte gronden voor een schurkenstaat opneemt...
a.doorgeest 28 apr. 2023 - 0:21 "@GMatth52 - Het klinkt aardig wat U zegt, maar enige kritiek is mogelijk: (..) Boris Johnson is t.a.v. Oekraïne pas in actie gekomen nadat de Russen daar grootschalig waren binnengevallen." Dat klopt. Alleen, hangende de oorlog waren er voorjaar 2022 onderhandelingen gaande -dat kan namelijk- waarbij president Zelensky de Oekraïense neutraliteit bespreekbaar wilde maken. Juist dat is door Boris Johnson geblokkeerd. "(..)hebben de VS, Groot-Brittannië en zelfs de Russische Federatie zich in 1994 garant gesteld voor de territoriale integriteit van Oekraïne." Dat klopt. Maar niet alleen de RF heeft dit verdrag geschonden, ook de V.S. met hun staatsgreep annex burgeroorlog -Euromaidan- in 2014. De ene misdaad heft de andere niet op. "Volkomen terecht dat (ook) de VS de RF niet in de NAVO wou. Denk je dat de VS met zo'n dubieus land één militair geheim zou willen delen?" Rusland vroeg het lidmaatschap aan in de jaren '90, toen de betrekkingen met RF-onder Jeltsin- uitgesproken goed waren. Ook Poetin was tot 2008 bij de NAVO een graag geziene gast. De verhoudingen zijn dramatisch verslechterd door het hardere VS-beleid daarna. "Verder hebben de VS geen erg agressieve expansiepolitiek gevoerd na 1994, (..)". De feiten spreken dit tegen: Afghanistan (2001), Irak (2003), Lybië (2011), Syrië (2011). "Uw pro-Russische sympathieën zijn op drijfzand gebaseerd." Ik probeer de andere kant te belichten.
Pure geschiedvervalsing: "de NAVO . . . rukte op naar de grenzen van Rusland". De kern is deze. Nadat Rusland haar kolonies niet meer aan zich wist te binden rond 1989, werden deze meeste landen zelfstandig. Een behoorlijk deel van de Oost-Europese daarvan vroeg (met instemming van de overgrote meerderheid van de bevolking) het lidmaatschap van de NAVO aan. Na het nodige aarzelen stemde de NAVO toe. Niks oprukken, maar volkeren die hun eigen keuzes maken. En er kennelijk veel voor over hebben om niet opnieuw onder de Russische knoet te komen. Zeker van belang om na te gaan hoe de EU strategisch op eigen benen kan komen te staan. Niet omdat de belangen van de EU en de VS niet in belangrijke mate samen op zouden gaan, maar omdat de Amerikaanse democratie van binnenuit ernstig bedreigd wordt. De Russische Federatie heeft voor de grenzen van de Oekraïne van voor 2014 getekend. De vraag voor diplomaten is: hoe kan die handtekening weer tot leven worden geroepen.
Ik ken Smiers vooral van zijn strijd tegen het intellectueel eigendom, dat was het centrale thema in zijn werk. Dit leest als een herhaling maar dan wat grotesker, alles wat beschermt moet afgeschaft worden want bescherming leidt tot verharding en verlies. Een risicovolle route om te volgen op het geopolitieke speelveld.
De NAVO was op het moment dat Rusland het soevereine Oekraïne inviel op sterven na dood en de defensie was in veel Europese landen nagenoeg wegbezuinigd. Dus hoezo zag Rusland de NAVO als een bedreiging? En als Rusland de NAVO dan als een bedreiging zag, waarom viel het dan geen NAVO land aan, maar een buurland dat niets bedreigenders wilde dan haar eigen keuzes maken? Het kan de schrijver onmogelijk zijn ontgaan dat Rusland het bestaansrecht van Oekraïne ontkent, dat de Russische helden daar moordend, plunderend en verkrachtend rondtrekken en bij hun bombardementen ziekenhuizen, theaters, kraamklinieken en essentiële infrastructuur vernietigen. Zelfs dierenasiels worden niet gespaard. Hoezo onderhandelen? Welke slachtoffers worden er met onderhandelingen voorkomen? Als Rusland middels onderhandelingen zijn zin krijgt vallen er minder Russische doden en minder Russische slachtoffers, in Oekraïne zullen de levende, onder de dictatuur van Rusland levende slachtoffers niet te tellen zijn. Op grond waarvan meent de schrijver eigenlijk dat Poetin niet meent wat hij zegt? Dat de Russische anchors en parlementariërs die ik zich te buiten heb zien en horen gaan aan de meest morbide fantasieën over hoe het Oekraïnse volk vernietigd dient te worden, niet menen wat ze zeggen? En op grond waarvan meent hij de Oekraïners te kunnen verplichten om over het hun aangedane leed heen te stappen en met hun beulen te gaan onderhandelen?
Geheel naar mijn hart, russen en/of Rusland hebben iets tragisch, wereldvreemds (wat m.i. ook in meer of mindere mate voor de VS geldt), het is een doorlopend drama, keuzes die je doen twijfelen aan hun gezond verstand, mensenlevens lijken voor hen geen enkel probleem, als horden barbaren leggen ze hele steden plat, ik ontkom niet aan de indruk dat je ze voorlopig moet afschrijven voor een beetje wereld orde en hoop dat de generatie van Navalny het tij gaan keren.
Vandalen lijkt me meer op z'n plek dan barbaren in dit verband.
Adrienne van Diepen 26 apr. 2023 - 16:56 "Dus hoezo zag Rusland de NAVO als een bedreiging?" Door het ingrijpen van Amerika in de binnenlandse strijd in Oekraïne middels de Euromaidan-coup februari 2014: de nieuwe regering koos voor integratie van het land in de EU en de NAVO. "En als Rusland de NAVO dan als een bedreiging zag, waarom viel het dan geen NAVO land aan, maar een buurland dat niets bedreigenders wilde dan haar eigen keuzes maken?" Oekraïne was juist -de facto- een NAVO-land geworden door het Strategische partnerschap met de V.S. november 2021. De Amerikaanse minister Anthony Blinken zei dat dit partnerschap blijvend was. Daarin ligt de dreiging voor Rusland. "Het kan de schrijver onmogelijk zijn ontgaan dat Rusland het bestaansrecht van Oekraïne ontkent (..)" Rusland ontkent het bestaansrecht van Oekraïne niet. Het wil geen NAVO-bolwerk in dit buurland. "Als Rusland middels onderhandelingen zijn zin krijgt vallen er (..)" Wie zegt dat Oekraïne onder een Russische dictatuur zal zuchten? Rusland wil een neutraal Oekraïne, geen annexatie. Onderhandelen betekent voor Oekraïne geen capitulatie. Militair gezien is er een patstelling.
Dan maar de NAVO opdoeken?. denkt de hoogleraar dat dan de onderhandelings posititie, nu van Oekraïne; en in de toekomst Europa beter wordt? putin zal het wel 100% eens zijn met Smiers. Alle ex onderdrukte Warschau pact landen uit de UDSSR tijd zullen dit toch anders waarderen. Na de val van het sovjet imperium stonden ze in de rij om zich bij de NAVO aan te sluiten Nooit werden ze gedwongen. Dat historisch besef van de Russen heeft een probleem en dat is hun nationale minderwaardigheids complex. En ga er maar vanuit dat Oekraïene geen probleem heeft met een Amerikaanse leiband . Zonder had putin de Nazi het hele land ,bevolking incluus allang verkracht, vermoord en afgeslacht.
De grondtoon van dit artikel is gedegen en zinnig; ieder weldenkend mens smacht naar een veilig Europa waarin ieders belangen gerespecteerd worden en geborgd zijn, maar dan komt een uiterst lastige en weerbarstige realiteit om de hoek kijken. Een nieuw veiligheidsconcept voor Europa is op dit moment onmogelijk en ondenkbaar; alleen de NAVO beschermt het vrije Europa tegen de barbaren uit het Oosten. Het losweken van de VS en Europa is een levensgevaarlijke gedachtegang. De Russische Federatie heeft zich laten kennen als een schurkenstaat pur sang, het huidige China is een dubieuze dictatuur, en onze grote broer de VS staan al decennialang garant voor onze vrede en veiligheid. Bovendien is Europa niet in staat zichzelf te verdedigen; de Defensies van vrijwel alle Europese landen zijn uitgehold, de afgelopen decennia, met Duitsland voorop. Wanneer je de NAVO vaarwel zegt, worden de Baltische staten en Moldavië hoogstwaarschijnlijk opgegeten door veelvraat Rusland. Dhr. Smiers blijft - voor mijn gevoel - steken in goedbedoeld wensdenken. De oplossing is Rusland indammen en de NAVO hier in Europa flink versterken. De relatie met de Russische Federatie zal de komende decennia hopeloos en helaas diep verziekt zijn. Terugdringen en aanlijnen van de Russische beer is het enige wat erop zit. Tot slot gaan de belangen van de VS zowel hier als in Azië in hoge mate gelijk op. Het is de vrije wereld versus duisternis - akelig, potentieel gevaarlijk, maar helaas wel waar...
Erratum: Lees s.v.p. onze grote broer de VS staat - i.p.v. de neergeschreven meervoudsvorm.
"Als onderdeel van het streven naar veiligheid is een leger op z'n plaats. Om ons te concentreren op de Europese Unie, wat zou de karakteristiek, het kenmerk, de eigenschap van zo een leger moeten zijn? Daar is eigenlijk nog nooit fundamenteel over nagedacht." Waarom wordt bij voorbaat al gezocht in de oplossing van een nieuwe natiestaat, de Europese Unie? Kunnen de huidige lidstaten van de NAVO niet gewoon een grotere rol binnen de NAVO zelf innemen? Dat zou de VS ook toejuichen.