We kunnen ons milieubeleid niet aan bedrijven overlaten

Zowel links als rechts is ervan overtuigd dat we het oplossen van milieuproblemen gerust aan het bedrijfsleven over kunnen laten. Een deel van de milieubeweging is het daar helaas mee eens. Werkt het? Dat niet. Van Europees koploper op milieugebied zijn we inmiddels een van de slechtste jongetjes van de klas.

Deze maand meldde Down to Earth dat twee directeuren van statiegeldautomatenfabrikant Tomra onder druk waren gezet door de directeur van het Afvalfonds Cees de Mol van Otterloo. Dat fonds is officieel door de industrie en de supermarkten opgezet om een aantal regelingen rond plastic afval uit te voeren. In de praktijk probeert ze vooral van het gehate statiegeldsysteem af te komen. Omdat Tomra, logischerwijs, geen enkel probleem heeft met statiegeld, lobbyen zij voor behoud van het systeem. Dat nu, was niet de bedoeling, liet de Mol van Otterloo hen tijdens een gesprek naar aanleiding van een subsidieaanvraag weten. Wilde Tomra geld krijgen, dan moesten ze hun lobby staken. Chantage dus.

Onder druk gezet Eerder dit najaar was het Afvalfonds al ervan beschuldigd Lidl en Aldi onder druk te hebben gezet om zich net zoals de andere supermarkten tegen statiegeld uit te spreken. De voormalige Coca Cola-topman ontkent alle aantijgingen, maar staatssecretaris Mansveld moet wel een aantal Kamervragen over de werkwijze van deze directeur beantwoorden.

Wat ik graag aan Mansveld en haar voorgangers wil vragen is waarom je statiegeld überhaupt afschaft? Dankzij statiegeld komt 95 procent van de gebruikte petflessen terug en wordt gebruikt als materiaal voor nieuwe petflessen. 95 Procent! Hoe succesvol kun je zijn? Hoe circulair wil je het hebben? Als we voortaan de petflessen bij het andere plastic afval in de oranje containers van Plastic Heroes moeten gooien, komt maar 20 procent terug. De rest van de flessen belandt op straat of in de afvalbak bij het andere afval en wordt dus verbrand. Volgens de verpakkingsindustrie gaat het percentage ingezamelde plastic na afschaffing van het statiegeld omhoog. De kans dat de 95 procent wordt gehaald is nihil. Dus nogmaals: met welk doel wordt dit systeem afgeschaft?

Verzet Natuurlijk, frisdrankfabrikanten en supermarkten vinden het lastig, gedoe, het kost hen geld. En dus mogen ze na een intensieve lobby de ‘afvalstromen’ voortaan zelf afhandelen. Maar zo blijkt keer op keer, als bedrijven op milieugebied zelf iets mogen regelen komt er weinig van terecht. Dat blijkt ook in de bouwsector die volgens Cobouw- journalist Thoma van Belzen , al 25 jaar de regels voor duurzaam bouwen traineert. Want doelstellingen zijn leuk, maar zodra er regeltjes komen, verplichtingen, begint het verzet.

Toch is zowel links als rechts, en een deel van de milieubeweging, ervan overtuigd dat we het oplossen van milieuproblemen gerust aan het bedrijfsleven over kunnen laten. In plaats van dwingende normen en regels kent het Nederlands milieubeleid sinds de paarse jaren negentig icoonprojecten, convenanten, keurmerken, raamovereenkomsten, studiegroepen, overlegtafels…

Werkt het? Dat niet. Van Europees koploper op milieugebied zijn we inmiddels een van de slechtste jongetjes van de klas. Dankzij de succesvolle lobby van het bedrijfsleven en een Kamer die hen op hun blauwe ogen gelooft.

P.S. Wie denkt dat het wel meevalt moet maar eens kijken naar het staatje over 24 jaar falend afvalbeleid onderaan het artikel de strijd om de petfles