Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

We hoeven niet te kiezen tussen de verzorgingsstaat en de participatiesamenleving

  •  
06-10-2013
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
voorlezen
'Voor de premier is de overheid een geluksmachine die we kunnen uitzetten, voor mij blijft de overheid een pechdemper die onverminderd nodig is'
Het was een zaaltje dat nog niet een kwart was van deze grote zaal. Ik sprak over sociaal doe-het-zelven. Een wat oudere man stond op en vroeg: en als wij Amsterdammers het allemaal zelf moeten doen. Wat ga jij dan eigenlijk voor ons doen?
Het is de bonusvraag: wat doe je als politicus als je een pleitbezorger bent van sociaal doe-het-zelven?
Laat ik één misverstand onmiddellijk uit de wereld helpen. Sociaal doe-het-zelven is geen excuus voor de afbraak van de verzorgingsstaat. In de troonrede liet Rutte de Koning zeggen dat we de verzorgingsstaat moeten inruilen voor een participatiesamenleving. De premier slaat de plank volledig mis. Het is niet een kwestie van meer van het een en dus minder van het ander. Het is niet of/of in het leven. Wie pech heeft in het leven, wie werkloos wordt, wie oud en kwetsbaar is, wie niet voor zichzelf kan zorgen, moet op de overheid kunnen rekenen. Voor de premier is de overheid een geluksmachine die we kunnen uitzetten, voor mij blijft de overheid een pechdemper die onverminderd nodig is. Het is niet een kwestie van of de verzorgingsstaat of de participatiesamenleving, het is een zaak van en/en.
Mazzel In mijn ideale Amsterdam hebben mensen die pech hebben mazzel dat ze in Amsterdam wonen, omdat wij hier niemand in de steek laten. In mijn ideale Amsterdam hebben mensen die het getroffen hebben, geluk dat ze in Amsterdam wonen, omdat we hier ruim baan bieden aan de creativiteit, de inventiviteit en de ondernemerszin van Amsterdammers. Mijn ideale Amsterdam is geen stad voor de happy few, maar een stad van ongekende mogelijkheden voor iedereen. Een stad waar iedereen de kans krijgt om het beste uit zichzelf te halen, zich thuis te voelen en geborgen te weten. Een stad waar het niet uitmaakt in welke wijk je woont, een stad waar het niet uitmaakt wie je ouders zijn, een stad waar je ook zonder grachtenpand tevreden oud kunt worden.
Bondgenoten Om dat ideale Amsterdam dichterbij te brengen blijft de overheid onontbeerlijk. Maar de overheid kan het allang niet meer alleen. Ik ben druk bezig om taalachterstanden te bestrijden. Ik heb Mehtab gezien in Nieuw-West, ze sprak geen woord Nederlands. Daarom wil ik dat Mehtab met 2,5 jaar naar een peuterschool gaan, zodat ze klaar voor de start zijn als ze naar groep 3 gaan.  Maar ik heb bondgenoten nodig om dat voor elkaar te krijgen. Bondgenoten zoals Yvonne van de voorleesexpres. Ik wil dat kinderen in Amsterdam veilig kunnen opgroeien. Daar hebben we honderden hulpverleners voor. Maar kinderen zijn het meest gebaat bij ouders die zelf het voortouw nemen om uit de sores te komen. Gezinnen maken met hun sociale netwerk een plan om de problemen de baas te worden. Ik wil dat ouderen die thuis willen blijven wonen, thuis kunnen blijven wonen. Initiatieven van Marijke en Heleen, Stadsdorp Nieuwmarkt helpen daarbij. Het zijn ouderen die met elkaar voor elkaar klaar staan.
Maar zult u zeggen. Ik begrijp waarom u als politicus al die sociale doe-het-zelvers nodig hebt om Amsterdam sterk en sociaal te houden. Maar waarom hebben zij u nodig? Wat hebben zij eigenlijk aan de overheid? Of om die vraag van die man te herhalen: wat gaat u eigenlijk doen?
Overheid als sta-in-de-weg Er zijn genoeg sociaal doe-het-zelvers die de overheid gaan zien als een sta-in-de-weg. En soms is dat totaal terecht. Kinderdagverblijven waar ouders voor elkaars kinderen zorgen, krijgen van de overheid geen applaus, maar tegenwerking. Omdat ouders geen diploma pedagogisch medewerker hebben. Ik zie het als mijn taak om zulke zotte regels op te ruimen. Ik ben zelfs voorstander van een sociaal doe het zelf-recht. Als je denkt dat je het beter kan, doe het dan. Alles wat mensen denken dat ze beter kunnen dan de overheid het doet, mogen mensen zelf doen. Zo’n sociaal doe-het-zelf recht is een steun in de rug voor initiatieven als de ouderparticipatiecreche.
Tegelijkertijd besef ik goed dat dit maar de helft van het verhaal is. Het is niet zo dat als de overheid plaats maakt, mensen vanzelf alles met elkaar gaan regelen. Neem het mooie initiatief van wehelpen.nl. Zo’n marktplaats voor burenhulp werkt pas als hij massa heeft, maar hij krijgt pas massa als hij werkt. De gemeente kan het vliegwiel vormen om zo’n initiatief groot te maken, door een bonus te zetten op elke succesvolle bemiddeling.
Optimale wisselwerking Waar ik naar streef is een optimale wisselwerking tussen de kracht van de samenleving en de macht van de overheid. Ik streef naar een bondgenootschap tussen sociale netwerken en professionele hulpverleners, naar een samenwerking tussen amateurs en professionals. Om dat voor elkaar te krijgen, moet de overheid veranderen. We leven nu, zoals een wijkmanager in Eindhoven in ons boek zegt, in een verknipte samenleving. Een gezin met problemen knippen in stukjes. Schulden, schoolverzuim, werkloosheid. En voor elk stukje hebben we een aparte regeling of hulpverlener. En daar ligt mijn werk. Ik moet de verknipte overheid op de schop nemen.
Straks wordt Amsterdam verantwoordelijk voor de jeugdzorg en nog veel meer. En voor al die nieuwe taken krijgen we minder geld. Als we het op de oude manier organiseren weten we zeker dat we geld tekort komen. Dan wordt het minder van hetzelfde. Dan komt nummer elf op de wachtlijst omdat we maar 10 mensen kunnen helpen. Dat accepteer ik niet. Dan wordt een wethouder een tegenhouder. Daarom wil ik het anders organiseren. De overheid moet niet de wijk nemen, maar de wijken in gaan. Gezinnen met problemen moeten terecht kunnen bij hulpverleners in de buurt, die ook de sociale netwerken kennen, zodat ze problemen in een vroeg stadium in hun samenhang kunnen aanpakken. Alleen wie lokaal opereert ziet het verband tussen schooluitval van de kinderen en de schuldenproblematiek van de ouders. Alleen wie lokaal opereert zie het verband tussen overlast op straat en de problemen achter de voordeur. Alleen wie lokaal opereert kan optimaal inspelen op de kracht van de samenleving. Op al die initiatieven van onderop. Op al die sociaal doe-het-zelvers.
En dat is mijn antwoord op de vraag van die man in dat kleine zaaltje. Ik moet ongelooflijk veel doen binnen de overheid om te zorgen dat we met elkaar kunnen doen, wat we willen doen. Van Amsterdam een stad maken van ongekende mogelijkheden voor iedereen.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (10)

analbersxs4allnl
analbersxs4allnl6 okt. 2013 - 9:30

Het doet me goed, dat de hele pvda zijn principes niet overboord heeft gegooit. Het geloof in die principes deel ik volkomen met Hilhorst, maar begrijp dan weer niet, dat een regeringspartij het toelaat aan Rutte om zo'n participatie gedoe uit te laten spreken, zonder de sociale uitleg erbij te geven.

ElChe
ElChe6 okt. 2013 - 9:30

Sociaal doe-het zelven bestond al, heeft altijd al sinds mensenheugenis bestaan. Het wordt nu gebruikt als alibi om ordinair te bezuinigen.

BertF2
BertF26 okt. 2013 - 9:30

De overheid een pechdemper? Dat is bijna neoliberaal weinig. De overheid is vorm die een samenleving kiest om haar belangen op een behoorlijke manier te dienen. Tot die belangen behoren onder meer infrastructuur, energie, voedsel, mobiliteit en zorg. In neoliberale kring, waar de ander primair als tegenstander wordt gezien, is de overheid als georganiseerde ander de grootste vijand. Maar de oorspronkelijke, en meest zuivere vorm van overheid is gewoon een belangenbehartiger voor de samenleving. En dat is oneindig veel meer dan pechdemper. Een ieder die de overheid anders ziet, heeft van evolutie geen kaas gegeten.

steppewolf
steppewolf6 okt. 2013 - 9:30

Als de derugeling ook betekent dat de grote bureaucratische organisaties, zoals jeugdzorg en thuiszorginstellingen, overbodig gaan worden dan kan het nog wat worden. Als het werkelijk betekent dat de macht bij de uitvoerende werkvloer komt te liggen dan kan het inderdaad beter en goedkoper. Heb alleen zorgen dat de macht uiteindelijk bij dictatoriale, amateuristische gemeenteambtenaren en -besturen komt te liggen die een te kleine geldpot beheren. Maar het opdoeken van inefficiente giga organisaties met hun onbekwame graaiende toppen is natuurlijk prima. Laat alle professionals van de werkvloer zich maar in cooperaties verenigen en het werk beter en goedkoper vormgeven.

JoopSchouten
JoopSchouten6 okt. 2013 - 9:30

'Waar ik naar streef is een optimale wisselwerking tussen de kracht van de samenleving en de macht van de overheid.' Dat is een loffelijk streven maar het budget is ontoereikend, de praktijk weerbarstig en blijft het een top-down beslissing. Participatie kan niet worden opgedrongen. Initiatieven worden alleen geaccepteerd als deze vanuit bevolking zelf komen. De wens om ondeskundige wethouders het zelf te laten uitzoeken met een ontoereikend budget is vragen om problemen. Daarnaast geldt dat dit idee uit neoliberale hoek komt en economisch neoliberale regels gelden. Dit moet al een waarschuwing op zich zijn gezien de repressieve dogma's die zij wensen op te dringen; rücksichtsloos target-mangement waar winst vereist wordt. Beter is éérst deze zogenaamde democratie te vervangen voor directere vorm van democratie zodat belangrijke beslissingen een echte representatie is van wat een goed geïnformeerde en betrokken burgerbevolking wenst. Goed bedoelde verhalen als deze houden een ondeugdelijk systeem in stand.

Sternenstaub
Sternenstaub6 okt. 2013 - 9:30

Samson en Spekman zullen peterselie in hun oren moeten doen om zoveel oprecht sociaal engagement niet aan te hoeven horen, want het moet hen na hun Kafkaeske gedaanteverandering van linkse rakker in volksverkakkerlakker, wel ondragelijk scherp in de oren klinken, zo'n helder sociaaldemocratisch tegengeluid. Hulde aan Hilhorst, voor het recht tegen de trend in verkondigen van een geloofwaardige boodschap, al vrees ik dat bij de PvdA de bossen peterselie niet áán te slepen zijn, en ze zijn er toe in staat, om bij het dichtstoppen van hun oren, het volgende lied aan te heffen: http://www.youtube.com/watch?v=Fm_AmAs02rc Samson, Spekman, Aboutaleb, Asscher, Dijsselbloem, Klijnsma en Florijn, zij gingen varen, zij gingen varen... om ver van ons volkje weg te zijn. Voeren ze nou maar ver genoeg weg om voorgoed achter de horizon te verdwijnen. En dat gáát ook gebeuren, namelijk wanneer het volk gaat spreken. Dan gaat pseudolinks Berend Botje achterna.

1 Reactie
lembeck
lembeck6 okt. 2013 - 9:30

De tekst blijft modern....

[verwijderd]
[verwijderd]6 okt. 2013 - 9:30

Al onze overheidsdiensten zijn gebaseerd op normaal gedrag. En in toenemende mate vertonen mensen dat niet. In de grote steden wordt de hulp niet bereikt omdat veel mensen van alles te verbergen hebben. Uitkering met Rolex, plantenkweek, kinderbijslag opgemaakt aan uitgaan. Die buurthulp werkt alleen zolang men onwetend is over de achtergronden. Daarna gaat deze hulp dezelfde weg als de professionele. Onbereikbaar. Geen pottenkijkers. Men organiseert zich eerder in clusters mede-moreel-laakbare groepen. Zwartwerkers kennen elkaar en zijn onderling te vertrouwen. Etcetera. Mensen sluiten zich af en de samenleving kan wel de symptomen bestrijden maar de oorzaken niet. Maak alle hulp in natura. Zichtbaar voor iedereen. Zweeds model. Schoolmaaltijden door vrijwilligersorganisaties zou kunnen. Dat werk beloont zichzelf enigszins. Heldere hulp die van de slechtst mogelijke situaties achter de voordeur uitgaat. Cynisch maar resultaatgericht. Pieter Hilhorst is een -naar mijn idee-goede wethouder. Maar waar hij voor staat is een stad als een sociologisch rampgebied wat hij met zijn handen op de rug moet sorteren. Dus Pieter: vooral je voeten gebruiken.

2 Reacties
Sternenstaub
Sternenstaub6 okt. 2013 - 9:30

Daaruit spreekt een gebrek aan zelfkennis, mensenkennis en empathie, en daarvan druipt een misplaatst superioriteitsgevoel dat typerend is voor de persoonlijkheids-structuur die men tegenkomt bij rechts-reactionaire opportunisten, die de politieke, sociaal-economische crisis misbruiken om ordinair naar beneden te trappen, met het doel om hun pathologische narcistische persoonlijkheid voor zichzelf te bevestigen en hun anti-sociale waandenkbeelden te legitimeren.

lembeck
lembeck6 okt. 2013 - 9:30

Gatverdarrie, wat een negatief beeld heb jij van mensen met een uitkering in een aandachtswijk, zeg. Bovendien klopt het gewoon niet, maar zo maak je die mensen wel zwart. Misselijk!