Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Water: Mensenrecht of goudmijn?

  •  
11-09-2013
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
105 keer bekeken
  •  
5106314904_89a7fab7c5_n
Hoe voedselgigant Nestlé te werk gaat om zoveel mogelijk winst te maken
Maandag zond de VPRO in Tegenlicht de documentaire ‘De slag om ons drinkwater’ uit. Daarin zien we Nestlé vertellen dat haar missie is iedereen ter wereld van schoon drinkwater te voorzien. Met een fraai groengewassen marketingstrategie probeert de multinational munt te slaan uit bronnen, die gerekend mogen en moeten worden tot de ‘commons’, oftewel: onze gemeenschappelijke voorzieningen waarop iedereen recht heeft.
Peter Brabeck, voorzitter van ’s werelds grootste levensmiddelenbedrijf Nestlé, heeft geen boodschap aan gemeenschappelijke rechten. In de documentaire zegt hij letterlijk dat hij het idee dat water een mensenrecht is beschouwt als een extremistische visie. Het enige wat voor hem telt is winst. Woekerwinst. Voor Nestlé.
Op weg naar nog meer winst is niets heilig voor het bedrijf. Zo ontstond al in 1977 een wereldwijde boycot tegen het bedrijf, vanwege agressieve en misleidende marketing voor ‘Instant Formula’ voor zuigelingen, ter vervanging van borstvoeding. Met destijds dezelfde argumenten als die nu weer worden gebruikt bij de marketing van Pure Life, Nestlé’s watermerk voor de Derde Wereld: het is gezonder en het is veiliger. Ondertussen houdt de WHO (World Health Organisation) Nestlé medeverantwoordelijk voor de dood van 1,5 miljoen zuigelingen jaarlijks  als gevolg van het ontraden van borstvoeding. Die baby’s sterven omdat de moeders de Nestlé-voeding eigenlijk niet kunnen betalen. Maar beïnvloed door de reclame zijn ze bang om hun kinderen dat geweldige product te onthouden. Dus wordt de noodzakelijke dosis verdund met – vaak vervuild – water, waardoor baby’s sterven als gevolg van ondervoeding en infecties.
Water was al eerder onderwerp van de strijd tussen mensenrecht en consumptieplicht. In de jaren negentig van de vorige eeuw was het de Amerikaanse watergigant Bechtel die in Bolivia betrokken was bij een experiment om de watervoorziening te privatiseren. Bolivianen werd plotseling tot 20% van hun inkomen gevraagd voor hun water. Dat leidde in 2000 tot de ‘water wars’ in de stad Cochabamba, een grote opstand van de bevolking die er toe leidde dat de privatisering werd teruggedraaid.
En ook de EU haalde bakzeil, toen vorig jaar plannen voor een pan-europese privatisering van drinkwater uitlekten.
Deze voorbeelden maken deel uit van een internationale neoliberale politiek van privatisering die begin jaren negentig is ingezet en die mede door de Wereldbank en het IMF wordt ondersteund. In ontwikkelingslanden wordt de landelijke overheid onder druk gezet om de multinationals hun gang te laten gaan, in Europa en de VS gaat het vooral om lokale bestuurders, die vaak de kennis en de middelen missen om terug te vechten. Een tactiek die ook herkenbaar is bij de ontwikkelingen rond schaliegas.
Maar in een aantal van de beschreven situaties is ook een begin van een oplossing zichtbaar. Waar mensen in staat zijn om samen op te trekken, zijn zelfs machtige multinationals niet in staat om hun zin door te drijven. Dat ervoer Bechtel in Cochabamba. En dat zagen we opnieuw in de documentaire,  waar de inwoners van de Amerikaanse dorpen Shapleigh en Newfield zich organiseerden in hun weerstand tegen Nestlé. En wonnen.
Wat de film – en voorbeelden als Cochabamba – ook duidelijk maakt, naast de wel bekende maar telkens weer shockerende werkelijkheid over het optreden van bedrijven die denken de wereld in hun zak te hebben, is dat het wel degelijk mogelijk blijkt dit soort praktijken te stoppen. Het laat zien hoe belangrijk het is dat mensen zich lokaal organiseren en vooral ook hun lokale bestuurders bij de les houden.
Multinationals kunnen zo handelen bij de gratie van een anonieme globalisering, die overigens inmiddels door de financiële en economische crisis flink aan erosie onderhevig is. Maar ze zijn niet opgewassen tegen samenwerking op lokaal niveau, waar mensen elkaar kennen en steunen. Die samenwerking kan bestaan uit het tegenhouden van onrechtmatige  exploitatie van onze primaire levensbehoeften. En ook uit het boycotten van bedrijven die zich daar mee bezighouden. Peter Brabeck mag zich dan verschuilen voor de camera’s, als wij zijn handel niet meer kopen kan hij thuisblijven.

Meer over:

opinie, groen
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (15)

eeweew
eeweew11 sep. 2013 - 21:21

Ik raad iedereen aan die documantaire te kijken. Vooral de situatie van dat Pakistaanse dorp naast de Nestle fabriek is echt te erg voor woorden.

edgarmat
edgarmat11 sep. 2013 - 21:21

Yup, Nestlé is de Monsanto van de water industrie.

Nescio2
Nescio211 sep. 2013 - 21:21

Als Big Corperation het zou kunnen zouden de zuurstof die we inademen en het zonlicht ook nog geprivatiseerd worden en voor een geringe meerprijs aan de man gebracht worden!

BioMike
BioMike11 sep. 2013 - 21:21

Dit stukje herinnert me weer aan join the pipe: http://join-the-pipe.org

Woeki Hypo
Woeki Hypo11 sep. 2013 - 21:21

Water: Mensenrecht of goudmijn? Ik wil alleen water van het merk “Mensenrecht”. Van water van het merk “Goudmijn” krijg ik een kater. Woeki Hypo.

rbakels
rbakels11 sep. 2013 - 21:21

Dat Nestlé geld wil verdienen is begrijpelijk, maar als de 69-jarige Oostenrijkse bestuursvoorzitter Peter Brabeck roept dat water geen mensenrecht is vliegt hij echt uit de bocht op een manier die ook voor multinationals ongebruikelijk is. Een mensenrecht betekent een plicht voor een overheid om iets te doen of na te laten. Dat overheden ons van drinkwater voorzien vinden wij normaal, maar is dat elders niet, maar het mag geen politieke afweging zijn, zoiets van "liever wegen dan water". Ik hoop dat de aandeelhouders van Nestlé ingrijpen. Een CEO mag best een harde zakenman zijn, maar moet zich onthouden van kwalijke opmerkingen - waar hij niet eens geld mee verdient! Ik vindt het pas echt kwalijk als Nestlé zich bepaalde bronnen zou toer-eigenen waardoor goedkoop drinkwater niet meer bereikbaar is voor de mensen. Dan maken trouwens in de eerste plaats overheden een fout.

[verwijderd]
[verwijderd]11 sep. 2013 - 21:21

De hoofdschuldige hier lijken me niet de bedrijven, maar de lokale politici die er voor kiezen om de drinkwatervoorziening (of de kabel, of nutsbedrijven, etc.) te verkopen om vervolgens met de opbrengst hun eigen megalomane projectjes te financieren. En als de burger met de rekening geconfronteerd wordt wijzen ze met het beschuldigende vingertje naar de gemene bedrijven. U bent behoorlijk naïef als u daar intrapt.

4 Reacties
dino_radja
dino_radja11 sep. 2013 - 21:21

De bedrijven geven zelf toe lak te hebben aan mensenrechten, dan is het volledig terecht om daarover te klagen. Beter nog zou het zijn om bedrijven aan strenge regels te onderwerpen die de winst aan banden leggen.

nikita72
nikita7211 sep. 2013 - 21:21

Blits, Het systeem, waarin bestuurders geacht worden de belangen van de burgers te vertegenwoordigen, werkt blijkbaar niet. In Griekenland sluiten de bestuurders leningen af die het land niet terugbetalen kan, in Nederland gaat een woningbouwcorporatie in het schip door riskante beleggingen, in Pakistan komt een dorp zonder drinkwater. Als de ondernemer zijn rechten niet uitoefenen kan is dat onrechtvaardig, als de dorpelingen geen drinkwater hebben is dat ook onrechtvaardig. Het is kiezen uit twee kwaden. Dan is de vraag, hoe zoiets in de toekomst voorkomen kan worden. Als een domme burger een woeker-hypotheek afgesloten heeft, is tegenwoordig de opvatting dat de bank slechte voorlichting gegeven heeft. In feite denk ik dat elk contract ongeldig moet zijn als 1 van de partijen vooraf weet dat het contract de andere partij geen voordeel brengen zal. (Maar ik geef toe: met zo'n argument kun je ook wel de verkoop van tabak gaan verbieden).

lembeck
lembeck11 sep. 2013 - 21:21

En meneer Brabeck die vindt dat water geen mensenrecht is gaat vrijuit volgens jou? Je hebt wel vaker bijzonder vooronderstellingen, Blits.

lembeck
lembeck11 sep. 2013 - 21:21

Ik ben blij dat deze docu nu hier ook is uitgezonden. Hij was al eerder te zien op de Belgische TV. Die vaker hele goede documentaires hebben. Ook nu weer een korte serie over de economie. (gisteravond weer).

renesak
renesak11 sep. 2013 - 21:21

Allemaal waar natuurlijk, maar we kunnen er, als consument, volgens mij, wel degelijk zelf ook wat aan doen, n.l. geen water in flessen meer kopen. Dit even los van het feit dat het natuurlijk van de zotte is om flessen water van bekende merken uit bijv. Frankrijk of Italië de halve wereld over te verschepen. Ik realiseer me dat er nog in veel landen ondrinkbaar water of water met een (chloor)smaakje uit de kraan komt of kwam, en dat er daarom in die landen (uit traditie?) nog steeds massaal flessenwater gekocht wordt, maar dat is, in het geval van alleen maar een chloorsmaakje, met een simpel waterfilter in een kan op te lossen. Dit doet bedrijven als Nestlé pijn, is veel beter voor het milieu en scheelt voor de consument ook nog eens een hoop geld en gesleep.

1 Reactie
renesak
renesak11 sep. 2013 - 21:21

Als aanvulling hierop: Tot niet eens zo heel lang geleden was het vrijwel onmogelijk in restaurants kraanwater te krijgen (*). Gelukkig verandert dat nu snel en krijg je steeds vaker gekoeld (en gefilterd?) kraanwater als je om water vraagt. Hulde daarvoor! (*) ooit hoorde ik een restauranteigenaar zeggen: "Kraanwater? Dat kan niet hoor, want wij zoeken het water speciaal uit bij het menu"

eeweew
eeweew11 sep. 2013 - 21:21

Waar is het trouwens ooit mis gegaan? Waarom zijn mensen het opeens acceptabel gaan vinden te betalen voor iets dat gratis is?

1 Reactie
A.M. Heupscheuten
A.M. Heupscheuten11 sep. 2013 - 21:21

Voor niets gaat de zon op. Schoon drinkwater is niet gratis. Daar moet wel iets voor worden gedaan. Zo kan ik me nog een tijd herinneren, dat gas, water en licht als een eerste levensbehoefte (mensenrecht?) werden beschouwd. D.w.z. laag btw tarief en geen rare eco-taxen. Moet je nu eens kijken. Na huur- of hypotheeklasten de grootste vaste last die op de maandelijkse rekening prijkt. Kan iedereen wel met een beschuldigend vingertje wijzen naar die slechte kapitalistische multinationals die winst willen maken, maar onze eigen overheid kan er ook wat van. Onder de z.g.n. groene vlag wordt de burger schaamteloos genomen. Uiteindelijk maakt het geen donder uit of je door de hond, of door de kat wordt gebeten, met dit verschil dat je in het geval van een multinational nog kunt besluiten haar producten niet te kopen. Een boycot dus, zoals hier wordt voorgesteld.