Joop

Wat we NIET weten over het nieuwe Coronavirus

  •  
07-02-2020
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
China's Wuhan shuts down public transportation amid new coronavirus spreading

© epa08154623 A militia member checks the body temperature of a driver on a vehicle at an expressway toll gate in Wuhan, central China's Hubei province, 23 January 2020. Wuhan has shut down pub

Mocht er toch een uitbraak komen, dan staan er in Nederland zo’n 250 extra intensive care-bedden gereed. Maar zal dat genoeg zijn?
Vanaf het moment dat de uitbraak van het nieuwe Coronavirus dagelijks voorpaginanieuws is, verschijnen er artikelen getiteld ‘wat weten we nu?’. Bij een uitbraak van een nieuwe ziekteverwekker, is wat we niet weten echter van groter belang dan wat we weten. Daarom een samenvatting van wat we niet weten.
Laten we bij de naam beginnen. Het virus heeft voorlopig de officiële naam Novel Coronavirus (2019-nCoV). Een tijdelijke naam, die bovendien niet erg lekker bekt, dus duiken er alternatieven op. Zo schrijven sommige media over het Wuhanvirus, een naam die onjuist is en bovendien potentieel stigmatiserend werkt. Wie weet gaat het virus een naam krijgen die verwijst naar klokkenluider dokter Li Wenliang, die na eind december alarm te hebben geslagen gisteren zelf aan het virus kwam te overlijden.
Het aantal bevestigde gevallen staat na 6 januari op 31.494, waarvan 31.182 (99%) in China en op dit moment komen daar dagelijks nog duizenden gevallen bij. Twee op de drie infecties zijn in Wuhan vastgesteld. Aangezien de ernst van symptomen enorm varieert, kan het goed zijn dat er in werkelijkheid vele malen meer infecties zijn. Zo waren er onderzoeksgroepen die twee weken geleden op basis van epidemiologische modellen al spraken over tienduizenden, mogelijk honderdduizend infecties. Het aantal ernstige infecties ligt momenteel rond de vier-en-een-half duizend. Een positieve noot is dat het aantal nieuwe infecties momenteel een daling laat zien, van ca 3900 dinsdag naar zo’n 3200 op donderdag.
Hoe groot is de kans dat je aan het nieuwe Coronavirus komt te overlijden als je een infectie oploopt? In de provincie Hubei zijn er 618 doden te betreuren, wat neerkomt op 2,9 procent van de gevallen, en China buiten Hubei ligt dat percentage op slechts 0,18. In Wuhan ligt de case-fatality rate boven de vier procent. Aangezien het aantal gevallen nog exponentieel oploopt en ernstige ziekte en sterfte pas na meer dan een week optreedt, kan het goed zijn dat de sterfte straks hoger blijkt te liggen. Aan de andere kant is het zo dat als mensen met weinig symptomen beter worden opgespoord, dit getal nog naar beneden gaat.
Inmiddels zijn er 312 bevestigde gevallen buiten China. Opvallend is dat er in Zuid-Amerika en Afrika geen bevestigde gevallen zijn. Maar betekent het dat er daar geen infecties met het Coronavirus zijn? Verschillende experts maken zich zorgen, want op veel plekken in Afrika zijn er middelen noch infrastructuur om een uitbraak van het virus in een vroeg stadium gewaar te worden en in de grote miljoenensteden kan het virus zich misschien snel verspreiden. Het warme klimaat kan mogelijk een handje helpen om zo’n uitbraak binnen de perken te houden, maar we weten van bijvoorbeeld MERS dat Coronavirussen ook bij warm weer kunnen toeslaan. Hoe groot de kans op een pandemie is, een wereldwijde epidemie, en of die zich al aan het ontwikkelen is, weten we dus nog niet.
Er zijn verschillende medicijnen waarvan we denken dat die mogelijk activiteit hebben tegen het Coronavirus. Het is absoluut de moeite waard om in onderzoeken uit te zoeken in hoeverre die middelen effectief zijn, maar het is maar de vraag of daar iets uitkomt. Het zou een klein wonder zijn, want de werking van middelen tegen acute virale infecties is over het algemeen teleurstellend te noemen. Bovendien is het vaak niet het virus zelf dat dodelijk is, maar een acute ontstekingsreactie in de longen of een secundaire infectie met een bacterie. Tekenend is dat in het medisch tijdschrift Lancet van 7 februari het eerste belangrijke wetenschappelijk artikel over behandeling van het nieuwe virus gaat over een middel dat niet werkt (namelijk: corticosteroïden).
Terwijl op dat moment de getallen omhoog schoten, verzuimde de Wereldgezondheidsorganisatie WHO op 23 januari een internationale noodtoestand uit te roepen. In de dagen die volgden verspreidde het virus zich over de wereld. Een week later was het aantal bevestigde gevallen gestegen van 581 naar 7818 en het sterftecijfer vertienvoudigd van 17 naar 170. Op dat moment pas besloot WHO een internationale noodtoestand uit te roepen. Verschillende landen en luchtvaartmaatschappijen hadden ondertussen al hun eigen maatregelen getroffen. Het is volgens WHO maar de vraag of reisbeperking gaat werken, maar we zullen het zien. Het aantal nieuwe bevestigde gevallen in Europa valt deze week in elk geval mee.
Er zijn duidelijke protocollen die voorschrijven wat te doen als een arts besmetting met het Coronavirus vermoedt. Quarantaine en adequaat contactonderzoek moeten de uitbraak dan zo snel mogelijk indammen. Als er echter sprake is van infecties zonder of met nauwelijks symptomen die wel voor verdere verspreiding kunnen zorgen, kan het virus zich als het ware onder de radar verspreiden en wordt het moeilijk om alle gevallen op te sporen zodat de uitbraak uitdooft. Er zijn verschillende aanwijzingen dat dat mogelijk is, hoewel een asymptomatische besmettingen in Duitsland die in het New England Journal of Medicine werd gerapporteerd, op gebrekkige informatie bleek te berusten. Van SARS en MERS weten we dat bepaalde geïnfecteerden heel veel anderen kunnen besmetten. Het is dus zaak eventuele ‘superspreaders’ zo snel mogelijk op te sporen.
Mocht er toch een uitbraak komen, dan staan er in Nederland zo’n 250 extra intensive care-bedden gereed. Maar zal dat genoeg zijn? En waar halen we plotseling het personeel vandaan, als er nu al meer dan honderdduizend openstaande vacatures zijn in de zorg?
Kortom, het is nog veel koffiedik kijken of we een echte pandemie krijgen. Over het nieuwe virus weten we meer niet dan wel, en dat wat we niet weten zal uiteindelijk het verloop van deze uitbraak bepalen. Geen enkel land, ook Nederland niet, is klaar voor een uitbraak zoals die in Wuhan. Deels is dat een keuze, want hoe efficiënter een economie wil zijn, hoe slechter die is voorbereid op werkelijke noodsituaties.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (19)

Wilma3
Wilma38 feb. 2020 - 11:01

Misschien naïef maar ik heb de hele tijd het idee dat er van een mug een olifant wordt gemaakt. Bij een flinke griepgolf zijn er ook mensen die overlijden. Daarnaast kan het niet anders met zoveel mensen op deze aarde dat er een keer een onbedwingbare ziekte uitbreekt. De wereldbevolking is sinds 1970 verdubbeld en het aantal groeit steeds verder door. Aangezien we bovenaan de voedselketen staan kan alleen een oorlog of een ziekte de groei remmen. Het zou voor de wereld zelf niet zo slecht zijn als de mensheid in zou krimpen. Misschien dat de wereld het redt als er nog maar een kwart van het aantal mensen wat nu leeft overblijft. Wie zal het zeggen. Feit is dat het nu de verkeerde kant op gaat.

3 Reacties
Katootje2
Katootje28 feb. 2020 - 16:01

Het lijkt erop dat de sterftecijfers wel eens in de buurt zouden kunnen komen van de Spaanse Griep, waar in het totaal 2.5% tot 5% van de wereldbevolking aan stierf; in die tijd 50 à 100 miljoen. In die tijd moet de wereld bevolking dus ca 2 miljard geweest zijn - https://historiek.net/spaanse-griep-1918-pandemie/79002/ Omgerekend gaat het dus nu 200 tot 400 miljoen potentiële slachtoffers: niet helemaal het aantal waar je op gehoopt had. "Ander Tijden" schat het getal wat lager in en weet te vermelden: "In totaal overleven in Nederland ongeveer 28.000 mensen de griep niet." . Dus dat zouden er tegenwoordig bij een 3x zo grote bevolking slechts rond de 80.000 zijn - https://anderetijden.nl/aflevering/620/De-Spaanse-Griep Dat is ronduit een teleurstelling, want in 2017 zorgde de "gewone" griep voor 900.000 ziektegevallen en er vielen tijdens die griepperiode 9500 doden meer dan gebruikelijk. Het gaat dus gewoon om een ietsje te stevige griep - https://nos.nl/artikel/2321754-relatief-weinig-doden-door-coronavirus-maar-dat-is-juist-ook-een-risico.html Maar de Nederlandse bevolking zou met zekerheid niet beneden de 16 miljoen zakken - weer een droom aan duigen.

Wilma3
Wilma39 feb. 2020 - 12:47

Katootje, begrijp me niet verkeerd. Het is niet een wens van mij dat de wereldbevolking daalt door de een of andere catastrofe zoals een verschrikkelijke ziekte. Het is alleen wat ik denk dat er gaat gebeuren aangezien ik geboortebeperking ook niet echt zie gebeuren. Ik hoor overigens niemand over aids waaraan nog steeds jaarlijks tussen de 500.000 en een miljoen mensen sterven. Het is niet dat ik het niet belangrijk vind dat er maatregelen worden genomen om het aantal zieken te beperkten. Ik erger me wel aan de enorme stroom aan nieuwsberichten die het op gang brengt. Er zijn volgens Nu.nl nu 811 doden. Heel erg maar geen wereldramp lijkt mij.

Katootje2
Katootje29 feb. 2020 - 14:04

Wilma - Dat hangt af van het aantal besmettingen. Als China besluit om hele steden van de buitenwereld af te sluiten en in een week tijd een ziekenhuis met 1000 bedden te bouwen, dan moet je natuurlijk niet verbaasd zijn als dat een enorme stroom aan nieuwsberichten op gang brengt. Maar in ieder geval bedankt dat je ons je mening hebt gegeven over de problemen op deze wereld in het bijzonder de opvatting dat de wereld het misschien redt als er nog maar een kwart van het aantal mensen wat nu leeft overblijft. Dat wekt het vermoeden dat je uiterst rechts stemt en geen voorstander bent van een betere gezondheidszorg, -vooral niet in Afrika, Zuid-Amerika en de armere delen van Azië.

Greendutch
Greendutch8 feb. 2020 - 3:29

Is die laatste conclusie door te trekken naar andere onderwerpen , zoals stikstofcrisis? Tekorten-leraren-en-Onderwijscrisis? Te-weinig-Woonhuizencrisis? Achterstallig-milieubeleidscrisis? Klimaatveranderingscrisis? Teveel-populisten-in-NL-crisis? Failliete-gezondheidszorg-crisis? Boze-boeren-crisis? Vluchtelingencrisis? Racismecrisis? Regeringscrisis?

1 Reactie
Zapata
Zapata8 feb. 2020 - 9:56

Ja behalve het laatste. Aangezien over de economische insteek wat betreft benaderen van problematiek er op een paar partijen na die we populisten noemen een kamerbrede consensus heerst.

Frans4
Frans48 feb. 2020 - 0:32

Wat is er mis met de benaming 'Coronavirus'? To the point en niet stigmatiserend behalve dan voor een biermerk, dat, als ze het slim aanpakken, bijkans gratis voor een enorme naamsbekend kan zorgen. Wat er overigens stigmatiserend zou zijn aan 'Wuhanvirus' is mij volstrekt onduidelijk.

1 Reactie
JanB2
JanB28 feb. 2020 - 23:53

Wat is er mis met de benaming ‘Coronavirus’? Hij is niet eenduidig. De term coronavirus is een verzamelnaam voor een hele klasse van virussen. SARS werd bijvoorbeeld ook veroorzaakt door een (en dus niet hét) coronavirus.

Frans4
Frans48 feb. 2020 - 0:24

Ik las dat alleen de in ziekenhuizen ook werkelijk met testen gediagnosticeerde patiënten worden geteld als zijnde besmet, en daarvan dus ook alleen de gestorven positief geteste patiënten tellen als sterfgeval. Een arts vertelde dat ze 'slechts' 2000 patiënten kon toelaten en testen in haar ziekenhuis o.a. wegens het gebrek aan test kits. Duizenden anderen die voor de deur stonden werden heengezonden of thuis opgesloten. Dat zogenaamde nieuwe ziekenhuis is een quarantaine eenheid met tralies voor de ramen en dubbele doorgeefluiken om voedsel door te geven. Niet geteste en gestorven personen worden niet in de statistiek opgenomen maar voor de zekerheid wel onmiddellijk gecremeerd. Wat er allemaal ziek en dood in huizen ligt weet nog niemand. Nu is dit ergens wel consequent, niet getest is dus niet bewezen geïnfecteerd en wordt niet opgenomen in de telling. Maakt wel dat de officiële cijfers dus nogal 'geflatteerd' zijn. De vergelijking met het bekende griepje als zou het vergelijkbare sterfte cijfers geven is natuurlijk volstrekte kul. Bij een griepepidemie leg je niet een heel land plat, sluit je geen miljoenensteden van de buitenwereld af en neem je ook geen draconische quarantaine maatregelen zoals we nu in China zien. Wat we er überhaupt van zien en/of weten want extreme staatscensuur. Al met al nogal zorgelijke toestanden als je het mij vraagt.

JanB2
JanB27 feb. 2020 - 23:03

"Bij een uitbraak van een nieuwe ziekteverwekker, is wat we niet weten echter van groter belang dan wat we weten" Ben geen arts of viroloog maar het lijkt mij dat beiden even belangrijk zijn. Maar het gemmakte punt is duidelijk: zelfs als we helemaal niets zouden weten van het virus dan is dát gegeven an sich al van belang bij het nemen van voorzorgsmaatregelen.

Zapata
Zapata7 feb. 2020 - 16:41

/Deels is dat een keuze, want hoe efficiënter een economie wil zijn, hoe slechter die is voorbereid met werkelijke noodsituaties./ Chapeau! Inderdaad, als de staat alleen maar als functie heeft om zo gunstig mogelijke omstandigheden voor de markt te scheppen hetgeen op deze wereld maar zeker binnen de EU gebruikelijk is (lees Ordoliberalisme of Neo-liberalisme) dan ligt de focus zeker niet op het voorkomen van een pandemie. Weet u wel wat dat kost?

3 Reacties
ton14024
ton140247 feb. 2020 - 23:46

´´een pandemie. Weet u wel wat dat kost?´´ Heerlijk, mijn weekend kan niet meer stuk.

Zapata
Zapata8 feb. 2020 - 9:44

@Ton, Graag gedaan. Maar ik snap niet wat er aan te lachen valt. Het is toch niet meer dan logisch dat we voorgesteld beleid van de diverse partijen om het Corona virus te bestrijden eerst laten doorrekenen door het CBS. Om te zien of de kosten gedekt zijn maar zeker ook of dat beleid gunstig is voor de economie en veel banen oplevert. Natuurlijk moet ook de bestrijding van het Corona virus voldoen aan de Zalmnorm. We moeten wel de staatsschuld aflossen. Dat is verstandig beleid. Mochten de kosten toch groter worden dan beraamd dan kunnen we het eventuele vaccin buiten het basispakket houden zodat de markt de prijs kan bepalen en we kunnen de eigen bijdrage verdubbelen. Kijk dat is nog eens een actieve overheid!

Zapata
Zapata8 feb. 2020 - 10:00

@mezelf, CPB natuurlijk maar het kan geen kwaad om meerdere instanties het te laten doorrekenen. Zekerheid voor alles.

Martinel
Martinel7 feb. 2020 - 16:36

Wat ik mij afvraag...er werd melding gedaan over het feit dat het virus nu ook in ontlasting is aangetroffen. Worden mensen nu ook daarop gecontroleerd? Of is een thermometertje tegen het voorhoofd afdoende? Blijkens allerlei onderzoeken is dit virus al besmettelijk als men geen symptomen heeft. Wordt er ook onderzoek gedaan bij al die quarantaine gevallen naar besmetting in ontlasting? Je leest en hoort namelijk slechts over koorts en dergelijke?

2 Reacties
Anoniempje5
Anoniempje58 feb. 2020 - 10:24

Ben geen arts of viroloog o.i.d. maar ik denk dat als het in de ontlasting is vast te stellen dat het ook al in het bloed is vast te stellen. Als ik een onderzoeker zou zijn dan zou ik wel weten welke methode ik zou prefereren. de koorts en dergelijke zijn enkel sympthomen en geen manier waarop ze het virus vaststellen maar wel een vermoeden krijgen waarna ze verder onderzocht worden.

DanielleDefoe
DanielleDefoe8 feb. 2020 - 14:24

Bloed is een stuk makkelijker dan ontlasting in een buisje krijgen.

Sam V
Sam V7 feb. 2020 - 16:35

Een hoog "de tijd zal het leren" gehalte. De vraag is wel hoeveel tijd. Daarnaast mis ik in dit stuk dat we ook niet weten hoe betrouwbaar de rapportages van China zelf zijn. Los van wat China zelf niet weet, ook ten aanzien van wat ze wel weten. Graag ook suggesties voor alternatieve benamingen met terugwerkende kracht voor de Spaanse en Mexicaanse griep. Zo potentieel stigmatiserend. Of overdriijf ik nu? Zo ja, ben ik gelukkig niet de enige.

1 Reactie
Audio
Audio7 feb. 2020 - 20:15

Chinese griep Chinese flu