Wat te doen met Jorge Zorreguieta?

Laatst kwam die herinnering terug. Zomer 1977. Winter in Argentinië en het begin van de vuile oorlog. De junta van Jorge Videla is ruim een jaar oud. Ik zit op de veertiende verdieping van het ministerie van Marine en word straks binnengelaten bij admiraal Massera, het belangrijkste politieke brein achter de junta. Een echt interview kan het niet worden. Ik had de vragen vooraf ingediend op papier en de antwoorden schriftelijk terug gekregen. Ik had mijn kritische vragen bewaard om die te stellen als ik eenmaal oog in oog met de man sta.

Dat gaat niet erg soepel. Massera stelt het niet op prijs dat ik hem vragen stel over de verdwijning van een hoogleraar de dag ervoor. Professor Bravo, lid van het comité voor de Rechten van de Mens in Argentinië is op klaarlichte dag ontvoerd. En over de verdwijning van vele andere intellectuelen en activisten wil hij al helemaal niets zeggen. “Allemaal communistische propaganda. Dat u dit weet is het bewijs dat er persvrijheid is in Argentinië.”

Die persvrijheid was er eigenlijk alleen voor Engelsman Robert Cox die ik de dag ervoor had gesproken. Hij is dan hoofdredacteur van de Buenos Aires Herald, de enige (Engelstalige) krant die nog ongecensureerd kan verschijnen. Alle kritische Spaanstalige kranten zijn inmiddels verboden of hebben volgens Cox zichzelf censuur opgelegd op straffe van verdwijning.

Na de val van het fascistische regime zou blijken dat in de Marineschool ESMA, die onder Massera’s ministerie viel, 5000 Argentijnen zijn gemarteld waarvan er slechts enkele honderden het hebben overleefd. Na de val van het regime werd admiraal Massera tot levenslang veroordeeld.

Waarom kwam die herinnering terug? Een collega van Videla en Massera kwam laatst voor de zoveelste keer in ons nieuws opduiken: Jorge Zorreguieta, eerst onderminister en later minister van Landbouw in dezelfde Argentijnse junta, maar nu de vader van onze aanstaande koningin. Beatrix die met haar 74 jaar  ver voorbij haar pensioenleeftijd is, kan maar geen afstand doen van de troon. Maar dat kan niet erg lang meer duren.

Indertijd was het een stoere daad van minister Kok. Hij verbood om Zorreguieta toe te laten tot de bruiloft van zijn eigen dochter Maxima vanwege zijn vuile oorlogsverleden. De kans dat deze stoere daad door zijn opvolger Diederik Samsom wordt herhaald is niet waarschijnlijk. De man heeft zelfs verklaard geen moeite te hebben met de aanwezigheid van vader Zorreguieta.

Ik vond indertijd het feit dat de vader van Maxima niet bij het huwelijk van zijn dochter mocht zijn nog discutabel. Is een huwelijk een staatsrechtelijke zaak en zo ja, waarom in godsnaam? Maar een kroning is dat in ieder geval wel. Het is overigens onbegrijpelijk dat ze een pochende piloot die zegt doodsvluchten te hebben uitgevoerd al sinds 2009 zonder proces vastzit, terwijl ze Zorreguieta nooit hebben gearresteerd. Want zelfs Videla heeft aangegeven dat Zorreguieta bij de voorbesprekingen van de coup aanwezig was namens een pressiegroep van vlees- en graan exportmagnaten, de rijkste burgers van Argentinië.  Videla (2x levenslang) beschuldigt diezelfde groep nu: “Ze wassen hun handen in onschuld, eerst zeiden ze tegen ons ‘Doe wat je moet doen’ en nu geven ze ons alle schuld.” Pogingen om hen aan te klagen voor de verdwijning en moord op mensen van Zorreguieta’s ministerie zijn echter tot nu toe op niets uitgelopen.

Maxima is een absolute aanwinst. Niet alleen krikt ze het imago van onze –wat onhandige- prins Willem enorm op. Ook waait er een frisse wind door het koningshuis, dat steeds meer een soort nutteloze antiquiteit wordt. Ze is bezig met echt belangrijke onderwerpen zoals microkrediet voor de Derde Wereld. Zwemt rondjes in de grachtengordel om geld op te halen voor een ziekte als ALS en is bovendien nog een mooie vrouw ook. Mijn vrouw Jacqui heeft haar eens ontmoet. Ze is eenvoudig, vriendelijk en allesbehalve arrogant. Iets waar Nederlanders van houden.

Maar wat te doen met zo’n oude man die toch weer op de eerste rij wil zitten bij de kroning? Waarvan we nu toch echt wel een sterk vermoeden krijgen dat hij wel degelijk medeverantwoordelijk is voor de verdwijning van en de moord op 30.000 mensen. En dat gebeurde nog geen vijfendertig jaar geleden.

Ik heb al niet veel vertrouwen in dat gedraai van Samsom, maar dit gaat toch wel een beetje ver. Hoe moeilijk is het om ook hier je rug recht te houden. Zou Rutte dan weglopen? Je boos maken over zoiets zal wellicht allemaal verspilde moeite zijn in een land waar een kidnapper, overvaller, chanteur en vermoedelijke moordenaar dag in dag in de media wordt geknuffeld.

Het laatst verschenen boek van Fons burger is Smith! Het tie wrap mysterie