Wat Rutte te doen staat op Manhattan

De VVD zegt op de dag van People’s Climate voor duurzame energie oplossingen te zijn, maar maakt tot nu toe niet veel waar. Het opvangen van klimaatverandering eist consequent beleid op alle fronten. Premier Rutte zou dit op Manhattan namens Nederland moeten uitdragen. Uiteindelijk zijn alle huidige crises in de wereld samen peanuts als het echt fout gaat met het klimaat.

Nog geen vier maanden geleden zagen we hier in Nederland de Teldersstichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD, een duit in het zakje van de klimatsceptici doen met het rapport ‘Zeker van Energie’. VVD-zwaargewicht Ed Nijpels wist niet hoe snel hij er afstand van moest nemen. En ook minister VVD-minister Kamp neemt de aanbevelingen niet over en blijft windenergie stevig steunen.

Ook Mark Rutte zou zich niets van de Teldersstichting moeten aantrekken. Ook al zijn er meer machtige krachten aan het werk, zoals grote oliemaatschappijen, die het klimaatprobleem ontkennen. VN-baas Ban Ki-moon wil dat de regeringsleiders die hij heeft uitgenodigd ‘de urgentie van klimaatverandering benadrukken’ en roept ze op tot ‘klimaat-actie en ambitie’. In normaal Nederlands; ze moeten de portemonnee trekken. Een lastige opgave nu we te maken hebben met een lange lijst van crisissituaties in de wereld die ook enorme bijdragen vragen.

Maar Rutte zou een eerste stap kunnen zetten en een fiks bedrag kunnen toezeggen. De Nederlandse belastingbetaler ziet graag duidelijk wat er met zijn geld gebeurt. Nederland was in 2010 initiatiefnemer van een toegankelijk online overzicht van het geld dat voor klimaat werd uitgegeven van 2010-2012. Op dit moment lijkt het voor de Nederlandse burger dat er vele miljoenen euro’s in grote vage fondsen verdwijnen. Dat helpt niet om er steun voor te krijgen. Wat ook niet helpt is dat we aan de ene kant veel geld uitgeven aan het keren van klimaatverandering als we aan de andere kant een bank als de Wereldbank steunen als die blijft investeren in kolencentrales en andere schadelijke technieken. Dus Rutte, maak een helder overzicht van je plannen en laat zien hoeveel euro’s je daarvoor uit gaat trekken.

En dan, wat anders te doen in Manhattan dan thee drinken? De meeste landen hebben tot nu toe de kaarten op de borst gehouden. Ze kijken naar elkaar en wachten tot een ander eerst over de brug komt. De uitzondering is Angela Merkel. De Duitse bondskanselier heeft als enige al €750 miljoen ingezet. Dat geld komt terecht in het zogenoemde ‘Groene Klimaatfonds’, een VN-fonds in oprichting dat ontwikkelingslanden ondersteunt bij maatregelen tegen klimaatverandering. Uiteindelijk moet daaruit tot 2020 $100 miljard per jaar aan klimaatkosten van betaald worden. Rutte zou het voorbeeld van Merkel moet volgen en een fikse financiële bijdrage moet toezeggen. Hij kan daarmee een voorloper zijn en een kickstart geven aan de klimaatonderhandelingen later dit jaar waar over het gebruik van dat geld wordt gesproken.

Op Manhattan wemelt het van de regeringsleiders, vips en andere belangrijke mensen. Rutte kan ze allemaal ontmoeten. Maar zijn dat nu echt de hoofdrolspelers in dit drama? Wij willen graag dat premier Rutte op de foto gaan met mensen die nu al lijden onder de gevolgen van klimaatverandering. Hun verhalen hoor je bij dit soort gelegenheden zelden. Deze keer zijn ze er wel, bijvoorbeeld in het programmaonderdeel “Voices from the Climate Front Lines”. Rutte kan ook luisteren naar inspirerende initiatieven waarmee lokale groepen zich wapenen tegen hun sterk veranderende leefmilieu. Mensen zoals Ursula Rakova in Papoea-Nieuw-Guinea, die met haar dorp probeert te verhuizen naar het vasteland omdat het eiland waarop zij woont wordt getroffen door verzilting en straks wordt overspoeld door zeewater. Of luister naar Ken Kinney die kennis verspreid onder boeren in Ghana, waarmee de voedselproductie op peil kan blijven ondanks het uitblijven van regen. 


Vorig jaar is het besluit genomen dat Mark Rutte op Manhattan het klimaatgeld gaat toezeggen vanuit het budget van Ontwikkelingssamenwerking. Dat is al een slecht ruikende sigaar uit eigen doos. Waarom moet er minder geld naar ontwikkelingslanden om een probleem op te lossen dat niet zij, maar de westerse wereld en de Chinezen veroorzaken? Tot overmaat van ramp heeft de Tweede kamer ook besloten dat Nederlandse geld voor klimaat zowel van de overheid als van bedrijven moet komen. Wij vinden dat belastinggeld (want daar gaat het uiteindelijk om) niet moet worden gebruikt om bedrijven over te halen om mee te doen. Dan blijft er weinig over voor het werk van Ursula en Ken. Sterker nog: investeringen van bedrijven pakken niet zelden heel negatief voor ze uit. Premier Rutte zou in Manhattan goed moet luisteren naar Ursula en Ken en van ze leren dat Nederland gewoon genoeg publiek geld moet besteden aan de grote klimaatproblemen.

Leonie Wezendonk is junior beleidsadviseur op duurzaam land- en watergebruik en internationale geldstromen bij Both ENDS. Ze schreef dit stuk samen met Annelieke Douma met wie ze samen aan de toegankelijkheid werkt van lokale groepen van het Green Climate Fund. Het VN-fonds in oprichting, dat klimaatproblemen moet gaan aanpakken.