Wat PVV’ers Maikel Boon en Patrick Crijns Timmermans flikten, is al zo oud als de weg naar Kralingen

Alleen het middel is nieuw. Het gaat als vanouds om laster, smaad en bedreigingen

De week is slecht begonnen voor PVV-Kamerleden Maikel Boon en Patrick Crijns. Ze zijn ineens de bonte hond nadat de Volkskrant twee pagina’s besteedde aan hun creativiteit, niet met kurk maar met kunstmatige intelligentie. Ze gebruikten de image creator Sora om Frans Timmermans in allerlei vervelende posities af te beelden bijvoorbeeld als geboeide arrestant. Nu eens bleek duidelijk dat het om een karikatuur of een soort montage ging, dan weer was de afbeelding niet van echt te onderscheiden. De fans beloonden deze creativiteit met scheldpartijen en doodsbedreigingen aan het adres van de persoon die in hun kringen graag “Timmerfrans” of “Ons Frènske” wordt genoemd.

Hun Frènske deed een paar dagen voor de stembusgang aangifte tegen de laster en de bedreigingen. Dat dwong Geert Wilders op X afstand te nemen van Boon en Crijns. Hij stuurde Frans Timmermans een persoonlijk excuus. 

Het duurde niet lang of Wilders was terug in het oude spoor. Hij herinnerde zich dat Timmermans niet de enige was die aangifte had gedaan wegens laster en smaad om een illustratie. Caroline van der Plas ging hem voor omdat ze haar konterfeitsel naast dat van Wilders en Yesilgöz aantrof op een affiche van The Rights Forum met daarbij de vraag Zij kozen voor genocide. Wat kies jij? Dat bracht hem tot een tweet waarin hij Frans Timmermans ermee in verband probeerde te brengen.

Dit opent de vraag: wat is hier precies gebeurd? Beleven wij de dageraad van een nieuwe storm aan desinformatie? Het antwoord daarop is maar in beperkte mate ja. AI image creators stellen elke lul die een prompt kan schrijven, in staat beeldmateriaal te vervalsen of te laten maken. Vroeger had je daar tekentalent voor nodig. En weer later heel veel handigheid met het maken van fotomontages. Of het retoucheren van bestaand materiaal. Als Stalin weer eens een oude strijdmakker had laten liquideren, werd deze van alle groepsfoto’s verwijderd. De hoofdpersoon uit Orwell’s 1984 verdient zijn brood met het aanpassen van oude nummers van The Times aan de door Big Brother gewenste waarheid van het moment. George Orwell baseerde zich daarbij op wat hij wist van de grootschalige manier waarop oorlogvoerende partijen hadden geleerd tekst en beeld te vervalsen. Die kunst was al in de Eerste Wereldoorlog tot grote hoogte opgevoerd. Met name de Britten waren er goed in. Zij plakten bijvoorbeeld een groep Duitse militaire muzikanten die poseerden rond een stapel instrumenten voor de puinhopen van een verwoeste Franse stad. Onderschrift: plunderaars. Een beroemde tekening toonde een Duitse zuster van het Rode Kruis die een glas water uitgoot voor het gezicht van een gewonde soldaat. Onderschrift: een Engelse verpleegster zou zoiets nooit doen.

In de Tweede Wereldoorlog had de Engelse propaganda pornografen in dienst die geruchten verspreidden over de bijzondere liefhebberijen van de Duitse leiders. De grote Britse tegenstrever van Goebbels, Sefton Delmer, schreef daar een kwart eeuw na dato een smakelijk verhaal over.

Vergeleken bij de virtuosi van het genre zijn de Kamerleden Boon en Crijns net zulke prutsers als Marianne Faber. Om maar helemaal te zwijgen over de anonieme pissebedden die proberen in de reacties er met hun doodsbedreigingen een schepje bovenop te doen. Straks zien we ze voor de rechter jammeren, dat zij – brave huisvaders als zij zijn – niet wisten wat er in hen gevaren was.

Het enige nieuwe aan de jongste affaire rond de PVV, is dat er computers en AI zijn gebruikt. Het vuil echter spuit op uit oude bron.

Het is allemaal zo banaal. Zo goedkoop. En tegelijk zo kwaadaardig. Kwaadaardigheid zonder talent, zonder finesse, verachtelijker bestaat het niet.

Het is tekenend dat Geert Wilders na zijn lamme excuus de twee internetvervuilers weer de hand boven het hoofd houdt.

Ondertussen moeten wij ervoor waken dat wij het medium niet de schuld geven van de message. Crijns en Boon zullen zich moeten verantwoorden vanwege haatzaaien, smaad, laster en – wie weet – bedreigingen. Daarvoor bestaat uitstekende wetgeving. Ook staat er in onze grondwet dat niemand voorafgaand toestemming nodig heeft om iets te publiceren behalve ieders verantwoordelijkheid voor de wet. Dat die wetten werken en voldoende zijn, heeft Frans Timmermans met zijn aangifte bewezen.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mg verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten open blijven. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de debatten en de lijsttrekkers