Eerste verkiezingsdebat in plenaire zaal van de Tweede Kamer
Wat kunnen we leren van de Brexit?
Democratie is een kwetsbaar systeem, vooral omdat de stabiliteit in het geding kan zijn. Het hangt samen met hoe het systeem wordt ingevuld. In het algemeen wordt in een democratisch bestel een regering gevormd op basis van de afspiegeling van de stemmen van de kiezers. Bij een tweepartijenstelsel is dat simpel; of de ene of de andere partij regeert, dat zorgt voor zwalkend beleid door de jaren heen, maar het is in elk geval wel duidelijk. Hoe meer partijen er aan de verkiezingen meedoen, hoe complexer regeren wordt, dat laat onder meer de Nederlandse situatie zien. Besturende partijen worden steeds wantrouwender naar elkaar toe terwijl ze voor de kiezer alsmaar meer op elkaar gaan lijken en het landschap verder versplintert. De stabiliteit kan nog meer onder druk komen als leiderschap ontbreekt en politici besluiten nemen op basis van referenda over belangrijke onderwerpen, zoals bij de Brexit is gebeurd. Dan kan het te volgen beleid zelfs ingaan tegen de uitgangspunten en voornemens van de zittende regering.
Brexit
Hoe het ook zij, de partijen die direct of indirect bij besluitvorming zijn betrokken hebben er belang bij om de kiezers te beïnvloeden, zodat het besluit in hun voordeel uitvalt. Juist dat is duidelijk het geval geweest bij de Brexit. Dit besluit is er niet gekomen op grond van rationele overwegingen, objectieve informatieverschaffing of open discussies, maar doordat experts op het gebied van manipulatie van voorkeuren van mensen hun werk goed hebben gedaan. Zij hebben op de man gespeeld, schrikbeelden gepresenteerd, cijfers gemanipuleerd, moderne media ingezet en per doelgroep de communicatie aangepast. Dat heeft succes gehad voor de voorstanders van de Brexit. De Brexit is een voorbeeld van hoe een regering door verkeerde inschattingen en misrekeningen ten onder kan gaan en daarin een heel land meesleurt. In feite ging het in de aanloop al mis; het Brexit-referendum was een uit de hand gelopen gok en werd de zwanenzang van Cameron die dacht dat de meeste Britten wel voor lidmaatschap van de EU zouden stemmen. May, die ook tegen de Brexit was, moest het besluit wel uitvoeren, en onderhandelen met de EU over de procedures. Toen dit voor de zoveelste maal vastliep nam Boris Johnson het stokje over, en wilde de Brexit voor de Britten vooral heel snel en ondoordacht regelen. Maar door tegenvallende resultaten en allerlei schandalen, waaronder zijn feestje tijdens de coronamaatregelen en het vertrek van diverse ministers moest ook hij het veld ruimen. Zijn opvolgster Truss heeft het precies zes weken volgehouden, voordat wanbeleid en gebrek aan leiderschap haar ook nopen ontslag te nemen.
Lessen die we uit de Brexit kunnen trekken:
- Gematigde partijen die hun oren laten hangen naar populisme worden er deel van.
- Internationale politiek betekent meewerken aan tussenoplossingen
- Politiek als reclamezuil en theater is desastreus voor het onderlinge vertrouwen
- Het democratische systeem heeft behoefte aan enige economische rechtvaardigheid
Heeft Plato dan toch gelijk gekregen, toen hij zei dat democratie een staatsvorm is zonder rem, die dwingt om de bevolking tevreden te houden? Plato constateerde dat in een democratie eigenbelang en emoties soms ondergeschikt zijn aan rationele besluitvorming. Dat is niet alleen eigen aan democratie, maar aan heel veel staatsvormen. Denk maar aan wat er nu in Rusland gebeurt. Volgens Plato is de ideale staatsvorm de aristocratie der Wijzen, waarin besluiten worden genomen door een groep wijze mensen die geen ander belang hebben dan het beste te willen voor iedereen. Maar zelfs in dat geval kunnen menselijke sentimenten zoals jaloezie, machtswellust, eigenwijsheid of luiheid leiden tot besluiten uit eigenbelang in plaats van het dienen van het algemeen belang.
Dienend leiderschap
Het lijkt er dus op dat dé ideale staatsvorm niet bestaat, omdat de mens nu eenmaal niet volmaakt is en houvast en sturing nodig heeft. Maar als we om goede redenen opteren voor democratie, hoe kan dan gewaarborgd worden dat besluitvorming op basis van sentimenten, zoals bij de Brexit, niet de overhand krijgt? Er moeten noodzakelijkerwijs ook in een democratie drempels worden ingebouwd waardoor zwalkend en aantoonbaar contraproductief beleid wordt voorkomen. Een van die drempels is de kiesdrempel, waardoor niet iedereen met een kleine achterban het beleid kan manipuleren en frustreren. Een andere drempel is een goed rechtssysteem met regels over uitgangspunten, principes en procedures, waar iedereen zich aan te houden heeft. Wie de regels overtreedt mag niet meer meedoen, al wordt hier wel regelmatig de hand mee gelicht, denk maar aan de speelruimte die Trump eiste en kreeg. Maar vooral solidariteit en fatsoen zijn wezenlijke elementen die zouden moeten voorkomen dat mensen die beleid maken of controleren het eigenbelang niet laten prevaleren. Dit is een belangrijk, maar tevens moeilijk punt. Er is lange termijn voorlichting en educatie nodig om een sociaal geweten te kweken en te onderhouden. Ook is het belangrijk om te leren doorzien wanneer een persoon of partij open communiceert of juist manipuleert. Dat vereist een gedegen kennis, goed inzicht en logisch kunnen redeneren en de rug recht durven houden. Ook daar moet in het onderwijs en in voorlichting de nodige aandacht aan worden besteed. Maar bovenal gaat het om samenwerken aan samenleven, daar zijn we met zijn allen verantwoordelijk voor, en daar moeten we elkaar op aanspreken.
Dienende leiders, “goed voorbeeld doet volgen”.
Raf Daenen, oud wethouder en docent maatschappelijke ontwikkeling
Willem Vermeulen, psycholoog
Reacties (42)
Ik denk dat we nog niet veel kunnen leren van de Brexit, daar is het nog veel te jong voor. Het gepruts van de regering van GB heeft ook niet veel te maken met de Brexit. We hebben kunnen zien aan de Zweedse huizenmarkt dat het wel 20 jaar kan duren voordat dit na een aanpassing zoals HRA de eerste tekenen van beterschap zal laten zien, laat staan wanneer je je hele economisch bestel veranderd. We zijn nu nog maar 2,5 jaar onderweg.
Dat hadden de brexiteers er wel eens bij mogen zeggen. Ik ken overigens de Zweedse huizenmarkt niet, wat is daarmee gebeurd?
Blijf het proberen en denken dat het positief uit zal pakken. Je zal heel wat maatregelen moeten nemen zoals die eerder beschreven zijn, zoals zeer fiscaal gunstig beleid invoeren voor bedrijven en investeerders om het verlies aan export goed te maken. War eerder gecompenseerd zal moeten worden op publieke en sociale zaken dan erdoor opgebracht gaat worden. Want ook in GB zal men uiteindelijk op korte termijn bezuinigen moeten doorvoeren. Truss probeerde het men een plan wat mislukte. Het is niet voor niets veel vermogenden voor Brexit kozen. 30% mindere economie ten opzichte van voor de Brexit en ten opzichte van Duitsland die wel toegang tot de vrije EU-markt heeft. Geen mensen om in de land en tuinbouw die de oogsten zullen moeten doen. Een leefbaar inkomen kunnen verwerven om bepaald werk te doen. HRA is iets anders dan economische activiteit zoals werk in land en tuinbouw, horeca, zorg of bouw. Ook hier zal je de HRA af moeten bouwen per stap aangezien het een te groot economisch risico is Dat kan met stappen, een Brexit of Nexit (nog idioter voor een handels en distributieland) heeft gelijk op korte termijneffecten en kan je dus alleen aan passen met zaken die die nog jarenlang de lagere klassen meer zullen kosten dan ze lief is. Daar kan men voor elkaar krijgen de bevolking zo gek te krijgen. Hier is dat gelukkig nog hooguit 13-15%. Die zelfzelf graag armer ziet worden.
Zweden? Niks bezonders. Sterk gereguleerde volkshuisvesting in de 1970s (Folkhem model, de tijd van het Funksjonalisme in de architecture binnens en buitenshuis ) vervangen door een gedereguleerde & geprivatiseerde huizenmarkt. Woningtekorten met name in het laagste segment. Wachtlijsten. Toenemende socio-economische segregatie.
We kunnen leren van de Brexit dat het beantwoorden van een zeer complexe vraagstelling met een simpel binair ja/nee antwoord onmogelijk en onzinnig is.
Ik snap je gedachten, maar uiteindelijk moeten volksvertegenwoordigers ook altijd zo’n vraagstuk met voor of tegen beantwoorden. En er zijn onderzoeken die de stelling bevestigen dat ‘wisdom of the crowd ‘ tot betere beslissingen leiden. En vergeet ook niet dat op microniveau mensen ook dergelijke beslissingen moeten nemen (kinderen? Andere baan? Echtscheiding?). En inderdaad, er is bij een referendum sprake van beïnvloeding. Maar denk je heus dat al die duizenden lobbyisten (van Greenpeace tot Shell) zitten te niksen?
"Ik snap je gedachten, maar uiteindelijk moeten volksvertegenwoordigers ook altijd zo’n vraagstuk met voor of tegen beantwoorden. " Exact, het handige van een parlementaire democratie is dat we mensen kiezen die ons vertegenwoordigen met een hele organisatie erachter. Neemt een heleboel werk uit handen "En vergeet ook niet dat op microniveau mensen ook dergelijke beslissingen moeten nemen" Ook daar kun je natuurlijk hulp bij inroepen. Wanneer ik ziek ben of wil scheiden heb ik meer aan een arts, mediator of jurist dan aan een referendum onder buurtgenoten.
@Mark We moeten het aantal beslissingen die we op de gok moeten nemen minimaliseren. En dus ook een Brexit vermijden. Die wisdom of the crowd is niet van toepassing op Brexit, omdat iedereen alleen maar kan gokken. Met heel veel mensen dobbelen brengt het gemiddelde aantal zessen niet omhoog.
Er staan zeker een aantal interessante waarnemingen en opinies in dit stuk van Daenen. Zo stelt hij dat zo’n (Brexit) referendum wordt gekaapt door experts op het gebied van manipulatie. Dat zet hij tegenover reguliere verkiezingen waar mensen dan wel rationeel stemmen. Dat roept meteen de vraag op of de continue winst van rechts in Nederland en het duidelijke verlies aan kamerzetels van linkse partijen dan het gevolg is van rationaliteit van het electoraat. Dat kan best kloppen: zijn de PvdA, GL en de Sp wel goede belangenbehartigers voor de lagere middenklasse, dus de groep 1 A 1,5 of 2 keer modaal? Ik denk dat ze dat in elk geval niet duidelijk krijgen, waardoor die groep en masse op andere partijen stemt, want die wekken in elk geval nog de indruk dat ze daar wat aan zouden kunnen hebben.
Krijg altijd de kriebels als Plato aangehaald wordt, want in zijn eigen ideale staatsvorm heeft de gemiddelde burger minder zeggenschap over zijn eigen leven dan een Noord-Koreaan. Maar dat Brexit één grote clusterfuck was, lijkt me wel duidelijk. Niet dat wij hier daar al teveel leedvermaak over moeten hebben, want we komen aan het eind van hoe lang de ECB de euro nog kunstmatig overeind kan houden. Voor de EU staan ook barre tijden voor de deur.
In ieder systeem worden mensen politiek gemanipuleerd. Mensen moeten zich beter informeren en zich niet laten manipuleren.
Uuuh...het probleem met manipulatie is dat je niet doorhebt dat het je overkomt
Van de Brexit valt te leren dat referenda toestaan betekent de doos van Pandora openen. Twee keer was er een referendum, in een ervan werd bij meerderheid de Oekraïne de deur gewezen. De andere ging over de EU, die moest maar een toontje lager zingen. Het waren blunders, die referenda, van de hoogste categorie, En het ergste is dat er nooit ingezien werd hoe stupide het was om die volksraadplegingen te houden. Het is de domheid tot koning uitroepen. Daarom is het houden van een volksraadpleging hier voortaan verboden. De democratie is wel het beste systeem van alle, maar met openingen waardoor het lekte. Die zijn nu gerepareerd. De kroonjuwelen zijn opgeborgen en de la is verzegeld met zeven zegels. Wie die zou verbreken kust de apocalyptische ruiters wakker.
In de hier door bouwman genoemde referenda deugden die vooral niet omdat het volk het waagde anders te kiezen dan vooraf min of meer was vastgesteld. Hadden die kiezers de gewenste keuze gemaakt dan waren die referenda prima geweest.
@LaBou De referenda deugden niet omdat mensen zich voor de gek lieten houden door complottheorieën, fake news en andere onzin.
@Jawel Hier heb je een bron. Een Britse journalist die uitploos wat de rol van Facebook was in ten tijde van het referendum. "In an unmissable talk, journalist Carole Cadwalladr digs into one of the most perplexing events in recent times: the UK's super-close 2016 vote to leave the European Union. Tracking the result to a barrage of misleading Facebook ads targeted at vulnerable Brexit swing voters -- and linking the same players and tactics to the 2016 US presidential election -- Cadwalladr calls out the "gods of Silicon Valley" for being on the wrong side of history and asks: Are free and fair elections a thing of the past?" Ted Talk, Facebook's role in Brexit — and the threat to democracy: https://youtu.be/OQSMr-3GGvQ
Sorry Volrin. Meestal kan ik je wel volgen maar hier zou je toch echt beter moeten weten. Bij het eerste referendum was het beste argument om voor te stemmen dat bij tegenstemmen het licht in de EU zou uitgaan. En bij dat tweede referendum was er een niet onbekende politicus die toegaf dat hele verdrag niet gelezen te hebben, dat in tegenstelling tot veel van de tegenstemmers.
@JawelHoor -------------------------- Sinds wanneer zijn dikke duimen geen bron meer?
@Jawel, Eric Wat denken jullie van het verhaal dat Mohawk hieronder plaatst? Dit nog los van allerlei gegoochel met bedragen van de Brexiteers. https://www.libdems.org.uk/12-lies-of-brexit https://www.theguardian.com/politics/2022/jun/12/is-brexit-working-four-key-tests
''Besturende partijen worden steeds wantrouwender naar elkaar toe terwijl ze voor de kiezer alsmaar meer op elkaar gaan lijken en het landschap verder versplintert. De stabiliteit kan nog meer onder druk komen als leiderschap ontbreekt en politici besluiten nemen op basis van referenda over belangrijke onderwerpen, zoals bij de Brexit is gebeurd. Dan kan het te volgen beleid zelfs ingaan tegen de uitgangspunten en voornemens van de zittende regering.'' Vreselijk maar niet heus, de elites wantrouwen elkaar steeds meer en gruwel ten top referenda die elites dwingen tegen hun eigen uitganspunten in te gaan. Als de elites tenminste niet in opstand komen tegen het volk en ondemocratisch de uitkomst van referenda naast zich neerleggen. Wat er dan gebeurt hebben we mogen meemaken in 2005 (Grondwet Europa) en 2015 (Oekraïneverdrag). De elite gaat voor eigen meerdere glorie en dwars tegen het volk in en stort alles en iedereen in de ellende waar arbeiders de prijs voor betalen. Oorlog en de ene na de andere crisis. https://isgeschiedenis.nl/reportage/de-ervaringen-van-nederland-met-referenda In het VK konden de elites niet om het referendum heen waarbij de arbeiders in meerderheid voor de Brexit hebben gekozen. Maar wat er dan gebeurt, linkse (Labour) en rechtse (Conservative etc.) rijke elite spannen samen om Brexit Johnson te laten struikelen over feestjes. Dat arbeiders dat niet licht vergeten bij volgende verkiezingen/referenda.
@ Kees Jij schrijft: waarbij de arbeiders in meerderheid voor de Brexit hebben gekozen. Net zoals de Russische arbeiders in meerderheid voor Poetin hebben gekozen met als doel andere arbeiders in omringende landen te onderdrukken en te doden, het westen te bedreigen met het inzetten van kernwapens, terwijl zij zelf het land ontvluchten om te voorkomen dat ze ingezet worden als kanonnenvoer en er geen probleem mee hebben dat hun arbeidersparadijs zaken doet met een onderdrukkend regime als Iran dat liever vrouwen op straat laat doodslaan dan hen het recht te gunnen zonder hoofddoek op straat te lopen. Jouw arbeiders maken in het stemhokje keer op keer de verkeerde keuze. Maar goed dat de elite hier zich niks aantrekt van hun opvattingen. Anders zouden wij hier de wereld op dezelfde manier in de ellende storten als de Russische arbeiders dat doen.
@Ouwens --------------------- Zo te lezen ben jij niet echt een voorstander van de parlementaire democratie, het systeem dat we nu hebben. Wat is jouw alternatief?
@ EricDonkaew Jij schrijft: Zo te lezen ben jij niet echt een voorstander van de parlementaire democratie, Zo te lezen ben jij net zoals Kees van mening dat een door burgers gekozen leider zoals Poetin tegelijk daarmee het mandaat heeft burgers in een ander land te vermoorden. Ik ben inderdaad van mening dat democratische verkiezingen een dergelijk mandaat niet bieden. Mijn alternatief is dat verkiezingen slechts betekenis hebben voor het gebied waar de kiezers wonen.
Ja Kees, die rijke elite heeft Johnson gedwongen de heftige corona-maatregelen aan de bevolking op te leggen en hem vervolgens met de haren naar die feestjes gesleept en de drank door zijn strot gestouwd. Ze hebben zijn medewerkers gedwongen om koffers met drank bij Downingstreet 10 naar binnen te smokkelen en ginnegappend oefeningetjes laten houden om de pers voor te liegen, want diezelfde elite heeft het verhaal natuurlijk ook gelekt. Zij hebben prins Phillip om zeep geholpen om te zorgen dat de Queen heel eenzaam, maar wel met de hele natie toekijkend, zijn uitvaart moest beleven. Daar heeft Brexit-Johnson nul-komma-nul aandeel in, die man is de integerheid zelve, al die kinderen bij verschillende vrouwen betekent echt niet dat hij ooit liegt, laat staan vreemd gaat. En natuurlijk zijn al die miljarden die voorheen naar de EU gingen, nu allemaal in de NHS worden geïnvesteerd. En het Britse volk, inclusief die anderhalve arbeider van jou, staat nog voor de volle 100% achter Brexit en Johnson. In jouw dimensie dan...in de échte wereld wensen de meeste Britten die man naar de hel en houden de Torries maar 3 (!) zetels over als er nu verkiezingen zouden zijn
Dat er genoeg mensen zijn die graag hun welvaart in leveren, om zo mensen van het "andere team" lekker een hak te kunnen zetten... En zo een zooitje superrijken plezieren.
De schrijver plakt hier een aantal zaken aan elkaar. Brexit staat los van het incompetente leiderschap van de Tories. Maar het vreemdste is de oproep tot een kiesdrempel. Het probleem is juist dat je een kiesstelsel hebt waar je geen vrije toetreding hebt: winner takes all zorgt voor een enorme kiesdrempel. Als conservatieve stemmer moet je wel op deze mensen stemmen: een conservatief-alternatief komt niet van de grond. Idem met ontevreden Labour stemmers zoals in The Red Wall. De partijen daar hoeven nooit echt bang te zijn om aan de kant gezet te worden. Ze hebben een monopoly op hun groep stemmers. Vergelijk dit een met Nederland: Baudet doet raar en er staat concurrentie op. Langzaam verdwijnt Baudet (vergelijk het eens met vier jaar geleden) en nemen serieuze partijen zijn plaats over. Vrije toetreding tot de kiezersmarkt: veel beter dan een Brits monopoly.
Wat we van de Brexit ook kunnen leren: een districtenstelsel is slecht voor de democratie. In een stelsel met evenredige vertegenwoordiging zouden kleinere partijen ook in het parlement komen, en wordt de politiek niet meer gedomineerd door de interne vetes binnen de grootste partij.
Je bent duidelijk geen voorstander van Brexit, en dat kan. Je woont er niet, en bekijkt het van een afstand. Maar als je stelt: 'Dit besluit is er niet gekomen op grond van rationele overwegingen, objectieve informatieverschaffing of open discussies, maar doordat experts op het gebied van manipulatie van voorkeuren van mensen hun werk goed hebben gedaan. Zij hebben op de man gespeeld, schrikbeelden gepresenteerd, cijfers gemanipuleerd, moderne media ingezet en per doelgroep de communicatie aangepast.' Kan je je dan niet voorstellen dat jouw mening ook gebaseerd is op dezelfde manipulatie? De tegenstanders buiten Engeland blonken nou niet echt uit in mooie samenhangende wervende teksten, en in het land is er uiteindelijk een duidelijke opdracht aan de regering gegeven. Daar heb je het mee te doen, en nakaarten heeft nog nooit iemand geholpen. We hebben daar de afgelopen jaren gezien dat het toch wel prettig is niet onder de knoet van de EU te vallen, en vooral dat het prettig is een overheid te hebben die zich daar niet achter kan verschuilen.
Die opdracht was helemaal niet duidelijk. De (overigens indrukwekkende) opkomst was 72% en de uitslag was 51/49. Waarbij met name oudere kiezers voor Brexit en jongeren juist tegen stemden, de Schotten een voorschot namen op afscheiding en oh ja, er werd ook nog tussendoor een PM vermoord
De Brexit heeft voor- en nadelen. De Europese Unie heeft voor- en nadelen. De munteenheid euro heeft voor- en nadelen. Een ieder weegt die voor- en nadelen verschillend. Het zijn politieke kwesties en onderworpen aan democratie. De belangen zijn ook verschillend. De een heeft (eigen, financieel) belang bij de EU en de euro, de ander veel minder. Het belang van de een is niet automatisch belangrijker dan het belang van de ander. Dus toch politiek annex democratie. Wijze mensen heb ook een belang. Hoe vind je trouwens eerlijke, integere, wijze mensen en hoe weet je zo zeker dat ze behalve wijs ook eerlijk en integer zijn? Arbeiders in - dat moet ik er wel bij zeggen - de rijkere Europese landen ondervinden vanuit hun positie meer nadelen dan voordelen van de EU en daarom stemmen ze tegenwoordig wat ze stemmen. Maar anderen hebben juist weer wél belang bij de EU. De 'kloof' in de politiek van Europa is anders dan hij was, gekanteld zelfs. Traditioneel links en traditioneel rechts zijn eigenlijk al helemaal verdwenen. Ik zie de oplossing toch meer in gematigde, fatsoenlijke middenpartijen die serieus luisteren naar de gewone man en vrouw met hun dagelijkse beslommeringen en problemen. En ze niet wegzetten als domrechts of domlinks. Dus weg met het elitarisme van het zogenaamde fatsoenlijke midden. Maar goed, zo sta ik er in.
@ EricDonkaew Jij schrijft: Arbeiders in - dat moet ik er wel bij zeggen - de rijkere Europese landen ondervinden vanuit hun positie meer nadelen dan voordelen van de EU Dat vind ik nogal grote woorden. Vooral omdat er geen enkele onderbouwing voor is. De EU heeft sterk bijgedragen aan de Nederlandse economie en vooral voor goede werkgelegenheid gezorgd voor geschoolde werknemers. Als je dat soort zaken wil ontkennen moet je toch echt aantonen dat de EU negatieve gevolgen heeft voor werknemers.
Een prima artikel. Dat zit inhoudelijk goed in elkaar. Ik denk dat we ook niet moeten doorslaan in het over analyseren. Dat werd ook teveel na Trump gedaan. Trump won in 2016 met een hele kleine marge van een hele slechte tegenkandidaat. Hij verloor de popular vote. Maar won door een achterlijk kiessysteem. Met de Brexit hetzelfde. Ook dat was een dubbeltje op zijn kant. Linkse mensen analyseren alles dood. Terwijl verkiezingen lang niet altijd rationele uitslagen geven en vaak een hogere opkomst aan de ene kant of andere kant een groot verschil kan maken. Het had ook prima in 2016 Clinton kunnen worden. En het ook prima in 2016 een Remain kunnen worden. Het is niet dat het 90-10 was of 80-20. In de meeste landen wil de bevolking overigens vast houden aan de Europese Unie Maar het is kennelijk veel interessanter om te melden welke landen er anders over denken. Engeland is voorlopig een buitenbeentje. En dat is ook wat er mis is met links de afgelopen jaren. Ze nemen 100% de kletskoek en het narratief van "rechts" over. Het Brexit kamp heeft niet overtuigend gewonnen. Trump won maar zeer krap van Clinton. En de overgrote meerderheid van Nederland stemt niet op achterbaks "rechts". En dat zijn absoluut niet allemaal linkse arbeiders Laat je toch niet zo mee slepen door die sprookjes en leugens van "rechts". Zie ze voor wat ze zijn
@Sonic2: (...) Maar won door een achterlijk kiessysteem. Met de Brexit hetzelfde. ------------------------------ Het districtenstelsel - overigens ooit een kroonjuweel van D66 - is inderdaad een achterlijk kiessysteem en ook niet democratisch. Maar de Brexit was toch gewoon een percentagekwestie?
@ Eric Het is mijn fout. Ik heb het zeer onduidelijk geformuleerd. In Amerika was het inderdaad het achterlijke kies systeem. In Engeland was het een percentage kwestie. Kwestie van onhandig formuleren mijnerzijds. Voor de rest zie ik vooral een gespleten Engeland. Net als ik in Italie slechts een kleine meerderheid voor "rechts" zie kiezen. In Nederland was in 2021 het sociaal liberalisme van Kaag groter dan het nationalisme van de PVV. We analyseren te veel en wat we analyseren is eenzijdig en dient het "rechtse" narratief. En bovendien analyseert de massa verkeerd. Zodat ze altijd op de verkeerde paarden wedden. Bij gebrek aan mensenkennis en politieke kennis. Overigens zijn verkiezingen en referenda altijd momentopnames. Het is nu de herfst van 2022 en Brexit speelde zich af in juni 2016.
@Sonic: En bovendien analyseert de massa verkeerd. -------------------- Dat zijn wel grote woorden, vind ik.
De massa analyseert verleerd omdat de massa gevoerd wordt met een overdaad aam informatie, waarvan een gedeelte niet (opzettelijk en niet opzettelijk) klopt. Voor heel wat mensen is bijna al die informatie nieuw, en door de hoeveelheid informatie is het onmogelijk om zin en onzin van elkaar te scheiden. Dat ligt niet aan domheid, niet aan ongeinformeerd zijn, maar aan menselijkheid.
@ Eric Democratie kent zijn massa dwalingen. Volgens mij zijn dat eerder kleine woorden. In tegenstelling tot dat het grote woorden zijn. Ik verwijs naar Hitler in 1933. Of naar CDA en VVD stemmen in 1982. Of Trump en Brexit in 2016. Of naar Baudet stemmen in 2019. Deze massale dwalingen zijn een (negatief) onderdeel van de democratie. Dat vind ik zo opmerkelijk van de huidige tijd. Dat je dwalingen van de kiezers niet meer mag benoemen. En al helemaal niet massale dwalingen. Alsof de kiezer bij voorbaat gelijk heeft en uitsluitend rationele keuzes maakt. We moeten dat juist benoemen, want ik zie best intelligente reageerders hier die op de verkeerde paarden wedden. Daarom mij ook als een grote vijand zien. Terwijl hun grootste vijand juist degene is waarvan ze denken dat die voor hun opkomt. We moeten massale dwalingen benoemen. We moeten foute analyses corrigeren.
Zolang Britten geloven in 'old times' met alle sentimenten, en zich geen Europeaan voelen zullen we dit soort moves meer zien. Oke de EU is niet alles, en behoeft echte aanpassingen om geo politiek mee te kunnen, maar daarom is 1 Europa zo belangrijk....
Dat de EU zich niet zal willen aanpassen aan deze tijd, is al aangetoond. Anders hadden ze wel geleerd van de voedingsbodem voor de brexit. Nog steeds is de ECB een kunstmatig om hoog gehouden rekenmodel dat op een gegeven moment gaat instorten. De Britten tonen nu juist aan dat ze ook in Europa zonder de EU goed kunnen meekomen in de strijd in de Oekraïne.
Heel helder verhaal en helemaal mee eens. In lijn met de bewaren van Plato en de drang naar populisme toch de hint om vaker mensen die ergens bewezen verstand van hebben te volgen en wat meer afstand te nemen van hen die je ontevredenheid voeden.
Brexit is een totale shitzooi geworden voor het niet zo verenigde UK. De vraag is nu wanneer Schotland en Noord Ierland bye, bye zeggen en Engeland met hangende pootjes weer gaat terugkomen.
Voorlopig weinig verschil. Zij zitten met hoge inflatie mede door eigen wanbeleid, wij mede door wanbeleid van de ECB. De grote EU-ellende komt er nog aan. Weet je nog die bankencrisis die een euro-crisis werd omdat bepaalde pigg-landen hun zaken niet op order hadden toen die recessie kwam? Dezelfde pigg-landen staan weer als domino-steentjes klaar.