Wat kan een nieuw kabinet? In Nederland valt niet zoveel aan knoppen te draaien als wenselijk zou zijn

Er wordt al druk gespeculeerd over de vraag welke partijen een meerderheidscoalitie zouden kunnen vormen als wordt uitgegaan van de meest recente peilingen.

De verkiezingscampagne is losgebarsten en veel burgers hopen dat een Messiasachtige krachtige politicus gaat winnen die Nederland daadkrachtig uit de rotzooi kan halen. Pieter Omtzigt wordt als zo’n krachtige politicus gezien. Maar ook Caroline van der Plas vervult die rol voor veel zwevende kiezers. Bij de eigen achterban van PvdA/GroenLinks wordt Frans Timmermans als zodanig gezien.

De vraag rijst dan ook wat er na het bekend worden van de verkiezingsuitslag daadwerkelijk snel kan veranderen door een nieuwe regering. Relatief weinig als het om belangrijke knoppen gaat op het dashboard van de overheid waar zij aan kan draaien. In campagnetijd zal iedere partij dat evenwel anders zien en benadrukken dat het grote verschil echt gemaakt kan worden als er op hen wordt gestemd.

De begroting die op Prinsjesdag gepresenteerd gaat worden zal voor kiezers een goede graadmeter zijn van uitgaven van de overheid die behoorlijk vast liggen. Met onderliggende knoppen die te vast zitten om er gemakkelijk aan te kunnen draaien.

Daarnaast moet ook een nieuwe regering rekening houden met harde data zoals de toenemende vergrijzing, het structurele tekort aan arbeidskrachten, het vastlopen van de zorg, het tekort aan woningen en de huidige wet- en regelgeving die snelle oplossingen en veranderingen juridisch tegenhoudt op het gebied van het asielbeleid, klimaat, energie, stikstof en het bouwen van woningen. Om nog maar te zwijgen over het economisch belangrijke gegeven dat Nederland een open economie is en altijd afhankelijk zal blijven van het buitenland en buitenlandse ontwikkelingen.

Hoe graag veel kiezers ingrijpende veranderingen ook willen, feitelijk valt er niet zoveel aan knoppen te draaien als wenselijk zou zijn.

Houd dat in gedachten als partijprogramma’s bekend zijn en politici met elkaar in debat gaan.