Wat is er nodig voor we Meta en Big Tech echt achter ons laten

Zo leveren we met elke swipe en elk bericht een bijdrage aan een toekomst die minder vrij en minder veilig is.

Meta en X ontwikkelen zich steeds meer tot de lange arm van Trump. Toch kijken we de andere kant op en blijven we Facebook, Instagram en WhatsApp gebruiken. Met argumenten als ‘Daar zit onze doelgroep’, ‘Ik heb veel volgers’ of ‘Al mijn klanten gebruiken WhatsApp dus ik kan daar echt niet weg’. X wordt wel door steeds meer mensen verlaten.

Intussen is Zuckerberg dikke vrienden met Trump en steunt hij diens beleid financieel en ideologisch. En hoewel de bromance tussen Trump en Musk over lijkt, schoof Musk onlangs wel weer aan bij een door Trump georganiseerd diner voor de Saoedische prins.

Binnen Meta bepalen Trump-gezinde republikeinen mede het beleid. Voormalig Trump-adviseur Dina Powell McCormick trad dit jaar toe tot de raad van bestuur. Trump-bondgenoot Robby Starbuck werd dit jaar aangesteld om vooroordelen in de ontwikkeling van AI tegen te gaan. Starbuck voerde een succesvolle strijd tegen diversiteitsbeleid, iets waarvan Meta dit jaar nadrukkelijk afstand nam en dat Meta zelfs veroordeelde. Starbuck zorgde ervoor dat verschillende grote Amerikaanse bedrijven stopten met hun diversiteitsbeleid met de claim ‘Go woke go broke’, een claim die volledig voortkwam uit vooroordelen. Goed diversiteitsbeleid versterkt juist de winstgevendheid van organisaties. Ook de republikeinen Joel Kaplan en Kevin Marten kregen dit jaar beleidsbepalende posities bij Meta.

Onder invloed van de Republikeinse MAGA-beweging is de moderatie bij Meta verder versoepeld en is professionele factchecking verdwenen. Meta geeft meer ruimte aan desinformatie en aan het verspreiden van haat. Hierdoor ontstaat een dynamiek met veel ruimte voor populistische geluiden en veel minder voor feiten.

Meta en Musk richten hun algoritmes steeds meer in volgens de wensen van Trump en zijn bondgenoten. Zo leveren we met elke swipe en elk bericht een bijdrage aan een toekomst die minder vrij en minder veilig is. Het is een van de vele manieren waarop Amerika ons leven beïnvloedt. Daarnaast verwijdert Meta zonder enige uitleg de accounts van progressieve makers en lhbtqi-mensen. Intussen wil de regering-Trump wanneer je naar de VS reist al je socialmedia-accounts ontvangen.

Het maatschappelijk debat krijgt hierdoor steeds scherpere randen en populisten een groot podium. Gesprekken richten zich minder op het verkennen van perspectieven en meer op het bevestigen van verschillen tussen groepen. Journalistiek, rechtspraak en politieke partijen die andere denkbeelden vertegenwoordigen worden constant verdacht gemaakt. Publieke thema’s zoals migratie, gender, veiligheid en verkiezingen worden gevoed door verhalen die vooral inspelen op gevoel terwijl feiten en wetenschap naar de achtergrond verdwijnen.

Voor gemeenschappen die vaak doelwit zijn van stereotypering weegt deze ontwikkeling extra zwaar. Zij moeten zich steeds vaker verhouden tot misleidende verhalen waardoor hun positie in het debat verzwakt. Daarnaast groeit hierdoor de haat naar minderheden zoals migranten, lhbtqi’ers en progressieve groeperingen.

Toch blijven we de platforms van Meta gebruiken. We houden Big Tech daarmee machtig en geven dezelfde bedrijven de middelen om politieke agenda’s te steunen die de democratie verzwakken en Europa uiteendrijven. En dan zijn de privacyschendingen van Meta nog buiten beeld gelaten.

Maar vraag je eens af, kunnen we echt niet zonder Meta en Musk? En wil je gebruikmaken van platforms die erop gericht zijn onze democratie te ondermijnen? Aan het begin van dit jaar maakten veel mensen enthousiast een Signal-account aan. WhatsApp bleef echter actief op de meeste telefoons. Instagram en Facebook werden nauwelijks verlaten.

Ik zette begin dit jaar wel de stap. Een Instagram-account met 20.000 volgers opgezegd en ik leef nog steeds. WhatsApp in de prullenbak en mijn opdrachtgevers, familie en vrienden bereiken me moeiteloos. De meesten via Signal, soms via sms. Het kan dus. Het is maar wat je belangrijker vindt. Vind je het belangrijk dat tante Truus je laatste post beloont met een like? Of kies je voor een sterke democratie waarin gelijke kansen voor iedereen centraal staan en mensen volwaardig meedoen?