Wat deze verkiezing betekent voor mijn gehandicapte dochter

De verkiezingsuitslag van gisteren markeert een kantelpunt in de Nederlandse politieke cultuur. Voor het eerst sinds de wederopbouw hebben partijen met een uitgesproken nationalistisch of radicaal rechts profiel samen bijna de helft van de zetels behaald. Wat zich hier voltrekt, is meer dan een electorale verschuiving. De taal van solidariteit maakt plaats voor de retoriek van zelfredzaamheid. De zorgzame samenleving verschuift naar een productieve samenleving waarin kwetsbaarheid wordt herleid tot persoonlijk falen.

De nadruk op zelfredzaamheid is uitgegroeid tot een cultureel dogma. Wat ooit bedoeld was als aanmoediging tot betrokkenheid, is veranderd in een morele maatstaf: wie zelfstandig functioneert, geldt als waardevol; wie afhankelijk is, als last. Voor mensen met een ernstige beperking, zoals mijn dochter, wordt die norm fataal. Hun afhankelijkheid is geen tekort, maar een bestaansvorm. Wanneer zelfredzaamheid de absolute norm wordt, vallen zij buiten de orde van waardigheid.

Een beschaving laat zich echter niet meten aan economische groei, maar aan de manier waarop zij omgaat met wie niets kan teruggeven. De essentie van menselijkheid ligt niet in productie, maar in aanwezigheid. Zorg is geen gunst, maar de structuur die samenleven mogelijk maakt. Wie dat vergeet, ondermijnt het morele fundament van onze democratie.

Het antwoord ligt niet in nostalgisch verzet, maar in herdefiniëring. We moeten opnieuw durven denken over wat participatie betekent. Niet als instrument om burgers te beoordelen, maar als belofte van een samenleving die ruimte schept voor ieder mens, ongeacht zijn of haar mogelijkheden. Participatie is geen plicht, maar een uitdrukking van verbondenheid, een erkenning dat autonomie en afhankelijkheid elkaar voorwaarde zijn.

Mijn dochter maakt participatie mogelijk. Zij brengt mensen samen: ouders, begeleiders, vrijwilligers, buren. In haar aanwezigheid wordt zichtbaar wat wij dreigen te vergeten: dat samenleven geen optelsom is van zelfstandigen, maar een samenleving van zorg en aandacht dat betekenis geeft aan ons bestaan

De verkiezingsuitslag laat zien waar de randen van onze beschaving beginnen te rafelen. De opdracht van deze tijd is niet om meerderheden te bevechten, maar om opnieuw te definiëren wat menselijke waardigheid betekent. Participatie als belofte van de samenleving.