Wantrouwen jegens burgers getuigt van autocratische inslag

Ondernemers, zorgprofessionals en burgers klagen al jaren over te hoge administratieve lasten en een hoog bureaucratisch gehalte waar zij mee te maken hebben. Die door hen ervaren doorgeschoten regeldruk wordt vooral veroorzaakt door een gebrek aan vertrouwen van de overheid in haar eigen burgers, blijkt uit onderzoeken. Het onderzoek naar de toeslagenaffaire heeft dat nog eens bevestigd. Evenals talrijke onderzoeken in de zorgsector en onder ondernemers.

Van autocratische samenlevingen, zoals de Russische en Chinese, is bekend dat extreme regeldrift en een omvangrijke bureaucratie wezenlijke kenmerken zijn. Wantrouwen jegens eigen burgers door de overheid staat centraal.

In een democratische rechtsstaat zou je mogen verwachten dat primair het vertrouwen van de overheid in haar eigen burgers centraal zou staan en bureaucratie tot een absoluut minimum zou zijn beperkt.

Dat is in Nederland evenwel anders uitgepakt, door een steeds groter en uitdijend ambtenarenapparaat en een onaanvaardbaar hoge regeldrift om vooral misbruik van wet- en regelgeving te kunnen voorkomen.

Om alle grote crisissen in Nederland effectief op te kunnen lossen ontkomt een nieuwe regering, van welke samenstelling dan ook, er niet meer aan om als uitgangspunt van nieuw beleid vertrouwen in plaats van wantrouwen jegens haar burgers uit te stralen. In wet- en regelgeving maar ook in het omlaag brengen van de bureaucratie en de omvang van het ambtenarenapparaat.

De in onze democratische samenleving stilletjes binnengedrongen autocratische denkwijze vanuit de overheid om burgers vanuit wantrouwen tegemoet te treden in plaats vanuit vertrouwen kan niet snel genoeg worden omgebogen.