Wanneer komen lobbygroepen in het onderwijs op voor hun achterban?

Het leven dat we in 2019 en daarvoor kenden is door de controlemaatregelen tegen de coronapandemie voorlopig een vage herinnering. De grote uitzondering is het onderwijs, waar het leven vanaf mei tot de huidige sluiting min of meer op de oude voet is doorgegaan. Die ontspannen houding staat ter discussie nu internationaal onderzoek en dagelijkse schoolsluitingen duidelijk maken dat scholen makkelijk brandhaarden van corona-infectie kunnen worden. Dat vereist dus ook strenge controlemaatregelen.

Nederland heeft de komende maand de strengste controlemaatregel, totale schoolsluiting. Een onvoorstelbaar gezichtsverlies voor het kabinet, dat voortdurend uitlegde dat fysiek onderwijs enorm belangrijk is en scholen dus niet zouden sluiten. Maar het kabinet móest ingrijpen omdat de scholen gewoon teveel infecties veroorzaakten, die via familieleden teveel druk op de ziekenhuizen opleveren. Ook sloot de afgelopen week iedere paar uur wel een school door de infectiegolf, en werd de politieke druk te groot om ze open te houden.

Dat onze scholen zoveel besmette kinderen en leraren hebben is niet los te zien van het feit Nederland in vergelijking met andere landen heel weinig beschermingsmaatregelen in de school en klas heeft: afstand, maskers, testen, quarantaine en ventilatie schieten allemaal tekort. De rechter heeft zich hier afgelopen maandag over uitgesproken, en toont verontwaardiging over het feit dat de overheid zich met vaak tegenstrijdige en onwaarachtige argumenten weigert aan internationale richtlijnen te houden, terwijl kinderen massaal besmet raken. Of zodat ze massaal besmet raken, dus eigenlijk.

De eisers in die rechtszaak (ouders en actiegroepen) staan zo lijnrecht tegenover het kabinet, nu met morele steun van de rechter. Maar bijzonder genoeg vinden ze ook de traditionele belangenorganisaties van scholen, leraren en leerlingen tegenover zich. Deze organisaties onthouden zich niet alleen van kritiek op het beleid van open en nauwelijks tegen infectie beschermde scholen, maar steunen het zelfs met enthousiasme.

Het meest zichtbaar daarin zijn de PO Raad en VO Raad, de belangenverenigingen van schooldirecties. Zij hebben vanaf de lente actief en zichtbaar steun verleend aan de lijn van het kabinet. Toen in oktober een korte sluiting van scholen werd voorgesteld weerde de VO Raad zich krachtig. Oproepen van wetenschappers om in de klas afstand te houden werden met een boze open brief beantwoord.  Over de veiligheid kwam haar voorzitter Paul Rösenmöller in augustus niet verder dan een oproep “met de risico’s te leren leven”.

BOinK (de belangenvereniging van ouders in de kinderopvang) werkte in oktober en december samen met de vereniging van Jeugdartsen (geleid door OMT-lid Karóly Illy) actief mee aan lossere richtlijnen voor naar school gaan bij klachten. De vakbonden van leerkrachten (Aob/FNV en CNV Onderwijs), hebben actief meegewerkt aan corona-protocollen die de richtlijnen van het RIVM hebben vertaald in beleid dat niet los kan worden gezien van de huidige massale infecties in scholen. CNV Onderwijs verdedigde het beleid ook recent nog actief in de media.

Het leerlingenplatform LAKS stelde in oktober met de VO Raad en de vakbonden een brief op waarin leerlingen wordt opgeroepen op om samen de ingeslagen weg vol te houden. Dat sloot aan bij de geest van de tweet die minister Slob op 30 augustus publiceerde, waarin hij het onderwijsveld “sterkte” wenste in het moeilijke nieuwe schooljaar. Een schooljaar dat minder moeilijk zou zijn als de scholen wél verdedigd zouden worden. 

Deze belangenorganisaties hebben zo hun leden in de steek gelaten. Met simpele maatregelen die vrijwel de hele wereld al heeft ingevoerd waren de scholen veel veiliger geweest, en ook vaker en langer open. Eventuele toekomstige schaderechtszaken die het scholenstelsel op de knieën kunnen gaan krijgen waren grotendeels vermeden. Ook zetten schooldirecties en vakbonden hun constructieve relatie op het spel met de mensen waarvoor ze verantwoordelijk zijn. Want met de tijd zal duidelijk worden welke ongelukkige dragende rol deze organisaties hebben gespeeld in het beleid van kabinet, waarvan open onbeschermde scholen een hoeksteen zijn.

En zo zal het bewustzijn over de situatie in de scholen snel gaan stijgen. De eerdergenoemde rechtszaak en de massale infecties in scholen hebben de Rijksoverheid al gedwongen de informatie over kinderen en scholen op haar sites aan te passen, net als enkele richtlijnen. Ook zijn de scholen nu dicht, wat de infectiegolf bevestigt. Daarmee is de wetenschappelijke basis weggevallen onder de gebrekkige bescherming van ons onderwijs. Tot nu toe gelooft nog een flink deel van de Tweede Kamer de volstrekte onzin vanuit het kabinet over niet-besmettelijke kinderen, maar het OMT doet er bijvoorbeeld al niet meer aan mee.

Kinderen zijn onze minst weerbare burgers en verdienen een veilig verblijf in de gebouwen waar ze verplicht verblijven. Het is tijd dat vakbonden, schoolbesturen en andere belangenorganisaties daarin een onderdeel van de oplossing worden, in plaats van het probleem.