Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Wachten op het lot van een onzekere toekomst

  •  
02-11-2020
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
stoplicht

© cc-foto: Edward Lich

Het wederom steeds beperkter worden van onze leefwereld maakt de vooruitzichten troebel.
Het schijnt dat we in ons leven gemiddeld zo’n vijftig dagen wachten voor rode verkeerslichten. Waar auto’s veelal afhankelijk zijn van lussen in het wegdek voor een verkeerslicht, zijn voetgangers en fietsers vaak aangewezen op een drukknop. Volgens verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen is het effect van drukken op zo’n knop echter veel minder groot dan mensen denken. Volgens hem gaat het vooral om een psychologisch effect: met een druk op de knop líjkt het alsof je controle hebt over de wachttijd. Omgevingspsycholoog Joren van Dijk noemt dit effect vervolgens een ‘wachtverzachter’. Wachtende mensen vertonen namelijk beter gedrag en lijken meer geduld te hebben om te wachten op een groen signaal wanneer ze op een knop hebben gedrukt.
Aansluitend dacht ik aan een uitspraak van de Nederlandse schrijver J. Bernlef: ‘Kamers horen absolute zekerheden te zijn. De manier waarop zij in elkaar overlopen hoort eens en voor altijd vast te liggen. Een deur moet geopend kunnen worden. Niet in angst en onzekerheid omdat je geen idee hebt wat je erachter zult vinden.’ Het is een treffende weerspiegeling van de huidige tijd waarin we leven. Sinds de versoepeling van de eerdere intelligente lockdown in de zomermaanden, worden momenteel weer steeds meer deuren gesloten. We volgen naar behoren de dwingende adviezen en opgelegde verplichtingen en verboden zo goed mogelijk op, in de hoop op het zien van groen licht achter de deur in de volgende kamer.
Het mag duidelijk zijn dat een en ander niet bijdraagt aan het versterken van ons optimisme met betrekking tot de nabije toekomst. Waar we hopen op een spoedige afvlakking en daling van de besmettingscurve, loopt de innerlijke grafiek van onze gemoedstoestand evenredig mee. Het wederom steeds beperkter worden van onze leefwereld maakt de vooruitzichten troebel. Waar we ons in het voorjaar en in de zomer van de meest flexibele kant hebben laten zien om het virus de baas te worden, dreigt er nu een verzadigingspunt in onze veerkracht te ontstaan. Het verlangen naar een onbevangen vrijheid in combinatie met bepaalde zekerheden neemt met de week toe. De strengere maatregelen en de angst voor het virus staan dit echter in de weg.
Neem bijvoorbeeld de zekerheden die we in het onderwijs kenden. Een schooljaar bestond uit een vaste structuur van lesweken, toetsen, vergaderdagen, ouderavonden, activiteiten en vakantiedagen. Nu proberen we het onderwijs zo goed mogelijk aan te sturen vanuit een onzekere toekomstvisie met gerichte doelen voor op de korte termijn. Vooruitkijken is er amper bij. Meer dan ooit moet er ingespeeld worden op het moment, waardoor bijvoorbeeld de decennia-oude spreuk ‘leraar, elke dag anders’ momenteel tweeledig treffend is. Enerzijds door het werken in de actuele virusrealiteit en anderzijds door het blijven enthousiasmeren van studenten om te kiezen voor een baan in het onderwijs in verband met de landelijke lerarentekorten.
Duidelijkheid, structuur en het toewerken naar doelen zijn in het onderwijs onontbeerlijk. Zowel voor de leerling als voor de leraar. Nu de vooruitzichten al na een aantal maanden steeds minder rooskleurig lijken te worden voor dit nieuwe schooljaar, moeten we alert blijven en onszelf en de leerlingen zien voor te bereiden op datgene wat niemand kan voorspellen. Gaat de proefwerkweek door? Wat als we weer online les moeten gaan geven? Hoe zullen de eindexamens worden georganiseerd? Antwoord geven op deze vragen is voor iedereen een haast onmogelijke taak. Ondertussen blijven we op zoek naar overzicht en helderheid. De deur met daarachter een bevrijdend groen licht voor onze verdere toekomst lijkt voorlopig gesloten te blijven. Laten we op dat wankele krukje gaan staan en proberen te reiken naar die drukknop die hoog boven ons hangt. Dan lijkt het tenminste alsof we een beetje controle hebben over de situatie.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.