Waarom zou je nog op Wilders stemmen als je Zijlstra hebt?

Vanochtend stuitte ik tijdens mijn krantenrondje op twee opvallende artikelen met VVD’ers in de hoofdrol. Als linkse wegkijk-gutmensch las ik natuurlijk eerst het dubbelinterview met Mark Rutte en Lodewijk Asscher in de Volkskrant. Het was zes uur vanochtend (dat krijg je als je zwanger bent) en ik was meteen klaarwakker. Wat was hier aan de hand? De premier en de vice-premier die elkaar drie pagina’s lang naar een hoogtepunt pijpen. Niet echt smakelijk, maar wegkijken is geen optie. Ze prijzen elkaar de hemel in. Mark biecht op dat Lodewijk hem heeft geleerd om over zijn gevoelens te praten. Lodewijk is op zijn beurt jaloers op de tomeloze energie van Mark, die er altijd maar fris en fruitig uit blijft zien. Het is dat Bram nog sliep, anders had ik heel hard “GET A ROOM” geroepen.

Kerende post Pas twee dutjes later valt mijn oog op het interview met Halbe Zijlstra in de Telegraaf. Halbe prijst niemand de hemel in. Halbe wil vooral even duidelijk maken dat de VVD een beetje klaar is met al het ongevraagde vluchtelingenbezoek. Wat hem (en de VVD) betreft wordt er paal en perk gesteld aan de immigratie: niet-Europeanen komen er niet meer in. Huh? Ja, je hoort het goed. Vluchtelingen gaan ‘per kerende post’ terug. Ik weet niet hoor, Halbe, maar volgens mij doet PostNL al niet meer aan kerende post sinds de PTT-Telecompetitie gewoon de Eredivisie heet.

Anyway.

Als je de twee artikelen naast elkaar legt, dan zou je in eerste instantie denken: wait, what? Is dit dezelfde partij? In de Volkskrant knuffelt Rutte de PvdA bijkans dood, in de Telegraaf slaat Zijlstra PVV-waardige taal uit. Maar als je beter leest, vallen een aantal dingen op hun plaats. Dit is een staaltje mediastrategie waar je alleen maar bewondering voor kunt hebben. Terwijl je tandenknarst vanwege het kille cynisme dat erachter schuilgaat.

Glitterbretels Het begon al met al die zogenaamd stiekeme foto’s van Rutte die met z’n glitterbretels stond te shinen bij de Toppers. Natuurlijk waande hij zich daar niet incognito, dan was ‘ie wel gewoon in z’n roze speedo gekomen. Nee, hij stond hier degelijk (wit overhemd) maar toch Joling-esk genoeg (zilveren bretels) zijn imago op te poetsen. De ophef die erop volgde was koren op Ruttes molen. ‘Wie is nou de echte Mark Rutte?’, werd hem tijdens het wekelijkse gesprek met de MP gevraagd. Rutte lachte. ‘Allebei. Natuurlijk hou ik van Bach en Mozart. Maar ik was al jaren strontjaloers op Halbe Zijlstra, omdat ik ook van de Toppers kan genieten. Dus zei ik: ik ga mee!’

Strontjaloers op Halbe Zijlstra, die wordt geframed als “volkse jongen”. Ondertussen regent het bijval: de publieke opinie vindt toch vooral dat het fantastisch is dat Rutte zo lekker normaal is gebleven. Dat ‘ie doet waar hij zin in heeft. Dat moet toch kunnen, niet waar? Alles beter dan zo’n gereformeerde hork als Balkenende – het trauma zit nog altijd diep.

Hete adem De verkiezingen komen eraan en de kans dat Mark en Lodewijk de rit uit gaan zitten wordt dus met de dag groter. De PvdA komt haast niet onder een monsterlijke nederlaag uit, gezien de haat die het kabinet de afgelopen jaren kreeg van hun eigen achterban. De VVD zou hetzelfde lot beschoren kunnen zijn. Ja, ze hebben hier en daar wat linksige compromisjes gesloten. Ja, ze voelen de hete adem van de PVV in hun nek. Maar na vanochtend weet ik het zeker: daar legt Rutte zich niet bij neer.

En dus laat Rutte zich interviewen door de Volkskrant, over zijn samenwerking met Asscher. Ze geven elkaar onbeperkt aaien over de bol. “Zie je wel, wij zijn nette, coöperatieve jongens.” Let wel: dat geldt alleen voor de vorm. Rutte kan goed debatteren. Asscher is een kei in compromissen sluiten. Maar zodra het over de inhoud gaat, geven de twee niet thuis. Daar kunnen ze elkaar natuurlijk niet over complimenteren hè, dat zou een beetje ongeloofwaardig zijn. “Jij bent zo lekker links!” “Jij zo fijn rechts…” Ja, eh, nee, dat wordt ‘m niet.

Waartoe dient het interview eigenlijk? Simpel. Het gutmensch-deel van de VVD-achterban een warm gevoel bezorgen. Och, wat een gemoedelijke boel is het toch, in het kabinet. Als Lodewijk de kinderen een avondje heeft, dan komt Mark toch gewoon naar zijn huis in Amsterdam om te vergaderen? Wat SCHATTIG allemaal. Veel gemoedelijker dan dat gure koud-rechts van Wilders. Tegelijkertijd lees je tussen de regels door dat Rutte echt wel iets rechtser wil gaan rijden, maar zeker niet de onderbuik van de samenleving wil representeren. De VVD is een degelijke, betrouwbare rechtse partij. Menselijk. ‘Tokkies, daar luisteren we niet naar’, zegt ‘ie letterlijk.

Spuitpoep Precies op datzelfde moment worden diezelfde tokkies in de Telegraaf op hun wenken bediend, door dat andere, volksere VVD-icoon: Halbe Zijlstra. Vluchtelingen? Wegblijven! Humanitaire rampen? Kunnen wij niet oplossen! Ehm, Halbe… iets met een VN-verdrag? Mensenrechten? Dat verdrag moeten we dan maar aanpassen! Klinkklare rechtse onderbuikdiarree. Dom? Nee, heel slim. Zijlstra gebruikt het juiste medium om die helft van de achterban aan te spreken die zich niet vertegenwoordigd voelt door links-knuffelende Rutte.

De VVD vormt zich om tot een brede rechtse partij, met verschillende gezichten. Beetje à la de Republikeinen in de VS. Waarom zou je als xenofobe tokkie op Wilders stemmen als je Halbe hebt? Wilders roept wel in lekkere oneliners, maar uiteindelijk gaat hij toch niet regeren. Halbe sproeit dezelfde kleur diarree, maar doet dat als onderdeel van een degelijke regeringspartij. Tel uit je winst.

Gepeupel Tegelijkertijd is er Mark Rutte, die alle rechtse corpsballen van Nederland belooft dat hij heus niet luistert naar haattweets van het gepeupel, maar dat ‘ie ook niet te beroerd is om een biertje te tanken en een smartlap mee te kwijlen. Het moet immers wel lekker ouwe-jongens-krentenbrood blijven, ja toch niet dan?

Het is een mediastrategie om je vingers bij af te likken, ware het niet dat dit spelletje wordt gespeeld over de rug van een enorme groep mensen die van huis en haard verdreven is door oorlog, en die momenteel ergens in de Griekse modder zitten te wachten tot de Ruttes en Zijlstra’s van deze wereld een keer hun eigen agenda overboord gooien en gewoon een beetje normaal medemenselijk gaan doen. En ik vrees dat dat nog heel erg lang kan gaan duren.

Dit stuk werd eerder gepubliceerd op het blog van Aafke Romeijn

Cc-foto’s: ANP, MinPres