Waarom we elkaar en onszelf bedriegen

In Blue Jasmine geeft Cate Blanchett de beste vertolkingen van haar toch al bijzonder indrukwekkende carrière.

Hoe zij het klaarspeelt dat het publiek meeleeft met haar hysterische, egocentrische personage is een klein wonder. Andere actrices zullen alles uit de kast moeten halen, willen ze haar verslaan bij de Oscars volgend jaar. En dat is slechts één van de sterke punten aan de 44e(!) film van schrijver-regisseur Woody Allen.

Blanchett speelt de materialistische echtgenote van een schatrijke New Yorkse zakenman, wiens wereld instort als haar man een oplichter à la Bernie Madoff blijkt te zijn en in de gevangenis zelfmoord pleegt. Berooid trekt Blanchett in bij haar zus Sally Hawkins in San Francisco. De botsing tussen Hawkins’ aardse arbeiderswereld en Blanchett, die wanhopig probeert vast te houden aan haar status als deftige dame, zorgen voor hilarische momenten. Maar Blanchett’s chronisch drank- en pillengebruik en neiging in zichzelf te praten, maken duidelijk dat deze vrouw slingert op het randje van een psychose.

Bedrog Blue Jasmine is dus een van serieuze Woody Allen films, zoals September en Interiors, maar alle vertrouwde elementen uit zijn oeuvre zijn aanwezig: de jazzmuziek, de elegant-eenvoudige cameravoering en de grappen. Een opvallend nieuw element is de politieke lading. De film behandelt de verhouding tussen de (voormalig) één-procenters en de rest van het Amerikanen, die uiteindelijk allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Dit wordt de kijker niet door de strot geduwd. Het is er voor wie het wil zien.

Het hoofdthema van Blue Jasmine is bedrog. Alle personages in de film – op grote of kleine schaal – bedriegen elkaar, bedriegen zichzelf of kijken al dan niet bewust weg van andermans bedrog. Allen stelt de kijker prikkelende vragen: waarom bedriegen we elkaar en anderen? Waarom laten we ons bedriegen? In hoeverre zijn we verantwoordelijk voor elkaars slechte gedrag? De film bevat geen makkelijke antwoorden, behalve dan dat een klein beetje zelfbedrog – in dit geval in partnerkeuze – nodig is om gelukkig te zijn. Zo biedt de film een vreemd soort sprankje hoop.

Ondanks al het cynisme en de morele complexiteit is Blue Jasmine geen verhaal met een opgeheven vingertje. De film is een plezier om naar te kijken; de serieuze thematiek is er op natuurlijke manier doorheen verweven. Ik liep niet de zaal uit met een zwaar gevoel maar opgetogen, omdat ik iets moois had gezien.

Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film. Volg Bart ook op Twitter