Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Waarom Mali geen Malistan wordt

  •  
28-08-2021
  •  
leestijd 6 minuten
  •  
150 keer bekeken
  •  
51147945831_16e0a97d1e_k

© cc-foto: USAFRICOM

In dit land wordt volgens mij een strijd tussen het Westen en de Arabische wereld uitgevochten
Over Mali wordt in Nederland niet meer gesproken of geschreven. Eerst werd de invoering van de meerpartijendemocratie vanuit Nederland en andere Westerse landen verafgoodt. Ook door wetenschappers, zoals een bekende Nijmeegse professor schreef. Ik antwoordde hem dat hij alleen de etalage zag en niet wat er in de winkel aanwezig was. Daarna werd de Nederlandse missie in Gao om het luisterend oor van MINUSMA de hemel in geprezen. Een eigen jurist van de krijgsmacht, Reinout Sterk, schreef hier een boek over waarin hij vertelde dat zij niets konden doen. De MINUSMA-missie kost ongeveer 1 miljard US$ per jaar. De situatie wordt alleen maar erger. Nederland kreeg als beloning een tijdelijke gedeelde zetel in de VN Veiligheidsraad. Koenders ging weg en in Nederland wordt niet meer over Mali gesproken.
Afghanistan krijgt nu alle aandacht. Ook daar is de Westerse interventie mislukt. Ik las een stuk over Afghanistan-veteranen. Zij misten het land. Een van hen zei dat hij de “meisjes op weg naar school” nog voor ogen had. Ook zij werden onderdeel van een spel dat een vechtmissie was die gecamoufleerd werd met de bouw van schooltjes, vrouwenrechten, wegen en andere humanitaire projecten. Koenders, toen nog minister, zei eens: Niet de militairen bepalen wat de Nederlandse Regering moet doen maar de politiek bepaalt. Wie kunnen we dan verantwoordelijk houden voor de mislukte missie? Zwijgen betekent dan toegeven?
In 1975 reed ik door Afghanistan op het moment dat de Amerikanen Vietnam moesten verlaten. Nu worden de Westerse mogendheden op dezelfde wijze Afghanistan uit getrommeld. Overal lees ik verontwaardigde berichten dat “meisjes niet meer naar school mogen gaan” of dat “vrouwen niet meer buitenshuis mogen werken”. “Overal lopen baardmannen rond”. “De democratie is ten onder gegaan”. Vanuit onze mind set te begrijpen. Vanuit hun mind set , die van de Afghanen, minder. We weten daar weinig van.
Personen die voor onze instellingen hebben gewerkt weten heel goed hoe wij denken. Een hooggeplaatste Malinese dame zei me deze week heel eerlijk: In onze cultuur kunnen een aantal dingen niet accepteren die bij jullie gemeengoed zijn. Westerse organisaties, betaald door onze regeringen, preken hier “vrouwenrechten” of “democratisering”. “Die hebben we zelf”, hoorde ik een andere Malinese dame zeggen. Alleen hebben jullie andere structuren. Dit zal ook het geval in Afghanistan zijn. Mijn ervaring leert dat zo gauw “blanke personen” dit doen, de meer conservatieven dit duiden als vormen van neokolonialisme.
Wij willen dat zij het net zo doen als wij deden. Alleen, in ons land werden veel verbeteringen afgedwongen door vakbonden, sommige politieke partijen en sommige kerkelijke organisaties. Ik noem altijd de “vrouwen met grijze krullen” als voorbeeld. Geen interventies van buitenaf. Stel dat in ons land Amerikanen komen om te vertellen hoe we moeten geloven. We moeten dat zelf, door onder meer strijd, bewerkstelligen. Zo zullen deze zaken ook in landen als Afghanistan of Mali moeten gebeuren. Strijden door eigen mensen. Hoe moeilijk dat ook zijn zal. We mogen daarbij wel helpen maar dat doen islamitische organisaties ook.
Zelf ben ik hier om een programma nieuw leven in te blazen. Nabij Timboektoe in Niafunke zijn we in 1995 een moeder en kind-programma gestart. Alles uitgevoerd door Malinezen. Het geld daarvoor kwam uit Nederland. Kinderen werden iedere week gemeten en gewogen (antropometrie). Daarbij werden deze moeders ook verteld hoe ze de kinderen gezond kunnen houden (rust, reinheid en regelmaat). Daarnaast kregen deze moeders kleine bedragen om kleine tuinen, graanbanken of schapen of geitenhouden uit te voeren. Alles ervan uitgaande dat de moeders iedere zorg extra aan hun kinderen verlenen.
Het kostte weinig geld en de ondervoeding van kleine kinderen schoot aanzienlijk omlaag. We gingen ervan uit dat deze moeders hun kinderen op een goede manier wilden opvoeden. In Angola in Malange deden we na de burgeroorlog hetzelfde met de hulp van katholieke nonnen. Het werd daar ook een daverend succes. Ook de mannen wilden meedoen. Waarom niet?
In Mali werd dit concept o.a. door de CANEF (Centre d’Appui à la Nutrition pour les Femmes) ontwikkeld. De Nederlandse Ambassade in Burkina heeft einde vorige eeuw een studie gepubliceerd die heette: Portemonnaie rempli mais l’Enfant Malnutris (De gevulde portemonnee maar met ondervoede kinderen).
In Mali waar ik op dit moment verblijf is de politieke toestand verslechterd. Veel armoede en onveiligheid. Ongeveer tweederde van het land is voor Westerlingen (hier worden we Toubabs genoemd) niet toegankelijk. Het wordt bestuurd door jihadisten of bandieten die zich jihadist noemen. Sinds haar onafhankelijkheid van Frankrijk heeft Mali vijf presidenten gehad. Vier (4) van hen zijn door staatsgrepen afgezet. De eerste gekozen president, Alpha Oumar Konaré, had bewust het leger sterk verzwakt hoor ik hier vaak zeggen. Hij werd dus niet afgezet. De laatste gekozen president Ibrahim Boubacar Keita is ook afgezet door de militairen.
De nieuwe interim-president de kolonel Goita probeert de regeringsstructuur (instituties) te veranderen maar heeft daarvoor weinig tijd. Begin volgend jaar worden al nieuwe presidentsverkiezingen gehouden. Wie het ook wordt, deze zal een verdeeld land aantreffen zonder dat enige structuren zijn gewijzigd. De inwoners, dus de kiezers, willen allemaal maar één ding en dat is veiligheid en verder een dak boven hun hoofd, brood op de plank, goede scholen voor hun kinderen en betaalbare gezondheidszorg. Dit hoor ik overal.
Frankrijk als oude koloniale macht krijgt overal de schuld van. Gisteravond praatte ik met een jonge taxichauffeur die nog studeerde aan de universiteit van Bamako. Hij zei duidelijk dat het de schuld is van “onze leiders”, die bijna allemaal erg francofoon zijn en weinig andere systemen kennen. Ik was het eigenlijk met hem eens maar ik ben maar niet begonnen over de “Westerse staten” (in het Frans l’Occident) die eigenlijk in gevecht zijn met de Arabische of de islamitische wereld en verder met Rusland en China.
Ik zeg altijd dat landen als Mali hun eigen koers kunnen en ook moeten bepalen. Mali wordt dikwijls vergeleken met Afghanistan. Vandaar Malistan in de titel. Echter er bestaat geen Taliban in Mali. Wel een beweging in het noorden geleid door Ag Aly en een andere in het centrum geleid door Koufa, het bevrijdingsfront van Macina. Ook moet de invloed van imam Dicko en Haidara niet vergeten worden.
Een sterke regering die echt een programma heeft om de armen te ondersteunen bestaat niet. Te veel macht gaat helaas naar rijke en machtige groepen. IBK moest iedereen tevreden houden. Helaas kon hij dat niet. De militairen en de oppositie – verenigd in de M5 – hebben hem gedwongen tot aftreden.
In dit land wordt volgens mij een strijd tussen het Westen en de Arabische wereld uitgevochten. Ik heb dat ook in Angola gezien waar Oost en West elkaar bestreden. Vaak hoorde ik daar het spreekwoord: Als twee olifanten vechten, lijdt het gras. Het wordt dan platgetrapt.
Zelf ben ik al tijden op zoek naar een boek dat een duidelijke beschrijving geeft van hoe in de traditionele maatschappij recht werd gesproken. Dus “la justice traditionnelle”. Niet te vinden. Ik heb het aan vele deskundigen gevraagd. Wel vele boeken in het Frans over de geïmporteerde Westerse justitie gebaseerd op de bekende “trias politica” (scheiding der machten: uitvoerende, wetgevende en rechtelijke macht) afkomstig uit Frankrijk en onder anderen beschreven door Montesquieu. Hier zie je dat de Sharia-wetgeving steeds duidelijker voet aan de grond krijgt. Het merendeel van de bevolking belijdt dan ook de islam. In ons land wordt de positie daarvan door de Grondwet in artikel 6 beschreven (vrijheid van Godsdienst en Levensovertuiging). Echte liberalen of vrijdenkers zullen dit beamen. Echter, conservatieven niet.
Nogmaals, het volk wil veiligheid, bescherming, brood op de plank, een dak boven het hoofd, goed onderwijs en gezondheidszorg. Dus zekerheid van bestaan.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (20)

dirk den boer
dirk den boer29 aug. 2021 - 15:57

Overeenkomst Malistan en Afghanistan: in allebei de landen decennia lange nation building (miljarden euros, vele manjaren expats) met als stoorzenders de militante locale en buitenlands geinspireerde moslim groeperingen. In beide gevallen met staart tussen de benen afgang van oom Westen, maar in Afghanistan dramatischer beelden vanwege de abrupte red line. Verschillen?? Mali was lang een franse kolonie, de irrgatiesystemen daar (zoals vd Office du Niger) zijn simpelweg een voortzetting vd koloniale infrastructuur, dat lag in het wilde berg- en grensgebied aan de marge van internationale invloedssferen toch echt anders, daar geen koloniale dammen en kanalensysteem. "Verstandige irrigatie nodig", zo las ik afgelopen maandag in Louise Fresco's nrc column over Afghanistan nu. Ook een overeenkomst natuurlijk.In Mali een enkele grote rivier, in Afghanistan allerlei kleine bergstroompjes. Maar....water is water, zonder dat geen gewas en oogst.

1 Reactie
dirk den boer
dirk den boer29 aug. 2021 - 18:43

En Ansar Dine (10 jr geleden NLse toerist gekidnapt), heersend in de noord helft, heeft natuurlijk wel erg veel weg van de Taliban, hebben (lees ik net) zelfs net als zij hun inspiratie/indoctrinatie verkregen van koranscholen in Pakistan, wat is dat daar toch voor een broeinest? Kan dat allemaal maar zo?? Dankzij de Fransen is het nog niet helemaal verloren trouwens daar, dus niet zooooo hopeloos als in Afghanistan......

DonkerekamervanDamocles
DonkerekamervanDamocles29 aug. 2021 - 5:04

Toch wel apart dat in alle landen waar dit soort problemen spelen bijna alle inheemse strijdgroepen de (radicale) islam aanhangen, je zou bijna een modus operandi kunnen aanwijzen.

4 Reacties
dirk den boer
dirk den boer29 aug. 2021 - 9:55

Het christelijk geloof van "keert de tegenstander de andere wang toe", lijkt me ook minder geschikt om als banier in de strijd te gelden, boedisme en hinduisme al evenmin. Joods alleen als ze het oude testament voor lief en bezieling nemen.

DonkerekamervanDamocles
DonkerekamervanDamocles29 aug. 2021 - 12:10

@ Dirk Zou bijna geloven dat de uitspraken van onze vriend met het gebleekte haar over deze religie op waarheid berusten…

Kuifje3
Kuifje330 aug. 2021 - 7:05

@DonkereKamer: Als hij inderdaad gelijk heeft dan is het te laat. Overal in de wereld wint de Islam terrein. Soms simpelweg door getalsmatig als deel van de bevolking sneller te groeien en ook soms doordat al onze interventies simpelweg een averechts effect hebben. Dan heb ik het overigens niet uitsluitend over onze militaire interventies. Ze zitten in veel landen nou eenmaal niet te wachten op onze priesters en ons geld waarmee we ze te afhankelijk van ons maken. Geld dat overigens lang niet altijd bij de juiste personen terecht komt. Ook geïmporteerde gezondheidszorg en onderwijs worden vaak gezien als bemoeizucht. Hoe goed bedoeld ook.

dirk den boer
dirk den boer30 aug. 2021 - 10:01

Soms denk ik wel eens, kuifje, dat het is als bij verwende pubers tegenover hun al te toegeeflijke ouders, pa, zeur nou niet weer over die fiets, ma, dat vergeet ik echt niet, bemoei je er niet mee. Als ouder ben je dan zo ver dat je dan begrijpend lacht, en er niet meteen tegenin gaat. Het lot van het Westen, het avondland, van de Untergang......

dirk den boer
dirk den boer28 aug. 2021 - 22:09

beste aart in de jaren 1980 is er in the fifth region rondom Mopti substantiele ontwikkelingshulp (plus leningen, vrees dat die nooit zijn terugbetaald, of?)door wereldbank en NLse bilaterale bronnen verstrekt, om de potenties van dit irrigeerbare gebied, en te integreren veehouderij, uit te buiten en te verhogen door o.a. electrificatie en landbouw onderwijs,herinner me namen van de heren Djiteye en Ayyad, het ging om vele miljoenen en tientallen manjaren. Zijn hier nog sporen van te vinden , in de vorm van archief, lesmateriaal, pomphuizen, andere infrastructuur? Nu ik je hier lees over dat Malistan, ben hier wel benieuwd naar, vrienden van mij waren daar jaren werkzaam

RechtdoorZee93
RechtdoorZee9328 aug. 2021 - 19:43

Ik weet het zo niet. Op het moment van de Franse missie in Mali stond was het land in acuut gevaar. Het noordelijke deel was al een tijd overgenomen door jihadisten in samenwerking met de Touaregs (de jihadisten verraden daarna de laatste groep). Colonnes jihadisten waren onderweg naar Bamako en het verzwakte leger was denk ik niet meer in staat dit tegen te houden. Veel van deze jihadisten schenen van elders te zijn. Er is ook veel culureel erfgoed vernietigd in o.a. Timboekte. Het westen heeft belang bij een normaal Mali, maar de Malinezen hebben dit denk ik ook. M.i. is de interventie in Mali niet imperialistisch. Het is echter jammer dat een Europese macht nodig is om een Afrikaans probleem op te lossen. Zonder de Franse interventie was er weldegelijk kans op een Malistan. Maar misschien begrijp ik betoog niet helemaal.

1 Reactie
dirk den boer
dirk den boer28 aug. 2021 - 21:40

Het is natuurlijk ook geen strict, eenduidig betoog, meer een aantal losse ideeen en punten van aandacht voor vergelijkbare situaties.

[verwijderd]
[verwijderd]28 aug. 2021 - 18:36

--- Dit bericht is verwijderd —

1 Reactie
Eid
Eid29 aug. 2021 - 9:58

Dat zou je wl denken, los van de geo politieke belangen dan... Maar dan moeten we ons ook niet meer druk maken om niet-democratische processen, mensenrechten ( naar ons model) in landen...

Pater
Pater28 aug. 2021 - 18:10

Warrig verhaal. Diverse groepen, o.a. de Touaregs in het Noorden, willen bij mijn weten een islamitische staat stichten, compleet met sharia-rechtspraak, en dat is wel degelijk een parallel met Afghanistan, dus ik snap de titel niet. Dat betekent een slechtere positie voor vrouwen, maar de aanzienlijke Malinese dames hechten daar kennelijk niet zo aan. Wat ziet Van der Heide nou eigenlijk als richting voor een oplossing, behalve het succesvolle project dat NL kennelijk heeft ingevoerd? Of loopt dat niet meer? Is minder buitenlandse/Franse zeggenschap de oplossing? En als dat de overwinning voor de Jihad-groepen betekent? Brengt dat veiligheid, bescherming, brood op de plank, een dak boven het hoofd, goed onderwijs en gezondheidszorg? Is afschaffen van de verkiezingen een betere route? Jammer trouwens dat de redactie die -t niet heeft geschrapt in 'verafgoodt'.

7 Reacties
RechtdoorZee93
RechtdoorZee9328 aug. 2021 - 19:49

Je hebt sharia en je hebt 'malistan'. Iran is ook een krankzinnig religieus land maar wel een soort van normaal land. Je kan er als toerist heen en de meeste mensen leven een soort van. Als de taliban die richting op gaat dan is het wel te doen. Echter, als de taliban de richting op gaat van hun eerste jaren in de macht en of nog erger, de richting van IS dan is het niet te doen natuurlijk. Ten tijden van de Franse inval waren er echt gestoorde IS achtige groepen in Mali. In geen miljoen jaar kon je daar als toerist veilig heen (om dat maar even als maatstaaf te nemen). Dat is echt op het niveau 'malistan'. Als er brede consensus is om de sharia in te voeren in Mali dan is dat niet zo een groot probleem. Dat is iets anders dan een land bestuurd door jihadisten.

dirk den boer
dirk den boer28 aug. 2021 - 20:37

Wat ik er uit haal als kernpunt, is ongeveer hetzelfde als wat ik las in de column van Louise Fresco afgelopen maandag in de nrc: Laat grote woorden als democratie en nation building maar even weg (en van deze ontwikkelingsdeskundige dus ook meteen maar die meisjesscholen), begin bij het begin, bij de onderste schijf van de piramide: veiligheid,voeding (Louise noemt verstandige irrigatie), een dak boven het hoofd en elementaire gezondheidszorg. Laat die andere schijven maar over aan de mensen zelf, die komen vanzelf wel bij een groeiende economie (die die veiligheid nodig heeft, anders geen groei). En maak je niet zo halsstarrig bezorgd over de sharia, die hoeft echt niet perse ook steniging in te sluiten, dat kan ook zonder. Heb oog voor couleur locale, iets wat het koloniale NL in zo grote mate nog wel bezat, met zijn kennis van de adat, locale rechtspraak, en bijv. (net Tuinen van Buitenzorg uitgelezen) de Buginese taal en volkenkunde van prof. Cense

DanielleDefoe
DanielleDefoe29 aug. 2021 - 10:07

Misschien is scholing voor meiden en meer m/v gelijkheid toch meer onderste schijf dan gedacht. Tijdens bergwandelingen met jongeheer Defoe als kind van 6-7 waarbij iedereen een rugzak op had, memoreerde ik een scene uit een boek van Dervla Murphy. Een ethiopische familie kwam voorbij: Pappa voorop met een geweer over de schouder. Twee jongens renden wat rond, mamma liep achteraan gebukt onder een gigantische bos brandhout. Zou het echt niet verstandiger zijn als iedereen een takkenbos naar maat had gedragen, ook de kinderen?

dirk den boer
dirk den boer29 aug. 2021 - 19:38

Ander groot voordeel om naar Europa te evacueren: je hoeft noooooit meer met takkenbossen te sjouwen, of je nou man of vrouw bent (behalve hele kleine bosjes in je eigen tuin misschien)

michellekepen
michellekepen29 aug. 2021 - 23:26

RechtdoorZee93, "Iran is ook een krankzinnig religieus land maar wel een soort van normaal land. Je kan er als toerist heen en de meeste mensen leven een soort van. Als de taliban die richting op gaat dan is het wel te doen. Echter, als de taliban de richting op gaat van hun eerste jaren in de macht en of nog erger, de richting van IS dan is het niet te doen natuurlijk" Apart dat je de Iraanse staat, het regime, als een soort van normaal probeert weg te zetten. 'Normaal', omdat alleen de oude Taliban en IS, pas echt erg zouden zijn. Én normaal omdat je er als toerist veilig kunt vertoeven...maar over de inwoners rep je met geen woord! Waarbij je er ook niet bijvertelt, dat je dan geen praktiserend homo moet zijn. Én de almacht van de zgn. schepper niet moet betwijfelen, noch enige kritiek hebt op de allesbepalende ideologie. Én geen kritiek op de ayatollah hebt, al is het maar omdat deze beschouwd wordt als afgevaardigde van.... Én je je als vrouw volledig schikt naar de 'regels'. Als er één land is dat symbool staat voor ultiem islamfascisme, dan is dat wel de theocratie Iran! Normaal gesproken onderken ik vier groepen ayatollah-groupies: sjiitische/islamitische diehards, VS/westen-haters, Palestina-fans en jodenhaters. Maar voor zover ik kan nagaan, val jij in geen van deze vier groepen (correct me if i am wrong). Ben daarom benieuwd wat jou er dan wel toe brengt, om dit regime weg te zetten als 'als wel te doen'?

dirk den boer
dirk den boer30 aug. 2021 - 10:51

Duidelijk, lijkt me, rechtdoorzee is de realpolitiker hierin, en Michel de universalist met het handvest en de mensenrechten steevast in het rugzakje bij zich. Zolang er nog ergens sporen van onrecht te bespeuren, moeten we onze stem verheffen en te hoop lopen.....

michellekepen
michellekepen30 aug. 2021 - 18:32

dirk den boer, Of @rechtdoorzee hier een realpolitiker is? Heel goed mogelijk. Maar dat ik het handvest van de mensenrechten spreekwoordelijk steevast in mijn rugzakje heb zitten? Nee dus. Als je de 'sporen van onrecht' bij het ayatollah-regime echter niet herkent, het letterlijk met bloed en onderdrukking doordrenkte spoor, dan vraag ik me oprecht af, waar je je dan wél druk over maakt, wat betreft issues elders in de wereld. (wanneer iemand zich nooit druk maakt om elders, dan hoeft dat natuurlijk ook niet om Iran)