Waarom iedereen op links zou moeten stemmen en het toch niet doet

Het ziet er voor de toekomstige generaties niet best uit. En dat allemaal om de huidige machtsstructuur maar te behouden.

Dit artikel gaat over de noodzaak om de rijken in onze maatschappij en de grote bedrijven op een rechtvaardige manier te belasten. Doen we dat niet dan gaat ons neoliberaal systeem in al zijn machtswellust ervoor zorgen dat de samenleving op korte termijn uit elkaar valt en de film Elysium realiteit gaat worden. Dat het wat dat betreft geen 5 voor 12 is, maar half 1 (naar Geert Wilders) laten de volgende 2 video’s op heldere wijze zien. Eerst de indrukwekkende landkaart van onze neoliberale economie door Carlijn Kingma. En dan het interview met ex-bankier Gary Stevenson bij Tegenlicht.

Als je dit goed tot je door laat dringen, is het onbegrijpelijk en zeer verontrustend dat de huidige sociaaleconomische crisis geen onderwerp is bij de huidige verkiezingscampagne. Je zou bijna denken dat de obsessie voor immigratie in de afgelopen weken een slimme manier is van onze machthebbers om het zoeklicht te verplaatsen van waar het werkelijk over zou moeten gaan naar iets wat feitelijk niet zo’n probleem is als wat ervan wordt gemaakt. Asielzoekers en andere buitenlanders worden als grootste oorzaak van de problemen van burgers gemaakt zoals de woningnood, terwijl dat in werkelijkheid onze neoliberale economie is. Maar dit blijft nu buiten beeld.

Als statushouders geen voorrang meer zouden krijgen op woningen, dan scheelt dat maximaal anderhalve maand wachttijd. Terwijl het investeren van de rijken in vastgoed er structureel voor zorgt dat onze huizenprijzen blijven stijgen. En een koophuis voor velen onbereikbaar gaat worden en er tegelijkertijd te weinig huurhuizen zijn. Tel daar nog eens bij de klimaatcrisis plus de oorlogsdreiging en de miljarden die daaraan worden besteed, het ziet er voor de toekomstige generaties niet best uit. En dat allemaal om de huidige machtsstructuur maar te behouden en de hardnekkige weigering om deze te hervormen.

Je kunt vrij makkelijk alle politieke partijen verdelen in partijen die nog hun best doen om de samenleving bij elkaar te houden en partijen die met hun verkiezingsprogramma hard op weg zijn om een tweedeling te bewerkstelligen. Aan de ene kant zijn er de winners, de geslaagden, degenen die nog wel een huis, zorg of onderwijs kunnen betalen. Aan de andere kant de losers, die misschien nog wel werken, maar binnen de kortste keren niet meer in staat zullen zijn om op een menswaardige manier te leven. De winners geven hierbij de losers de schuld van hun positie, zij hebben er immers niet hard genoeg voor gewerkt, zijn profiteurs, lui of gelukzoekers. Blaming the victim. Allemaal het gevolg van onze neoliberale manier van denken, zoals we sinds de jaren 80 van de vorige eeuw zijn opgevoed en geconditioneerd. Op dit egoïstisch gedachtengoed kun je geen gezonde samenleving bouwen. Alleen weigeren we als collectief hardnekkig dit in te zien.

Het is de frustratie van veel linkse partijen, waaronder GL-PvdA, dat het onderwerp van de sociaaleconomische crisis niet op tafel komt in de verkiezingscampagne. We leven in een rechts land, dat de agenda bepaalt. Het hoogst haalbare is na de verkiezingen een kabinet, waarin GL-PvdA meedoet en een rechts beleid wat minder rechts kan maken. Maar een centrumrechts beleid is evengoed mogelijk. De vraag zal zijn of het blok D66-CDA-VVD met in de laatste peilingen nu ongeveer 55 tot 60 zetels kiest voor het extreemrechtse JA21 als coalitiepartner of toch GL-PvdA.

Een werkelijk links beleid, waarbij de rijken en grote bedrijven eindelijk dat aan belasting bijdragen wat rechtvaardig is, dat zit er niet in. Toch is dit absoluut noodzakelijk willen we een samenleving in stand houden die inclusief is, waarbij iedereen ertoe doet en we erop gericht zijn om iedereen binnenboord te houden. De neoliberale economie moet daarom begrensd worden, anders zegeviert het principe van het recht van de sterkste en zal de schade aan mens en natuur alleen maar groter worden dan die nu al is. Je zou het wel van de daken willen schreeuwen, maar het heeft geen enkele zin. Misschien tracht ik vanuit mijn redderspatroon nog te veel te redden wat niet te redden valt.

De meerderheid van de burgers, inclusief politici, gelooft nog te heilig in het sprookje, de mythe van het neoliberalisme. We worden nog te veel in slaap gesust door onze materiële welvaart van verre reizen, lekkere etentjes, producten die ons leven makkelijk maken, dat we niet willen zien dat onze samenleving aan het uiteenvallen is. Wat moet er gebeuren voordat we wel wakker worden? Een natuurramp die ons land echt treft? Een toename van armoede en dakloosheid, van mensen die de zorg niet meer kunnen betalen en 10 tot 15 jaar eerder sterven dan de rijken? Mensen met macht houden deze macht voor henzelf, ook al gaat deze ten koste van anderen en de natuur, dat is wat we zien in de wereld om ons heen. Empathie, medemenselijkheid en compassie zijn vanuit onze neoliberale ideologie ver te zoeken. Dat is het werkelijk probleem, niet de zogenaamde tsunami aan asielzoekers die er niet is.

Natuurlijk preek ik hier voor eigen parochie, maar het enige dat een inclusieve samenleving nog kan redden is een meerderheid van partijen die de noodzaak inzien van het begrenzen van de neoliberale economie. Eigenlijk het terugdraaien van de politieke keuze in de jaren 80 van de vorige eeuw om ruimbaan te geven aan de vrije markt. Aan de ene kant betekent dat meer invloed van de overheid op zorg, energie, openbaar vervoer, woningbouw. De basisbehoeftes van mensen. Plus wat mij betreft een basisinkomen. Daarnaast het belasten van vermogen van de rijken en grote bedrijven. De SP is daar het duidelijkst in, ik zet de partijen even op een rijtje die dit willen vanuit hun verkiezingsprogramma.

D66 wil meer bijdrage van grote vermogens, soms wordt het percentage genoemd van 1 procent op vermogens boven de 1 miljoen. Er wordt geen plafond of exacte drempels genoemd. Dat geldt eigenlijk ook voor GL-PvdA, die het heeft over een miljonairsbelasting boven de miljoen, exclusief het eigen huis. Geldt ook voor CU. Bij1 heeft het over 100 procent belasting boven een bepaalde limiet, maar werkt dit verder niet uit. De SP heeft de begrenzing van het neoliberale verdienmodel wel goed uitgewerkt. Er is een vrijstelling tot 5 miljoen inkomen. Tussen 5 en 50 miljoen wordt 5 procent belasting geheven. Daar merken deze rijken helemaal niets van, want zoals de eerdergenoemde video van Carlijn Kingma laat zien, verdienen zij ook slapend zeker 5 procent met hun vermogen. Dit levert volgens de SP jaarlijks ongeveer 12 miljard euro op. Het plafond van de SP ligt bij 50 miljoen, alles daarboven gaat terug voor herverdeling in de collectieve voorzieningen.

Voor wie de noodzaak inziet van het belasten van de rijken en grote bedrijven, van hen die profiteren van de neoliberale economie en gebruik maken van de faciliteiten die door ons, door de minder rijken wordt betaald, is een stem op de SP de beste stem. Eigenlijk gaat het deze verkiezingen over het kiezen tussen een inclusieve samenleving waarbij iedereen mee kan doen of een samenleving waarbij het recht van de sterkste geldt. Laten we onze democratische stem gebruiken om het laatste te voorkomen. Nogmaals, misschien tegen beter weten in. En kan het niet anders dan dat het neoliberale experiment uiteindelijk instort, in plaats van dat het vrijwillig via democratische weg tot een noodzakelijke hervorming komt.