De keuzes die we nu maken, bepalen in welke wereld we wakker worden als de corona-pandemie is overgewaaid.
Het kabinet zet, om de coronacrisis onder controle te krijgen, allerlei maatregelen in die enkele maanden geleden nog ondenkbaar leken. Uit angst voor corona accepteert de bevolking dat de overheid bevoegdheden opeist waar we normaal gesproken uitgebreid over zouden debatteren en goed voor zouden waken.
Ook na 9/11 werden veel surveillancemaatregelen ingevoerd, die vervolgens nooit meer werden teruggedraaid. Nu iedereen zo gefocust is op deze crisis, is het belangrijk waakzaam te zijn dat niet onder het motto ‘never waste a good crisis’ maatregelen worden doorgevoerd die machthebbers meer macht geven, of onze vrijheden inperken. Juist in periodes van crisis is het belangrijk maatregelen kritisch te bekijken. De pandemie is een storm die overwaait. De keuzes die we nu maken, bepalen in wat voor wereld we wakker worden als die storm is overgewaaid.
In een democratie is het beter om in te zetten op goede informatievoorziening dan op repressie. Het is niet te doen om overal op ‘physical distancing’ te handhaven en te controleren of iedereen wel genoeg zijn handen wast. De meeste mensen maken uit eigen beweging verstandige keuzes, wanneer uitgelegd wordt waarom handen wassen en ‘anderhalve meter’ zo belangrijk zijn. De lege straten bevestigen dit.
Toch wordt er ook ingezet op technologische repressie, die in de regel meer kwaad dan goed doet. Het landelijk EPD wordt alsnog verkapt ingevoerd (afmelden kan hier ). Cameratoezicht wordt uitgebreid, terwijl we weten dat dit in het gunstigste geval slechts tot een tijdelijke, beperkte verbetering van het veiligheidsgevoel leidt en problemen slechts verplaatst. Drones snauwen argeloze wandelaars toe dat ze anderhalve meter afstand moeten houden. Dit doet denken aan een slechte science fiction film.
Het risico bestaat dat we hier als samenleving aan gaan wennen en er function creep optreedt: technologie die eerst voor een bepaald doel wordt gebruikt, wordt later vaak voor heel andere zaken gebruikt. Ik waarschuwde eerder al voor het risico dat drones in de toekomst gebruikt zouden kunnen gaan worden om het demonstratierecht in te perken of mensen zelfs te gaan taseren.
Corona apps Onlangs maakte het kabinet bekend dat ze wil gaan inzetten op twee apps: (1) voor ‘proximity tracing’ , om te kijken of je in de buurt van een besmet persoon bent geweest en (2) om op basis van symptomen in te schatten of je corona hebt.
Bij inzet van technologie is het altijd belangrijk eerst af te vragen welk probleem dit eigenlijk oplost. Beide apps verschaffen in potentie meer inzicht in wie mogelijk besmet zijn. Wanneer we beter weten wie mogelijk besmet zijn en deze mensen daarom extra voorzorgsmaatregelen nemen, kan dit in theorie de besmettingsgraad (R0) omlaag brengen. Wanneer dit succesvol gebeurt, kunnen huidige beperkende maatregelen iets sneller worden losgelaten. Dit zou dus goed nieuws voor onze vrijheid en de economie kunnen betekenen. Genoeg reden dus, om te onderzoeken of deze apps hierin daadwerkelijk een serieuze bijdrage kunnen leveren, zonder dat we daar andere grondrechten zoals privacy voor moeten inleveren.
Wat doen andere landen? In verschillende landen zijn al ‘tracing’ apps ingezet. Vaak werden die ontwikkeld door bedrijven die eerder zaken deden met geheime diensten. In Israël en China is sprake van totalitaire surveillance die totaal onacceptabel zou zijn in Nederland. Zonder de juiste ‘ gezondheidscode ’ wordt je op veel plaatsen ook nog eens de toegang geweigerd.
Ook de app in Zuid-Korea is een privacyramp. In Polen en India , moet je elk uur(!) een selfie sturen om te bewijzen dat je braaf in thuisisolatie zit. In de EU zouden we op zijn minst moeten eisen dat deelname aan de app volledig vrijwillig is, en er dus ook geen beperkingen worden opgelegd als je de app niet wilt of kunt installeren, bijvoorbeeld omdat je geen smartphone bezit. Juist onder (kwetsbare) ouderen is dat relatief vaak het geval.
Het is nog niet te zeggen of deze technologie een serieuze bijdrage heeft geleverd aan het controleren van corona. In Zuid-Korea en Singapore lijkt de situatie redelijk onder controle, maar door de collectivistische cultuur en ervaring met de SARS-epidemie gelden er ook andere culturele en sociale normen wat betreft physical distancing en het dragen van mondmaskers. De apps lijken slechts een beperkterol te hebben gespeeld en leiden nog steeds niet tot het loslaten van vrijheidsbeperkingen. In Oostenrijk is de inzet van een app totaal geflopt. Omdat er samen werd gewerkt met Google en de transparantie gebrekkig was, wilde vrijwel niemand de app installeren.
Wat gaat Nederland gebruiken? Opslag van locatiegegevens in een centrale database dient vermeden te worden. Hoogleraar A.I. en Privacy Rob van Hoven van Genderen stelt terecht dat het levensgevaarlijk is als de overheid via een corona-app toegang krijgt tot onze locatiegegevens. Zelfs als geclaimd wordt dat er geanonimiseerd is, zouden de gegevens door deze te koppelen aan andere gegevens herleidbaar zijn tot een persoon. Zo’n database zou een potentiële goudmijn zijn. Wie moet dat gaan beveiligen? Datalekken zijn bij de overheid schering en inslag.
Hugo de Jonge laat nog veel onduidelijk. Dit lijkt door een gebrek aan deskundigheid te komen. Feike Sijbesma stelt dat nog wordt overwogen de apps van leveranciers uit Azië te gebruiken. Dit lijkt vooral te gaan om TraceTogether uit Singapore. Hugo de Jonge noemt daarnaast Duitsland en Groot-Brittannië. Achter de schermen werkt Europees consortium PEPP-PT aan een app.
TraceTogether werkt aan contact tracing via bluetooth. De app houdt je ontmoetingen bij, en wanneer je binnen een straal van twee meter bent geweest van iemand, krijg je een waarschuwing en kun je in strikte thuisisolatie gaan. Het werkte alleen niet goed op iPhones. Marcel Roorda beschreef bij Nieuwsuur een vergelijkbaar plan. Het probleem hierbij is echter dat deze gegevens centraal worden opgeslagen. Deelnemers binnen PEPP-PT lijken ook aan te sturen op centrale opslag. Huib Modderkolk stelde al dat Duitsland en Groot-Brittannië waarschijnlijk met centrale data-opslag gaan werken.
Kan het privacyvriendelijker? Een app wordt privacyvriendelijker, als de contactmomenten decentraal worden opgeslagen: enkel op beide telefoons. Een groep Europese wetenschappers werkt aan zo’n systeem, onder de naam DP3-T.
De Waag beschrijft duidelijk hoe dit werkt: “Wanneer de eigenaar van telefoon A nu positief wordt bevonden (door een zorgprofessional, en alleen dán) registreert de app dit op een centrale plek door de ‘decryptiesleutel’ van de app op A te publiceren. Met deze sleutel kan iedereen die de toepassing gebruikt controleren of zij in contact is geweest met de persoon die deze sleutel heeft gepubliceerd (dit gebeurt automatisch, in de achtergrond) en passende maatregelen treffen.”
Maar met decentrale opslag en volledige vrijwilligheid zijn we er nog niet. CCC en Bits of Freedom hebben allebei een mooie lijst van 10 requirements vastgesteld, die onder andere gaan over doelmatigheid, tijdelijkheid, transparantie, open source, veiligheid en gebruiksvriendelijkheid. Ook wanneer aan al deze vereisten voldaan wordt, kan de app nog op privacybezwaren rekenen. De overheid adviseert zelf altijd om veiligheidsredenen je WiFi en bluetooth uit te zetten voor je de deur uitgaat. Als je altijd je bluetooth aan moet hebben staan vanwege een corona app, kan dat natuurlijk niet.
Gaat het kabinet aan die voorwaarden voldoen?Feike Sijbesma , Hugo de Jonge en Mark Rutte lijken weinig vertrouwen te hebben dat veel mensen de app willen installeren. Feike Sijbesma benoemt dat je niets hebt aan een app waar slechts 15% van de bevolking aan meedoet. Daarom houden ze de mogelijkheid open de app verplicht te stellen. Ook noemen ze de mogelijkheid dat, net als in China , mensen zonder de app geen toegang kunnen krijgen tot ‘bepaalde establissementen.’ Hoe willen ze dat controleren en handhaven? Zo’n 50% van de mensen boven de 75 heeft geen smartphone. Zouden ze dan iedereen die geen smartphone heeft er een cadeau willen doen? Een verplichting is niet alleen totaal onacceptabel, maar ook praktisch onuitvoerbaar.
Vlak voor Pasen was een tender voor de app geopend, die direct na het Paasweekend gesloten werd. Deze tender voldeed niet aan de eisen die daar normaal aan worden gesteld, ook niet bij een verkorte procedure. Een aantal essentiële inhoudelijke vereisten (onder andere open source, decentrale opslag), werden niet eens genoemd. Dit schept weinig vertrouwen.
Lost het wat op? Bits of Freedom stelt onder andere dat een app nooit ingevoerd zou mogen worden, tenzij bewezen is dat het werkt. Iets dat tot op nu nog niet het geval is. Maar zou zoiets kunnen werken?
Die kans is niet groot. Wanneer je binnen twee meter bent geweest, maar deze persoon niet tegen je gepraat heeft, is de kans dat je besmet bent erg klein. Zeker als er een raam of muur tussen zat. Er zullen dus heel veelfalse positives zijn: mensen die ten onrechte een waarschuwing ontvangen.
Aan de andere kant herkent de app het niet als je een deurklink aanraakt die een minuut eerder door een coronapatiënt is aangeraakt. Ook met een app kun je niet alle besmettingen voorkomen. Voor goede contact tracing heb je toch mensen nodig; geen apps.
Daarmee wordt de vraag wat je met alle waarschuwingen doet, ook extra belangrijk. Testcapaciteit is gelimiteerd. Zelfs na de verhoging is de capaciteit slechts 40.000 per dag. Daarmee doe je er alsnog bijna een maand over om al het zorgpersoneel te testen. Dan heb je het dus nog niet eens over mensen die door ‘proximity tracing’ als mogelijk besmet persoon bestempeld worden.
Hoeveel mensen zullen in strikte thuisisolatie gaan, of de app überhaupt willen gebruiken, als de kans dat ze daadwerkelijk besmet zijn zo klein is en ze zich bij een waarschuwing niet eens kunnen laten testen ? Ook de ‘OLVG app’, waarbij je je symptomen invoert om te kijken of je mogelijk corona hebt, biedt hiervoor maar beperkt uitkomst. In IJsland, waar veel personen getest zijn, bleek dat de helft van de positief geteste personen helemaal geen symptomen had. Deze personen zullen dus ook sowieso niet door de app herkend worden. Meer dan 60 wetenschappers wijzen er terecht op dat een app met zo’n beperkte betrouwbaarheid juist tot extra besmettingen kan leiden.
Om corona te controleren is het belangrijk massaal te testen om te controleren wie besmet zijn, deze personen tijdelijk te isoleren en kwetsbare personen goed te beschermen. Door de gebrekkige betrouwbaarheid van de aangekondigde apps zullen velen onnodig angstig raken, terwijl ze anderen een vals gevoel van veiligheid geven. Laten we geen Grondrechten opofferen voor deze schijnoplossing!
Op vriend Google bekeek ik net de soorten gezichtsbescherming, buiten de mondkapjes zijn er ook plenty plexiglas schermen voor gezicht te bedekken . Zijn voor buiten de zorg plenty mogelijkheden. Anderhalve meter maatregel is niet genoeg bij een exit.
Er moet inderdaad veel meer focus komen te liggen op goed beschermingsmateriaal, zodat we kwetsbaren beter kunnen beschermen en ze niet hoeven te vereenzamen zoals nu.
"Om corona te controleren is het belangrijk massaal te testen om te controleren wie besmet zijn, deze personen tijdelijk te isoleren en kwetsbare personen goed te beschermen."
zoals ik al meerdere malen heb betoogd.
Ik ben zo godvergeten kwaad dat, natuurlijk weer Van Rhijn het is, hoe kan het ook anders, het mogelijk gemaakt heeft dat de toestemming moeten geven voor deling van je EPD, oftewel Electronisch Patiënten Dossier gewoon aan de wilgen wordt gehangen alsof het iets is dat hem/hen toebehoort.
Of je expliciet toestemming hebt gegeven of niet, zelfs niet zoals ik het begrijp als je het expliciet verboden hebt en dat hebt aangegeven, het maakt allemaal niets uit,
Iedereen in de zorg in Nederland kan dus gewoon in jouw EPD teneinde te bepalen of jij wel dan niet in aanmerking komt voor behandeling ( zoals Corona) of dat ze je gewoon dood laten gaan. Dat heeft met een medische beoordeling op enig moment, niets meer te maken.
Onbegrijpelijk. En een waakhond die hier blijkbaar niet op ingrijpt. Hoezo waakhond. Medici die hierop niet ingrijpen, ethici die hierover zwijgen. Hebben burgers geen rechten meer, gaan ze nergens meer zelf nog over?
Eenieder die nu nog vindt dat we een betrouwbare overheid hebben verklaar ik volkomen voor gek.
We lijken verdomme noord-Korea wel.
Corr; Sorry werd ook zo boos toen ik het las!
Ik ben zo godvergeten kwaad dat natuurlijk weer Van Rhijn het is, hoe kan het ook anders, die het mogelijk gemaakt heeft dat......
Die apps ben ik op tegen. Ik zou met het RIVM zeggen, schijnveiligheid.
@Minoes ook als je boos bent, (juist ook als je boos bent,) is het een goed idee om nog even je eigen typewerk door te lezen vóór je op de 'zendknop' duwt.
Dat geldt voor Joop, Twitter, eMail en voor Iedereen.
Het kost een paar seconden extra, maar kan veel leed besparen.
Dat is inderdaad ook een groot probleem! Daar verwijs ik ook nog kort naar in het stuk. De AP zou dit zo snel mogelijk terug moeten draaien! https://specifieketoestemming.nl/ap-sta-ons-bij/
Wat collectivisme betreft, daar kan Nederland ook wat van.
Was het al zo dat oogcontact meteen de reactie uitlokt: heb ik iets van je an, dan? nu wringt bijna iedereen zich in de bocht die een hernia oplevert.
Maar in testen zie ik niet veel heil, dat is bedoeld voor de statistieken die iedere dag te lezen staan. Maar het beruchte virus krijg je daarmee niet van zijn stuk, dat gaat gewoon door totdat iedereen een graad van immuniuteit heeft bereikt of er een vaccin voor is gemaakt. Nou, dat kan wel even duren, tot 2025 wordt voorspeld.
Intussen geeft het virus mensen die toch al wankelden het laatste zetje, de meeste doden vallen er in de rusthuizen. En dan mogen daar geen geliefden bij zijn, dat is verboden. Even lag er een voorstel van een- en dan wel steeds dezelfde- op beozkek maar daar ziet Wouter Beke dus niets in.
Enin, de pest in de 14e eeuw is ook overgegaan, de pokken zijn bijkans uitgeroeid, het virus dat paniek veroorzaakte omdat je Aids kon krijgen is bedwongen en van Sars hoor je nu ook wenig meer. Dus over een jaar of korter wordt het coiraniavirus ook weer bijgezet. Intussen is het wel gedaan met onbeperkte vrijheid, daar de piratenpartij dus wel een puntje. .
Immuniteit bereik je niet zonder vaccin. De zorg staat nu een maand flink onder druk, en slechts 3% van de bevolking heeft antilichamen aangemaakt. We moeten het virus zo goed onder controle krijgen dat we het goed kunnen indammen. Dat doe je door:
- Isolatie van bekende gevallen
- Contactonderzoek door mensen en op basis daarvan testen van risicogevallen
- Beschermen kwetsbare personen (en dus: voldoende mondmaskers en ander beschermingsmateriaal)
