Joop

Waar was Bokito nou?

  •    •  
22-02-2010
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
De Nederlandse politiek wordt gedomineerd door een machtstrijd tussen de jonge chimps die hun toekomstige positie in nieuwe kabinetten, bij de eigen achterban of voor een internationale topfunctie proberen veilig te stellen
Misschien is het u ooit opgevallen in een dierentuin dat er bij de gorilla’s altijd grote rust heerst. Dit is te danken aan de 200 kilo zware zilverrug gorilla: deze controleert de groep, zorgt voor rust en veiligheid en als er gedonder is in de groep, grijpt hij in en herstelt de rust. Met een beet in de nek of een flinke klap op de schouders laat hij weten dat het afgelopen moet zijn met het gedonder tussen de onderdanen.
Zo anders zijn chimpansees, vaak is er een wankele coalitie van mannen aan de top, die in sommige tijden meer oog hebben voor elkaar dan voor de rest van de groep en eventueel gevaar in de omgeving. De alfa man kijkt dan toe hoe de andere mannen elkaar bevechten, bijten, slaan, achtervolgen, bedriegen en liegen, alles in een strijd om de macht. De alfa man houdt zich gedeisd om niet zelf aangevallen te worden en zijn positie te verliezen. Een ordinaire machtstrijd, die veel onrust geeft en de groep kwetsbaar maakt. Met een einde waar de mannen hun wonden likken en zich opmaken voor een volgende aanval.
In Den Haag wordt de roep om een Bokito groter, waar was hij afgelopen dagen? Het leek erop dat Nederland geregeerd werd door een chimpanseekabinet: chimpansee Bos en chimpansee Verhagen vochten elkaar de tent uit, niemand greep in en telkens was er weer het wachten op het moment dat ze hun wonden moesten gaan likken. “Komt er een winnaar uit en gaat alfa man Balkenende dit wel overleven?” dat waren de vragen.
De Nederlandse politiek wordt gedomineerd door een machtstrijd tussen de jonge chimps die hun toekomstige positie in nieuwe kabinetten, bij de eigen achterban of voor een internationale topfunctie proberen veilig te stellen. De ervaring leert dat dit ten koste gaat van vingers en tenen, dat het soms levens kost en de verhoudingen flink op zijn kop zet. Het groepsbelang schuift daarbij naar de laatste plaats.
Waar was Bokito nou? Hunkerend kijken we uit naar een zilverrug leider die vier jaar rust kan houden en de groep aan het werk zet.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (5)

peterverkenst
peterverkenst22 feb. 2010 - 8:02

Goeie analyse. Terwijl andere landen worden geregeerd door gorilla's, chimpamsees of bonobo's zitten wij opgescheept met een dwergoeistiti http://www.museumkennis.nl/nnm.dossiers/museumkennis/i004939.html Hij lijkt ook nog.

JoopSchouten
JoopSchouten22 feb. 2010 - 8:02

Verkeerd voorbeeld. We lijken meer op de bonobo dan zijn grotere neef. Bonobo's hebben veel kleinere hersenen dan wij, maar als het gaat om de organisatie zien ze er bijna hetzelfde uit als menselijke hersenen. Dit schrijft onderzoeker Brian Hare in een artikel dat Current Biology heeft vrijgegeven (Bron NRC): Bonobo's blijken in een experiment moeiteloos voedsel met soortgenoten te delen. Ook als ze die dag nog niet gegeten hadden, openden deze mensapen de deur naar een soortgenoot voordat ze zelf gingen eten. Tot verrassing van de onderzoekers deelden de bonobo's in dit experiment hun rantsoen niet alleen met familie maar ook met onbekenden. Het is een opvallende uitkomst, omdat de nauw verwante chimpansees juist helemaal niet zo vrijgevig met voedsel zijn. Zelfs chimpanseemoeders zijn niet gul ten opzichte van hun kinderen. Alleen als er expliciet om gebedeld wordt, wil een chimpansee wel eens wat geven. En chimps geven ook wel voedsel in ruil voor seks of voor steun in de complexe coalitiepolitiek in chimpanseekolonies. Maar nooit zomaar. Bij mensen lijkt onzelfzuchtige vrijgevigheid juist een aangeboren kenmerk ? in weerwil van de meer sombere analyses van menselijke moraal. Mensenkinderen delen (zeker vanaf hun vierde jaar) vrij moeiteloos hun eten en veel andere dingen met anderen, overigens vanaf hun achtste jaar vooral met vrienden en bekenden. En in vrijwel alle culturen is gastvrijheid een van de hoogste plichten. De bonobo, die beschouwd wordt als de zachtmoedigste mensapensoort, lijkt ook hierin meer op de mens. De gemeenschappelijke voorouder van bonobo's, chimps en mensen leefde vijf à zes miljoen jaar geleden. In het experiment moesten de bonobo's een deur opendoen om voedsel te krijgen. Maar ze konden kiezen tussen een deur naar een lege kamer of een naar een kamer waarin een bonobo zat die even hongerig was als zij zelf. En hongerig waren ze echt, want in controle-experimenten (met twee lege kamers) aten de bonobo's altijd al het eten op. Toch openden ze vrijwel altijd de deur naar een soortgenoot. Dit soort experimenten wordt altijd in gevangenschap gehouden, waarin de mensapen waarschijnlijk goed beseffen dat er altijd wel genoeg voedsel zal zijn. Maar vergelijkbare experimenten met chimpansees leverden tot nu toe een heel ander resultaat op. Het verschil tussen chimpansees en mensen in vrijgevigheid wordt vaak verklaard uit het feit dat de chimps in hun eentje voedsel verzamelen, terwijl de mens in zijn evolutie steeds meer is gaan samenwerken. Alleen: de bonobo lijkt nog minder dan de chimp samen te werken. Waarom die nu ook vrijgevig blijkt, moet nog worden onderzocht. Make love no war.

JanVG2
JanVG222 feb. 2010 - 8:02

Ook silverbacks worden wel eens met geweld verdreven ... Engeland, Frankrijk, VS .. Nederland heeft nu eenmaal geen gorilla-kiessysteem. Chimpansee systemen hebben ook voordelen. Allereerst, het alpha mannetje ropet weldegelijk andere mannetjes tot de orde - deels door zijn coalitie deels, door eigen macht en kracht (zie Animal planet :-)). Alleen als zijn macht niet groot genoeg is, kan er chaos ontstaan. Naar mate alpha zwakker is, vinden er meer onderlingen gevechten plaats. Het voordeel is wel dat een alpha die zijn status verliest niet per definitie dood gaat, maar in de groep kan doorleven. Heel soms zelfs de alpha status terug veroveren. De Bonobo's zijn weliswaar rustiger, socialer en meer sex-belust .. maar het zijn geen hippies. Ze vechten ook wel eens. Ze jagen - netals chimpansees - op andere apen om vlees te eten. Heel soms eten ze zelfs hun eigen kinderen op. (http://news.bbc.co.uk/earth/hi/earth_news/newsid_8487000/8487138.stm) Kortom, netals onze apensoort, is er bij elke groep geweld te vinden (overigens zijn de dames daarbij niet altijd onschuldig - soms vechten ze zelf, soms zetten ze mannetjes tegen elkaar op ...). Mist Den Haag een silverback? Misschien .. maar wanneer hadden we die ooit? Drees in zijn beste jaren wellicht ... maar verder valt het tegen. Den Uyl zeker niet .. alleen maar een sterke alpha chimp, die steeds ruzie had met z'n second in command en steeds schuin over zijn schouder keek naar zijn vrij eigenzinnige (nieuw linkse) clacque, die na een tik soms wel, soms niet deed wat de grote leider wilde. Lubbers ... ? Geen silverback, maar een coalitieman bij uitstek, die alle partijen gezellig tegen elkaar uitspeelde waardoor hij zelf weinig hoefde te vechten. Kortom, zonder een winner takes all districtenstelsel zijn we veroordeeld tot een chimpansee/ Bonobo- maatschappij, met alle machinaties die daarbij horen. Balkenende is geen supersterke alpha aap, maar vergeleken met de andere apen op de rots doet hij het niet slecht. Hoewel de anderen schreeuwen en krabben en bijten, zit JPB steeds boven op de rots en duikelen de anderen er steeds weer af. Er worden allerlei complotten en coalities gesmeed, maar die zitten als los zand aan elkaar en zodra de alpha aap wil, breekt de vijandige coalitie steeds weer in stukken. Dat is toch knap! Om even een andere metafoor uit de kast te trekken, in het land der blinden is eenoog koning. En Bos, Rutte, Wilders, Verhagen, Pechtold, Halsema of Kant hebben nog niet laten zien dat ze de weg naar de oogchirurg hebben weten te vinden om hun blindheid te genezen. Niemand heeft de steun om de positie van JPB over te nemen. De frustratie daarover is groot - het geschreeuw en gehuil evenzo ... maar daarmee verandert de werkelijkheid niet. Wie regeren wil, kan niet om JPB heen ... niet slecht voor een scharminkelig alpha aapje :-)

JDDorrepaal
JDDorrepaal22 feb. 2010 - 8:02

Ik begrijp dat bedoeling van schrijver is om aan te tonen waarom apen in de evolutie nooit verder zijn gekomen dan apen.

rgeurtsen
rgeurtsen22 feb. 2010 - 8:02

Ja, helaas de meeste mensen blonken uit in het leider-bashen - een uitdrukking van behoefte aan bokito-gedrag. Een heel primitief en onhandige behoefte aan autoriteit, om eigen verantwoordelijkheid en invloed niet te hoeven aanwenden.